Vikipediya:Həftənin yaxşı məqaləsi/40. Həftə 2015

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Biosenoz — (yun. βίος — "həyat" + κοινός — "ümumi") — müəyyən abiotik mühit məkanında (biotop, ekotop) yaşayan və bir-biri ilə müxtəlif əlaqələrdə olan bütün canlıların məcmusudur. Buraya bütün avtotrof orqanizmlər olan bitkilərheterotrof orqanizmlər olan canlılar (məməlilər, sürünənlər, quşlar, balıqlar, cücülər və s.) aiddirlər. Biotop şəklində yayılmış bütün canlılar – müxtəlif növlər və hər bir növü təşkil edən fərqlər təbii qrupların biosenozlarını əmələ gətirir. İlk dəfə bu termin (alm. Biocönose‎) elmə 1877-ci ildə Alman alimi Karl Avqust Möbius tərəfindən daxil edilmişdir.

"Biosenoz" sözü iki yunan sözünün birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Yunanca "Bio" - «həyat» və "Koinos" - «ümumi» deməkdir. Bəzən "Koinos" sözünün mənası "nəyisə ümumi şəkildə etmək" sözü kimi tərcümə olunur. Ümumiyyətlə, "Biosenoz" sözünün mənası isə "Ümumi həyat" deməkdir. Biosenoz - az və ya çox dərəcədə eyni yaşayış mühitinə malik müəyyən ərazidə yaşayan canlıların məcmusudur. Bu məcmuya müxtəlif bitki, heyvan və mikroorqanizmlər daxildir. Biosenoz cansız təbiət amilləri ilə qırılmaz bağlı olub, birlikdə möhkəm sistem əmələ gətirir ki, burada onların komponentləri arasında maddələr dövranı gedir. (Davamı...)