Vladimir Arnold

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Vladimir Arnold
rus. Владимир Игоревич Арнольд
Vladimir Arnold 2008-ci ildə
Vladimir Arnold 2008-ci ildə
Doğum tarixi 12 iyun 1937(1937-06-12)[1][2][3][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 3 iyun 2010(2010-06-03)[4][1][3][…] (72 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi peritonit
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı
Elm sahəsi Riyaziyyat
Elmi dərəcəsi fizika-riyaziyyat elmləri doktoru
İş yerləri
Təhsili
Elmi rəhbəri Andrey Kolmoqorov
Tanınmış yetirmələri Sabir Hüseynzadə,
Askold Xovanskiy,
Aleksandr Qivental,
Aleksandr Varçenko,
Viktor Vasilyev
Üzvlüyü
Mükafatları Lenin mükafatı
mi.ras.ru/~arnold
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Vladimir İqoreviç Arnold (rus. Влади́мир И́горевич Арно́льд, 12 iyun 1937[1][2][3][…], Odessa[5][6][7] – 3 iyun 2010[4][1][3][…], Paris[8][9][10][…])[18] — elmin dinamik sistemlər, hamar inikasların məxsusiyyət nəzəriyyəsi, topologiya, cəbri həndəsə və klassik mexanika kimi sahələrində çalışmış Rusiya riyaziyyatçısı[19].

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Atası, riyaziyyatçı İqor Vladimiroviç Arnold (1900—1948) RSFSR Pedaqoji Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü və Moskva Dövlət Universitetinin professoru olmuşdur. Anası, mədəniyyətşünas Nina Aleksandrovna Arnold (1909—1986) Puşkin muzeyində işləmişdir.

Hələ Moskva Dövlət Universitetinin üçüncü kursunda təhsil alarkən müəllimi Andrey Kolmoqorov ilə birlikdə Hilbertin on üçüncü problemini həll edərək dünya riyaziyyat ictimaiyyəti tərəfindən tanınmağa başlayan Arnold 1961-ci ildə namizədlik, 1963-cü ildə isə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Onun "Klassik və səma mexanikasında hərəkətin dayanıqlılığı məsələləri" adlı doktorluq dissertasiyası sonralar yaradıcıları Kolmoqorov, Arnold və Mozerin şərəfinə adlandırılmış KAM-nəzəriyyənin əsas mənbələrindən biri olmuşdur.

Arnold 1961-ci ildən 1986-cı ilə qədər Moskva Dövlət Universitetinin Mexanika-riyaziyyat fakültəsində, 1986-cı ildən ömrünün sonuna qədər Steklov adına Riyaziyyat İnstitutunda, 1993-cü ildən 2004-cü ilə qədər isə paralel olaraq Paris-Dofin Universitetində işləmişdir. Rusiyalı alimlər arasında ən çox istinad olunan alimdir.[20]

Əsas mükafatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fəxri adları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Arnold 1984-cü ildə SSRİ Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, 1990-cı ildə isə həqiqi üzvü seçilmişdir. Həmçinin London Riyaziyyat Cəmiyyətinin (1976) fəxri üzvü, ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının (1983), Paris Elmlər Akademiyasının (1984), London Kral Cəmiyyətinin (1988), Amerika Fəlsəfə Cəmiyyətinin (1990) xarici üzvü olmuşdur.

1981-ci ildə kiçik planetlərdən biri onun şərəfinə 10031 Vladarnolda adlandırılmışdır.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/science-obituaries/7886200/Vladimir-Arnold.html.
  3. ↑ 1 2 3 4 http://www.theguardian.com/science/2010/aug/19/v-i-arnold-obituary.
  4. ↑ 1 2 http://www.heraldsun.com.au/news/breaking-news/numbers-up-as-top-mathematician-vladimir-arnold-dies/story-e6frf7jx-1225875367896.
  5. ↑ 1 2 Anosov D. B., Bolibrukh A. A., Faddeev L. D., Gonchar A. A., Gromov M. L., Gusein-Zade S. M., Il'yashenko Y. S., Khesin B. A., Khovanskii A. G., Kontsevich M. L. və b. Vladimir Igorevich Arnol'd (on his sixtieth birthday). // Russian Mathematical Surveys IOP Publishing, 1997.C. 52, burax. 5. səh. 1117–1139. ISSN 0036-0279; 1468-4829; 0042-1316; 2305-2872 doi:10.1070/RM1997V052N05ABEH002106
  6. ↑ 1 2 This Mathematical Month - June: A Brief Look at Past Events and Episodes in the Mathematical Community. American Mathematical Society.
  7. ↑ 1 2 3 Catalogus Professorum Academiae Rheno-Traiectinae.
  8. ↑ 1 2 Vladimir Arnold dies at 72; Russian mathematician (ing.). // Chicago Tribune Chicago: Tribune Publishing, 2010. ISSN 2165-171X; 1085-6706
  9. ↑ 1 2 ARNOLD: Swimming Against the Tide. American Mathematical Society, 2014. ISBN 1-4704-1699-9
  10. ↑ 1 2 http://www.cambridge.org/us/academic/subjects/mathematics/number-theory/dynamics-statistics-and-projective-geometry-galois-fields.
  11. ↑ 1 2 https://link.springer.com/chapter/10.1007%2F978-1-4612-1037-5_2.
  12. ↑ 1 2 Sokolsky A. G. On the stability of small quasiperiodic motions in the hamiltonian systems (ing.). // Celest. Mech. Dyn. Astron. Springer Science+Business Media, 1978.Vol. 17, Iss. 4. P. 373–394. ISSN 0923-2958; 1572-9478; 0008-8714 doi:10.1007/BF01228958
  13. ↑ 1 2 Djukic D. S. Adiabatic invariants for the nonconservative Kepler's problem (ing.). // Celest. Mech. Dyn. Astron. Springer Science+Business Media, 1993.Vol. 56, Iss. 4. P. 523–540. ISSN 0923-2958; 1572-9478; 0008-8714 doi:10.1007/BF00696184
  14. ↑ 1 2 Adams D. N. The Gomboc. // h2g2 1999.
  15. ↑ 1 2 Israel Gelfand, Math Giant, Dies at 96 (ing.). // The New York Times / D. Baquet Manhattan, NYC: The New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2009. ed. size: 1122400; ed. size: 1132000; ed. size: 1103600; ed. size: 648900; ed. size: 443000 ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  16. ↑ 1 2 Self-Righting Object, The (ing.). // The New York Times / D. Baquet Manhattan, NYC: The New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2007. ed. size: 1122400; ed. size: 1132000; ed. size: 1103600; ed. size: 648900; ed. size: 443000 ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  17. ↑ Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
  18. ↑ [1]
  19. ↑ "Uşaqlar üçün ensiklopediya. Riyaziyyat.", Bakı, "Şərq-Qərb", 2008. səh.604
  20. ↑ Мемориальный список, Индексы цитирования работ российских учёных.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vladimir_Arnold&oldid=6205515"