Xarici ticarət siyasəti

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç

Xarici ticarət siyasəti — xarici ticarətə iqtisadi və inzibati vergilər, subsidiyalar, idxal və ixracda birbaşa məhdudiyyətlər, borc vermək və s. təsir göstərməyi nəzərdə tutan dövlətin iqtisadi siyasətinin ayrılmaz hissəsidir.

Xarici ticarət siyasəti kontekstində dövlət qanunvericiliklə həm rezidentlərə (ixracatçılara və idxalçılara), həm də əlaqəli qeyri-rezident ortaqlara tabe olan müəyyən xarici ticarət qaydalarını müəyyənləşdirir.

Haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tarixən xarici ticarət siyasətinin iki əks növü ayrılır: proteksionizm və sərbəst ticarət (sərbəst ticarət). "Təmiz formada" kiçik bir xarici ticarət dövriyyəsi və xarici iqtisadi əlaqələrin inkişafı ilə kapitalizmdən əvvəlki dövrlərdə şərti olaraq fərqlənə bilərlər. Müasir şəraitdə dövlətlərin xarici ticarət siyasəti, şəraitə görə optimallaşdırılmış hər iki əksin birləşməsidir.

Ticarət siyasətinin növləri və aspektləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Regionalizm[redaktə | mənbəni redaktə et]

Regionalizm və ya Regional Ticarət Sazişləri (Bölgələr) bölgədəki beynəlxalq ticarətin artırılması məqsədi ilə bir bölgədəki ölkələr tərəfindən hazırlanan ticarət siyasətləri və müqavilələridir. Tərəfdarları, RTA-nı nəhayət daha böyük ikitərəfli və ya çoxtərəfli ticarət sövdələşmələri ilə birləşmək məqsədi ilə sərbəst ticarətin genişləndirilməsi vasitəsi kimi təsvir edirlər. RTS-nin nisbətən lokallaşdırılmış ərazisi, digər ticarət müqavilələrində sıxlığa səbəb olmadan ticarət məsələlərinin həlli üçün də faydalıdır. RTA'ları tənqid edənlər ticarət danışıqlarına müdaxilə etdiklərini, çünki digər tərəflə müqayisədə bir tərəfə və ya haqsız olaraq faydalı ola biləcəyini, xüsusən iştirakçıların bəziləri hələ inkişaf mərhələsində olan ölkələr olduqlarını söyləyirlər. [1]

Çinin iqtisadi gücü və təsiri böyüdükcə, Avropa və ABŞ ilə oyunu bərabərləşdirmək üçün strateji bir metod olaraq regionalizmə müraciət etdilər. 2000-ci ildə Çin, bölgədəki tarifləri azaltmaq üçün Cənub-Şərqi Asiya Millətləri Birliyi (ASEAN) ilə Bangkok Sazişini imzaladı. Sazişin imzalanması, Çin ilə ASEAN arasında rəsmi sərbəst ticarət razılaşmasının başlanğıcı oldu. Bununla birlikdə, Çin ilə Yaponiya kimi digər Asiya ölkələri arasındakı gərgin münasibətlər, regional sərbəst ticarət müqavilələrinin Şimal-Şərqi Asiya ilə eyni səviyyədə qarşısını aldı[2].

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Regionalism". sites.hks.harvard.edu. 2018-12-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-25.
  2. ↑ Wan, Ming. "The Great Recession and China's Policy Toward Asian Regionalism". Asian Survey (ingilis). 50 (3). 2010-05-01: 520–538. doi:10.1525/as.2010.50.3.520. ISSN 0004-4687.

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Политическая экономия современного монополистического капитализма. — в 2-х томах. — Гл. ред. Н. Н. Иноземцев. — М.: 1970.
  • Политическая экономия государственно-монополистического капитализма. — Гл. ред. С. М. Меньшиков. — М.: 1971
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xarici_ticarət_siyasəti&oldid=6273662"