Şeir: Redaktələr arasındakı fərq
k 212.47.153.28 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq 37.26.15.5 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
'''Şeir''' — ritmik vəzndə ahəngdar poetik əsər, nəzmə çəkilmiş bədii əsər. Bədii təfəkkürün [[nəzm]]lə yazılan ifadə forması. |
'''Şeir''' — ritmik vəzndə ahəngdar poetik əsər, nəzmə çəkilmiş bədii əsər. Bədii təfəkkürün [[nəzm]]lə yazılan ifadə forması. Şeir – fikri sözlə, obrazlı, qafiyələnmiş və ahəngdar |
||
bir şəkildə ifadə etmək sənəti, müəyyən məzmuna malik, ahəngdar, vəznli sözlər. Sözün bədii cəhətdən ifadəli olması üçün rəngarəng təsvir vasitələrindən geniş istifadə edilməsi, |
|||
axıcılıq, musiqililik şeirdə səciyyəvi xüsusiyyətlərdir. Şeirdə cümlənin ayrı-ayrı hissələri arasında müəyyən qayda və ölçü ilə fasilələr olur, lazımi sözlər vurğularla qabarıq surətdə nəzərə çatdırılır, bəzi sözlər qəsdən təkrar edilir, sözün tərkibindəki səslərin ahəngcə bir-biri ilə uyğunlaşmasına xüsusi fikir verilir.<ref>Ədəbiyyatşünaslıq terminləri lüğəti, bakı, 1988, s.257-258 </ref> |
|||
Şeir adətən bir-biri ilə qafiyələnən sətirlərə bölünür. Şeirdə bu cür sətirlər [[misra]] adlanır. İki misra birləşərək bəzən [[beyt]], dörd misra isə [[bənd]] yaradır. Azərbaycan şeirində bəndlərdə misraların sayı bir çox hallarda dörddən çox (məsələn, [[Səməd Vurğun]]un "Azərbaycan" şeirində bəndlər beşmisralıdır) və ya dörddən az da ola bilər (məsələn, [[Mikayıl Müşfiq]]də üçmisralı bəndlər). |
Şeir adətən bir-biri ilə qafiyələnən sətirlərə bölünür. Şeirdə bu cür sətirlər [[misra]] adlanır. İki misra birləşərək bəzən [[beyt]], dörd misra isə [[bənd]] yaradır. Azərbaycan şeirində bəndlərdə misraların sayı bir çox hallarda dörddən çox (məsələn, [[Səməd Vurğun]]un "Azərbaycan" şeirində bəndlər beşmisralıdır) və ya dörddən az da ola bilər (məsələn, [[Mikayıl Müşfiq]]də üçmisralı bəndlər). |
||
==Azərbaycan dilində şeir== |
|||
Azərbaycan dilində şeir üç [[vəzn]]də yazılır: [[Heca vəzni|heca]], [[əruz]] və [[Sərbəst vəzn|sərbəst]]. Heca vəznində yazılan şeirlərə [[Molla Pənah Vaqif]], [[Səməd Vurğun]] və [[Mikayıl Müşfiq]], əruz vəznində yazılan şeirlərə [[Məhəmməd Füzuli]], [[Seyid Əzim Şirvani]] və [[Mirzə Ələkbər Sabir]], sərbəst vəzndə yazılan şeirlərə [[Əli Kərim]], [[Mikayıl Rəfili]], [[Rəsul Rza]] yaradıcılığı misal ola bilər. Azərbaycan şairləri adətən bir neçə vəzndə yazırlar (məsələn, [[Molla Pənah Vaqif]]), bəzən bir şeir eyni zamanda iki vəznə aid ola bilir (məsələn, [[Süleyman Rüstəm]]in yaradıcılığında bir çox şeirlər adətən həm heca, həm də əruza aiddir). |
Azərbaycan dilində şeir üç [[vəzn]]də yazılır: [[Heca vəzni|heca]], [[əruz]] və [[Sərbəst vəzn|sərbəst]]. Heca vəznində yazılan şeirlərə [[Molla Pənah Vaqif]], [[Səməd Vurğun]] və [[Mikayıl Müşfiq]], əruz vəznində yazılan şeirlərə [[Məhəmməd Füzuli]], [[Seyid Əzim Şirvani]] və [[Mirzə Ələkbər Sabir]], sərbəst vəzndə yazılan şeirlərə [[Əli Kərim]], [[Mikayıl Rəfili]], [[Rəsul Rza]] yaradıcılığı misal ola bilər. Azərbaycan şairləri adətən bir neçə vəzndə yazırlar (məsələn, [[Molla Pənah Vaqif]]), bəzən bir şeir eyni zamanda iki vəznə aid ola bilir (məsələn, [[Süleyman Rüstəm]]in yaradıcılığında bir çox şeirlər adətən həm heca, həm də əruza aiddir). |
||
| Sətir 37: | Sətir 40: | ||
</poem> |
</poem> |
||
== Həmçinin bax == |
|||
* [[Ramiz Rövşən]] |
|||
{{ədəbiyyat-qaralama}} |
{{ədəbiyyat-qaralama}} |
||
16:48, 10 may 2015 tarixindəki versiya
Şeir — ritmik vəzndə ahəngdar poetik əsər, nəzmə çəkilmiş bədii əsər. Bədii təfəkkürün nəzmlə yazılan ifadə forması. Şeir – fikri sözlə, obrazlı, qafiyələnmiş və ahəngdar bir şəkildə ifadə etmək sənəti, müəyyən məzmuna malik, ahəngdar, vəznli sözlər. Sözün bədii cəhətdən ifadəli olması üçün rəngarəng təsvir vasitələrindən geniş istifadə edilməsi, axıcılıq, musiqililik şeirdə səciyyəvi xüsusiyyətlərdir. Şeirdə cümlənin ayrı-ayrı hissələri arasında müəyyən qayda və ölçü ilə fasilələr olur, lazımi sözlər vurğularla qabarıq surətdə nəzərə çatdırılır, bəzi sözlər qəsdən təkrar edilir, sözün tərkibindəki səslərin ahəngcə bir-biri ilə uyğunlaşmasına xüsusi fikir verilir.[1]
Şeir adətən bir-biri ilə qafiyələnən sətirlərə bölünür. Şeirdə bu cür sətirlər misra adlanır. İki misra birləşərək bəzən beyt, dörd misra isə bənd yaradır. Azərbaycan şeirində bəndlərdə misraların sayı bir çox hallarda dörddən çox (məsələn, Səməd Vurğunun "Azərbaycan" şeirində bəndlər beşmisralıdır) və ya dörddən az da ola bilər (məsələn, Mikayıl Müşfiqdə üçmisralı bəndlər).
Azərbaycan dilində şeir
Azərbaycan dilində şeir üç vəzndə yazılır: heca, əruz və sərbəst. Heca vəznində yazılan şeirlərə Molla Pənah Vaqif, Səməd Vurğun və Mikayıl Müşfiq, əruz vəznində yazılan şeirlərə Məhəmməd Füzuli, Seyid Əzim Şirvani və Mirzə Ələkbər Sabir, sərbəst vəzndə yazılan şeirlərə Əli Kərim, Mikayıl Rəfili, Rəsul Rza yaradıcılığı misal ola bilər. Azərbaycan şairləri adətən bir neçə vəzndə yazırlar (məsələn, Molla Pənah Vaqif), bəzən bir şeir eyni zamanda iki vəznə aid ola bilir (məsələn, Süleyman Rüstəmin yaradıcılığında bir çox şeirlər adətən həm heca, həm də əruza aiddir).
Nümunələr
Heca vəznində şeir
Xumar-xumar baxmaq göz qaydasıdır,
Lalətək qızarmaq üz qaydasıdır,
Pərişanlıq zülfün öz qaydasıdır,
Nə badi-səbadan, nə şanədəndir.
(Molla Pənah Vaqif)
Əruz vəznində şeir
Məndə Məcnundan füzun aşiqlik istedadı var,
Aşiqi-sadiq mənəm, Məcnunun ancaq adı var.
(Məhəmməd Füzuli)
Sərbəst vəzndə şeir
Yeri, yeri,
qara paltarlı qadın,
kiri, kiri,
qara paltarlı qadın.
Bəsdir başdaşımı basdın bağrına,
bu qəbir də min qəbirdən biridir.
Bütün məni ağlayanlar kiridi,
sən də kiri,
qəbrim damır,
ağlama!
(Ramiz Rövşən)
Həmçinin bax
|
Ədəbiyyat ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
- ↑ Ədəbiyyatşünaslıq terminləri lüğəti, bakı, 1988, s.257-258