Ağrı dağı

Ağrı dağı
tr/Ağrı dağ
Ümumi məlumatlar
Dağ sistemi	Kiçik Qafqaz
Dağ silsiləsi	Ermənistan yaylası
Mütləq hündürlüyü	5.137 m
Nisbi hündürlüyü	3.611 m
İlk fəthi	27 sentyabr 1829 İohan Fridrix Parrot Xaçatur Abovyan Aleksey Zdorovenko Matvey Çalpanov Ovanes Ayvazyan Murad Poqosyan
Yerləşməsi
39°42′07″ şm. e. 44°17′50″ ş. u.
Ölkə	Türkiyə
Vilayət	İğdır ili
Ağrı dağı
Ağrı dağı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ararat, Ağrı dağı (Səlcuqlar dövründə: Eğri dağ, Qərb dillərində: Ararat, kürd. Çiyayê Agirî, erm. Մասիս, Masis) — Türkiyənin ən yüksək dağı. Türkiyənin şərq ucqarında, Ağrı ilinin ərazisində yerləşir. Dağ İrandan 16 km şimal-qərbdə, Ermənistandan 32 km qərbdədir.

Dağın 65% -i İğdır vilayətindədir, qalan 35% -i isə Ağrıdadır.

Ağrı dağı 2 yanaşı vulkan konusundan ibarətdir: 5137 metr hündürlüyə malik olan Böyük Ağrı dağı Anadolu yarımadasının və Kiçik Qafqaz dağ sisteminin ən yüksək zirvəsidir. Dağ 4000 metrədək Kaynozoy tipli bazalt, daha sonra andezit süxurlarından təşkil olunmuşdur. 4250 metrdən başlayaraq zirvəsi sayı 30-dan çox daimi buzlaqlarla örtülmüşdür. Ən iri buzlağın uzunluğu 2 km-ə çatır. Böyük Ağrı dağının yamaclarında Sərdarbulaq yaylası və 3896 m yüksəkliyə malik Kiçik Ağrı dağı yerləşir. Hər iki dağın ətəyinin birlikdə çevrəsi təqribən 128 km. təşkil edir. Dini ədəbiyyatda, Nuhun gəmisinin saya oturduğu ilk torpaq bu dağın zirvəsi olmuşdur. Tarixi mənbələrdə Ağrı dağının müxtəlif dillərdə işlədilən "Kuh - i Nuh", "Cebel ül Haris" kimi adlarına rast gəlinir.Marko Polonun çıxılması mümkün olmayan kimi qiymətləndirdiyi bu dağa mənbələrə görə ilk dəfə 9 oktyabr 1829-cu ildə prof. Frederik von Parat qalxa bilmişdir. İlk qış solo çıxışı isə 21 fevral 1970-ci ildə Türkiyə Dağçılıq Federasiyasının sabiq sədri Dr. Bozqurt Ergör tərəfındən gerçəkləşdirilmişdir. 1980-ci illərdə minlərlə alpinist Ağrı dağını ziyarət etmişdir. 1990-cı ildən etibarən dağa qalxmaq qadağan olunsa da, 1998-ci ildə bu qadağa aradan qaldırılmışdır.

Adları və etimologiyası

Dağın türkcə adı Ağrı dağı Son orta əsrlərdən bəri bu dildə istifadə edilir. Dağın ənənəvi farsca adı Kūh-e Nūḥ (کوه نوح), Nuh dağı deməkdir. Kürdcə çiyayê Agirî adlı dağ bu dildə "Odlu dağ" deməkdir.

Ararat adı, qədim zamanlarda Ərmən yaylasında yaşayan Urartular üçün ivritcə istifadə olunan ָרָרָט ('RRṬ) sözünün Yunan dilindən tərcüməsidir. Dünyada dağ ümumiyyətlə bu adla tanınsa da, dağın yerləşdiyi bölgədə yaşayan heç bir sakin bu addan dağa istifadə etməmişdir.

Xarici keçidlər

• www.greenpeace.org
• Ağrı dağının xəritəsi
• www.paylasimdayim.com
• Erməni tarixində Ağrı dağı
• Türk tarixində Ağrı dağı

Şəkillər

• 
  1949-cu ildə Ağrı dağı
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•