Yaqutil Mişiyev

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Yaqutil Mişiyev
ivr. ‏יאגוטיל מישייב‏‎
Doğum tarixi 29 mart 1927(1927-03-29)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 2 aprel 2024(2024-04-02) (97 yaşında)
Vəfat yeri
Milliyyəti Yəhudi
Fəaliyyəti tarixçi, publisist
Mükafatları "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 50 illiyi" yubiley medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı "Əmək veteranı" medalı
Rusiya Federasiyasının əməkdar müəllimi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yaqutil Mişiyev (tam adı: Yaqutil İsrailoviç Mişiyev, ivr. ‏יאגוטיל מישייב‏‎; rus. Мишиев, Ягутил Израилович; 29 mart 1927, Qırmızı Qəsəbə, Quba qəzası – 2 aprel 2024, Rişon-le-Sion, Mərkəz dairəsi) — yazıçı, Dərbəndin tarixi haqqında kitabların müəllifi, Dağıstan Respublikasının və Rusiya Federasiyasının əməkdar müəllimi.

Bioqrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yaqutil Mişiyev 29 mart 1927-ci ildə Quba rayonunda Qırmızı Qəsəbədə anadan olmuşdur. 1943-cü ildə məktəbi başa vurduqdan sonra müəllim kadrlara ehtiyac yarandığından müəllimlik kurslarına göndərilmişdir. Elə həmin ilin sentyabrında, 16 yaşında ikən məktəbdə pedaqoji fəaliyyətə başlamışdır.[1] 1944-cü ildə Kuban Pedaqoji Kollecində distant təhsilini tamamlamışdır. 1945-ci ildə məktəbdə işləyərkən Kuban Pedaqoji İnstitutunda riyaziyyat ixtisası üzrə təhsil almağa başlamışdır. 1947-ci ildə riyaziyyat və fizika müəllimliyi ixtisası üzrə diplom almışdır.

O, İkinci Dünya müharibəsində əmək cəbhəsində fəaliyyət göstərmiş şəxslərin medalla təltif edilməsi məqsədilə 1943–1951-ci illərdə Quba rayonu üzrə sənədləşdirmə işlərinin aparılmasında fəal iştirak etmişdir. Həmin medal "Şücaətli əməyə görə" adlanırdı. 1946-cı ildə Quba rayon hərbi qeydiyyat idarəsinin rəhbərliyi veteranların "1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı ilə təltif edilmələri üçün Mişiyevdən onların siyahıyaalınması işinin tamamlamasını xahiş etdi. 1951-ci ildə Mişiyev ailəsi Dərbəndə köçdü. 1954-cü ildən Yaqutil Mişiyev 1 nömrəli işləyən gənclər üçün axşam məktəbində riyaziyyat müəllimi kimi işləməyə başladı. 1963-cü ildə Dağıstan Dövlət Universitetində riyaziyyat müəllimliyi üzrə magistr dərəcəsi aldı. Uzun müddət Regional Tədqiqatlar Muzeyinin direktoru kimi çalışmışdır. Mişiyev həmçinin şəhərin tarixi ilə bağlı nadir tapıntıların kolleksiyasını toplayırdı. 1976–1991-ci illərdə Mişiyev Dərbənddə 11 nömrəli məktəbin direktoru vəzifəsində çalışmışdır.[2] 1991–1997-ci illərdə isə Şəhər Təhsil İdarəsinin baş mütəxəssisi vəzifəsində işləmişdir.

1997-ci ildən Mişiyev İsrailin Rişon LeZion şəhərində yaşayır.[3][4] İsraildə Yaqutil Mişiyev Dərbənd şəhərinin tarixi və tarixi memarlıq abidələri haqqında bir neçə kitab yazmışdır. Bunlar 5000 illik uzun yol və Dərbənd və dünya sivilizasiyası. O, həm də Rusca-ingiliscə riyazi terminlər lüğətinin müəllifidir. Sonuncu şagirdlər, tələbələr, müəllimlər və valideynlər üçün nəzərdə tutulmuşdur.[5] Bizim köklərimiz kitabında Mişiyevin ailəsi və onların fəaliyyəti haqqında məlumatlar yer alır. Təkcə xatirələr qocalmır adlı sonuncu kitabı yəhudi sivilizasiyasının tarixinə həsr olunmuşdur.[6]

Regional Tədqiqatlar Muzeyi[redaktə | mənbəni redaktə et]

1952-ci ildə Rusiya Mədəniyyət Nazirliyinin Komissiyası eksponatların Nazirlik tərəfindən muzey üçün müəyyənləşdirilmiş müvafiq tarixi dövrlə bağlı minimal tələblərə cavab vermədiyini əsas gətirərək regional tədqiqatlar muzeyinin bağlanması barədə göstəriş verdi. Muzeyin yenidən fəaliyyətə başlaması məqsədilə müəyyən dəyişikliklərin edilməsi tövsiyə olundu.[7] Muzeydə yeni rəhbərliyin olması da vacib məsələlərdən idi. Dərbənd şəhərinin Mədəniyyət İdarəsi Mişiyevi muzeyə işləməyə göndərdi. Mişiyev yeni ekspozisiyalar yaratmağa başladı. Artıq 1953-cü ildə muzey yenidən açıla bilərdi. İllərlə muzeydə işləyən Mişiyev həmin dövrdə şəhərin tarixi haqqında informasiya və nadir tapıntıları toplamaq məqsədilə Dərbənd rayonunun ətrafına səyahət edir. O, Bakıda Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində, eləcə də Mahaçqalada Dağıstan Regional Muzeyində Dərbənd şəhəri barədə arxivləri araşdırır. Tezliklə Dağıstan, Rusiya Elmlər Akademiyası və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının alimləri muzeylə əlaqədar müxtəlif məsələlərdə tədqiqatlara başlayırlar.[7] 50-ci illərin ikinci yarısında muzey qədim Dərbənd şəhərinin tarixi barədə təbliğat və maarifləndirmə işləri aparır. Mişiyev mühazirələr deyir və müntəzəm olaraq Znamya Kommunizma şəhər qəzetində, eləcə də Azərbaycan dilində Leninçi rayon qəzetində çıxırdı. 1952-ci ildə başlayan muzey işi onun həyatının bir hissəsinə çevrildi.[7]

Kitabları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Lüğət
  • Rusca-ingiliscə riyazi terminlər lüğəti. 1999.[8]
Dərbənd şəhərində 5000 il ərzində baş vermiş hadisələrə dair tarixi qeydlər
Ailəsi haqqında
  • Bizim köklərimiz. 2008.[1]
Yəhudi sivilizasiyasının tarixi

Məqalələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Sovet Tarixi Ensiklopediyası — Dərbənd[12][13]
  • Yeni mərhələ — Keçmiş xatirələr — əcdadların həyatı barədə — bu, bizim vəzifəmizdir![14]
  • 60–70-ci illərdə Znamya Kommunizma (indiki Dərbənd xəbərləri) qəzetində Dərbənd abidələri haqqında məqalələr yazırdı.

Mükafatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • 1967: RSFSR Mədəniyyət Nazirliyinin mükafatı
  • 1994: Dağıstan Respublikasının Əməkdar Müəllimi[15]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 Y. I. Mishiev — Our roots. (rus. Я. И. Мишиев - «Наши корни»). 2008-ci ildə dərc edilib, Rostov-na-Donu, Rusiya.
  2. ↑ "M. Karina. — M. Karina. - Dreams of [[Dərbənd|Derbent]]". 2015-12-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-27.
  3. ↑ "Elkhan Shaul 07/28/2011 - ''Yagutil Mishiev''". Stmegi.net. İstifadə tarixi: 2012-05-04.[ölü keçid]
  4. ↑ "Journal of Vatan. Hana Rafael. - ''Geglue zindeguni reh.'' An article about the life of Y.I. Mishiev. Translated from Russian to Tat - May Boruhova". Vatan.etnosmi.ru. 2015-12-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-04.
  5. ↑ 2000 words and terms.
  6. ↑ 1 2 Y. I. Mishiev — Only memory does not get old. (rus. Я. И. Мишиев - «Только память не стареет»). 2014-cü ildə dərc edilib, Maxaçqala, Dağıstan.
  7. ↑ 1 2 3 4 Y. I. Mishiev — Derbent and World Civilization. (rus. Я. И. Мишиев - «Дербент и мировая цивилизация»). 2005-ci ildə dərc edilib, Rostov-na-Donu, Rusiya. ISBN 9785914620452
  8. ↑ Y. I. Mishiev — Russian-English Dictionary of Mathematical Terms. (rus. Я. И. Мишиев - «Русско-Английский Словарь Математических Терминов»). 1999-cu ildə dərc edilib, Maxaçqala, Dağıstan, Rusiya.
  9. ↑ Y. I. Mishiev — Long Road of Five Thousand Years. (rus. Я. И. Мишиев - «Дорога длиною в пять тысяч лет»). 2002-ci ildə dərc edilib, Rostov-na-Donu, Rusiya. ISBN 9785914620469, ISBN 9781684891924
  10. ↑ "Journal ''Prodzhi'' - 11th edition". Proji.ru. İstifadə tarixi: 2012-05-04.[ölü keçid]
  11. ↑ Y.I. Mishiev - The Mountain Jews. (rus. Я. И. Мишиев - «Горские евреи»). 2022-cu ildə dərc edilib, Maxaçqala, Dağıstan, Rusiya. ISBN 9785914626506
  12. ↑ Soviet Historical Encyclopedia. — Moscow: Soviet Encyclopedia. Under the reduction of: Evgeniy Mikhailovich Zhukov. 1973–1982. Y. I. Mishiev — Derbent
  13. ↑ "Dictionaries and Encyclopedias on Academics - Y.I. Mishiev - Derbent". Academic.ru. 2019-08-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-27.
  14. ↑ "Journal of ''The New Frontier''. - №68, May, 2009, P.22" (PDF). 2015-12-08 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-04.
  15. ↑ Decree of the State Council of Dagestan. 7 dekabr 1994.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vikianbarda Yaqutil Mişiyev ilə əlaqəli mediafayllar var.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Yaqutil_Mişiyev&oldid=7560715"