Əhməd Najayev
| Əhməd Najayev | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 1895 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1937 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, şair |
| Fəaliyyət illəri | 1923–1937 |
| Üzvlüyü | |
Əhməd Najayev[1] (1895, Köhnə Atagi[d], Terek vilayəti – 1937, Qroznı) — Çeçen yazıçısı, şair, tərcüməçi, milli ədəbiyyatın qurucularından biri, SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvü (1934).
Bioqrafiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]1895 -ci ildə Starye Ataqi kəndində kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Kənd ilahiyyat məktəbində oxuyur. Sovet hakimiyyətinin ilk illərində pedaqoji kursları bitirir, sonra doğma kəndində ibtidai sinif müəllimi olaraq çalışır. 1924-cü ildə Qroznıya köçür. Çeçenistan xalq təhsili şöbəsində təlimatçı, sonra Yevdokimov Kommunist məktəbində və Sovet partiya fəallarının kurslarında müəllim olaraq çalışır.
1936-cı ildən Ordjonikidzedəki müəllimlər üçün ixtisasartırma kurslarında dərs demişdir. Dram, poeziya və jurnalistikaya çox səy və əmək sərf edir. Çeçen-İnquş Dövlət Dram Teatrında və Radio Komitəsində çalışır
1937-ci ildə sovet əleyhinə təbliğat aparmaqda və əksinqilabi Trotskizm təşkilatında iştirak etməkdə ittiham olunur. Abdurahman Avtorxanovun sözlərinə görə, həmin il güllələnir. Başqa bir versiyaya görə, düşərgələrdə on il həbs cəzasına məhkum edilir və 1943-cü ildə Qulaq arxipelaqında aclıqdan ölür[2].
Yaradıcılığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ədəbi yaradıcılığa 1920-ci illərin əvvəllərində başlayır. İlk əsərləri şifahi xalq yaradıcılığı əsərlərinin yazılması, işlənməsi və nəşri ilə bağlı olmuşdur. Bu fəaliyyətlə məşğul olan ilk çeçen tədqiqatçı olur. Onun yazdığı əsərlər arasında "İlli Şahzadə Musost və Adanın oğlu Surxo haqqında", "İli Çeqe haqqında - Qorxmaz ürək və Taymanın oğlu Bəybulat" və başqaları var. Bu və digər əsərlər, Əhməd Najayevin qardaşı Maqomedlə birlikdə 1926-cı ildə nəşr etdirdiyi "Çeçen mahnıları, hekayələri və atalar sözləri" folklor toplusuna daxil edilmişdir.
Eyni zamanda dilçi İ. İbriyevlə birlikdə "Çeçen mahnıları" toplusunu nəşr etdirir. Sonradan əsər rus dilinə tərcümə edilir və 1940-cı ildə Moskvada nəşr olunan "Çeçen-İnquş folkloru" ilk toplusuna daxil edilir. Daha sonra Najayevin yazdığı folklor əsərləri və onların tərcümələri dəfələrlə yenidən çap olunmuşdur: "Çeçen folkloru" (1959), "Çeçen-İnquş şeiri" (Moskva, 1959), "İlli" (1979), "Çeçen-İnquş şeir antologiyası" (1981) və digərləri.
1926-cı ildə folklor materialından geniş istifadə etdiyi öz əsərlərini yazmağa başlayır. 1929-cu ildən əsərləri ilk Çeçen qəzeti "Serlo"–da nəşr olunur. 1934-cü ildə Najayevin "Yeni Dünya" adlı ilk şeir toplusu və "Tavanda vuruldu" adlı ilk hekayəsi nəşr olunur. 1936-cı ildə yazıçının yaradıcılığının zirvəsi və 1930-cu illərin çeçen poeziyasında ən yaxşı sayılan "Çoban" adlı epik şeiri nəşr olunmuşdur.
1934-cü ildə Əhməd Najayev, Şəmsəddin Ayşxanovun başçılıq etdiyi Çeçen-İnquş nümayəndə heyətinin tərkibində SSRİ Yazıçılar Birliyinin birinci qurultayında iştirak edir. Orada Maksim Qorkinin imzası ilə SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvünün biletini alır.
1935-ci ildə rus dilinə tərcümə edilən şeirləri Moskvada nəşr olunan Çeçen-İnquşetiya şairləri toplusunda nəşr olunur.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Ахмад Нажаев". 2021-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-07.
- ↑ "Şairin faciəli taleyi". 2018-09-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-07.