Qroznı

Paytaxt
Qroznı
çeç. Соьлжа-ГӀала rus. Грозный
Bayraq[d] Gerb[d]
43°18′45″ şm. e. 45°41′55″ ş. u.
Ölkə	Rusiya
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1818
Sahəsi	324,16 km²
Mərkəzin hündürlüyü	130 m
Saat qurşağı	UTC+03:00
Əhalisi
Əhalisi	▲324.602 nəf. (2021)
Rəsmi dili	çeçencə, rusca
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+7 8712
Poçt indeksi	364000–364099
grozmer.ru
Qroznı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qroznı (çeç. Соьлжа-ГӀала, qum. Süyünç-Qala, qaraç.-balk. Süyünç-Qala) — Şimali Qafqazda şəhərdir, Rusiyanın cənubunda, Çeçenistan Respublikasının paytaxtı, Qroznu rayonunun mərkəzidir. Şimali Qafqazın ən böyük şəhərlərindən biridir, ərazisinə görə ikinci, əhalisinin sayına görə üçüncü böyük şəhərdir.

Etimologiyası

Şəhər Sevinc çayının (qum. Süyünç, qaraç.-balk. Süyünç, çeç. Sölƶa) qırağında yarandığına görə yerli türklər ona Sevinc-Qala (qum. Süyünç-Qala, qaraç.-balk. Süyünç-Qala, çeç. Sölƶa-Ġala) adı verdilər. Daha sonra (1818 — 30 dekabr 1869 kimi) Qroznaya qalası (rus. Крепость Грозная), 30 dekabr 1869-cu ildən etibarən isə Qroznı (rus dilindən tərcüməsi vahiməyə basan, hədələyici, qorxuducu) olub. Çeçenistan yerli əhalisi arasında şəhərin adı Sölƶa-Ġala kimi də adlandırılır. 1998-1999-cu illərdə Çeçenistanın o vaxtkı hakimiyyəti olan Çeçen İçkeriya Respublikasının hakimiyyəti şəhərin adını dəyişərək mərhum çeçen lideri Cövhər Dudayevin şərəfinə Cövhər-Qala (çeç. Dƶovxar-Ġala) adlandırsa da, Çeçenistan Rusiyanın hakimiyyəti altına qayıtdıqdan sonra şəhər yenidən Qroznı adlanmağa başladı. 2005-ci ildə Çeçenistan parlamenti şəhərin adını dəyişərək Çeçenistanın digər mərhum lideri Əhməd Kadırovun şərəfinə Əhməd-Qala (çeç. Aẋmad-Ġala) adlandırmağı təklif etsə də, Çeçenistan lideri Ramzan Kadırov bu təklifi rədd etmişdi.

İqlim

Qroznıda yay aylarında, tempratur bəzən kölgədə +35 °C ni ötür. Yağıntılar yayda qeyri-müntəzəmdir. Qroznı şimaldan gələn soyuq hava kütləsindən heç bir dağ massivi ilə qorunmur deyə qış aylarında şəhərin havası çox soyuq olur. Bəzən güclü şaxtalar olur (-20 C və daha aşağı). Yayda Qorznıda hava isti və quru keçir, bəzən temperatur +35 C dərəcəni keçir.

Qroznı üçün aylıq orta temperatur və yağıntı Yan Fev Mar Apr May İyn İyl Avq Sen Okt Noy Dek Max. Temperatur (°C) 0,6 2,5 8,7 17,9 23,7 27,9 30,5 27,9 24,7 16,6 9,3 3,2 Ø 16,1 Min. Temperatur (°C) 6,2 4,9 0,5 5,4 11,0 15,4 18,2 17,2 12,7 6,1 1,8 3 Ø 8,5 Temperatur (°C) 3,2 2,1 2,9 10,5 16,7 21,2 23,9 23,0 17,7 10,4 4,3 0,8 Ø 11,4 Yağıntı (mm) 19 21 23 33 57 72 57 44 33 30 26 24 Σ 439 T e m p e r a t u r 0,6 6,2 2,5 4,9 8,7 0,5 17,9 5,4 23,7 11,0 27,9 15,4 30,5 18,2 27,9 17,2 24,7 12,7 16,6 6,1 9,3 1,8 3,2 3 Yan Fev Mar Apr May İyn İyl Avq Sen Okt Noy Dek A t m o s f e r ç ö k ü n t ü s ü 19 21 23 33 57 72 57 44 33 30 26 24   Yan Fev Mar Apr May İyn İyl Avq Sep Okt Noy Dek Mənbə: / climate/klimatgorod / 1686-1246618396 "Meteorologiya mərkəzi", "Thermo Karelia.Ru"