Şamkənd

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Şamkənd
39°52′54″ şm. e. 46°24′49″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı
Xəritəni göstər/gizlə
Şamkənd xəritədə
Şamkənd
Şamkənd

Şamkənd — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Şamkənd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.[1]

Etimologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Türk dilində şam sucaq yer, bataqlı, qamışlıq deməkdir[2].Azərbaycan dilində şam sözü bir neçə mənada işlədilir[3]. Yerli əhalinin verdiyi məlumata görə kəndin salındığı ərazi olduqca çox sıx və hündür boylu meşə – şamlax olmuşdur. Şamlax və ya şamlıq kimi tanınan bu ərazidə kənd mövcud olduqdan sonra Şam adlandırılmış. Bir müddət sonra Şam sözünə kənd sözü də əlavə edilmiş və Şamkənd formasını almışdır[4].

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yaşayış məntəqəsi XIX əsrin ortalarında Qasımuşağı tayfasına mənsub cəmi 3 ailənin Şam adlı qışlaqda məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır.[2]

Şamkənd kəndinin ərazisi 1747-ci ildən Qaraçorlu mahalının[5], 1840-cı ildən Şuşa qəzasının Zəngəzur sahəsinin[6], 1867-ci ildə Zəngəzur qəzasının[7] tərkibində mövcud olmuşdur. 28 may 1918-ci ildən 28 aprel 1920-ci ilə qədər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Zəngəzur qəzasına daxil olmuşdur[8].

Cümhuriyyətin süquta uğramasından və bolşeviklərin işğalına məruz qalmasından sonra Azərbaycan SSR-nin Zəngəzur qəzasının, 1923-cü ilin iyulunda Yelizavetpol quberniyasının Cavanşir və Zəngəzur qəzalarının bir hissəsində təsis edilmiş Kürdüstan mahalının (sonradan qəza) tərkibində olmuşdur[9]. 8 aprel 1929-cu ildə Kürdüstan qəzası ləğv edildir və yeni yaradılmış Laçın rayonunun tərkibinə daxil edilmişdir.[10]

1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmiş[11] və işğalçılar tərəfindən bütün yaşayış, sosial və təsərrüfat təyinatlı tikililər tamamilə yandırılmış və dağıdılmışdır[12]. 10 noyabr 2020-ci il tarixli Azərbaycan-Rusiya-Ermənistan üçtərəfli müqaviləsinə əsasən, 1 dekabr 2020-ci ildə işğaldan azad olunub.[13]

Coğrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənd Qarabağ silsiləsində yerləşir.[2]

Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bəzi mənbələrdə kənd əhalisinin kürd əsilli olması qeyd edilsə də [14][15] aparılan dəqiq araşdırmalar nəticəsində bu məlumatın kökündən yanlış olduğu ortaya çıxmışdır[16] [17] [18]. Kənd sakinlərindən bir nəfərdə olsun kürd dilində bilmirdi[19]. Kəndin binasını qoyan və sonralar da kənddə yaşayan əhali azərbaycan türkləri olmuşdur[20].

Tanınmışları[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
  2. ↑ 1 2 3 Azərbaycan toponimlərinin Ensiklopedik lüğəti II cild, Bakı “Şərq-Qərb”, 2007, 304 s.  
  3. ↑ Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti, Dörd cilddə, IV cild (25000 nüs.). Bakı: Şərq-Qərb. 2006. səh. 189 - 190. ISBN 9952-34-026-5.
  4. ↑ Sultan Hümbətov. "Şamkənd kəndi". "Laçın yurdu". №1(16) ("Bəxtiyar-4" nəşriyyatı). 2015: səh.7. (#accessdate_missing_url)
  5. ↑ Milman A. Politiçeskiy stroy Azerbaydjana v XIX-naçale XX vekov (adminstrativnıy apparat I sud, formı I metodıkolonialnoqo upravleniya). Baku. 1966. səh. 44.
  6. ↑ Полное собрание законов Российской империи, собрание 2-е, т. XV, ст. 13368
  7. ↑ Полное собрание законов Российской империи, собрание 2-е, т. XLII, ч. 2, ст. 45259
  8. ↑ "Cümhuriyyət: Tiflisdən Bakıya gedən yol". metbuat.az. Cavid Cabbaroğlu. 11 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 iyun 2023.
  9. ↑ Из протокола заседания Президиума ЦК АКП (б). 30 июля 1923 г. ПААФ ИМЛ. Ф. 1. On. 74. Д. 133. Л. 3 об.
  10. ↑ Азербайджанская ССР. Административно-территориальное деление на 1 января 1977 года (4-е изд.). Баку: Азербайджанское гос. изд-во. 1979. 7.
  11. ↑ Vendik, Yuri. "Армяне оставляют Лачин, несмотря на конец войны в Карабахе и прибытие российских миротворцев". BBC Russian Service (rus). 17 November 2020. 16 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 December 2020.
  12. ↑ Sultan Hümbətov. "Şamkənd kəndi". "Laçın yurdu". №1(16) ("Bəxtiyar-4" nəşriyyatı). 2015: səh.7. (#accessdate_missing_url)
  13. ↑ "Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi Laçında dövlət bayrağının asılması barədə video yayıb". BBC Azerbaijani Service (az.). 1 December 2020. 30 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 December 2020.
  14. ↑ [1] Arxivləşdirilib 2023-05-26 at the Wayback Machine Г. Гейбуллаев. Топонимия Азербайджана. Баку — Элм — 1986. səh.58
  15. ↑ Аламдар Шахвердиев. Азербайджанские курды (PDF) // Международный Азербайджанский Журнал IRS-Наследие (rus). 40—41.
  16. ↑ Лятиф Керимов. Азербайджанский ковёр. Том III. III. Тип Карабах. Баку: «Гянджлик». 1983. səh. 221.
  17. ↑ Əli Umud oğlu Əliyev. Laçın-Qədim Oğuz yurdu. Bakı: Avropa. 2009. səh. 54. ISBN 4702060103.
  18. ↑ Sultan Hümbətov. "Qasımuşağı tayfası". "Laçın yurdu". №3(10) ("Bəxtiyar-4" nəşriyyatı). 28.06.2013: səh. 32. (#accessdate_missing_url)
  19. ↑ "Курдистанский уезд (перепись 1926 года)">Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа :Курдистанский уезд (перепись 1926 года) Arxivləşdirilib 2020-08-23 at the Wayback Machine
  20. ↑ Sultan Hümbətov. "Qasımuşağı tayfası". "Laçın yurdu". №3(10) ("Bəxtiyar-4" nəşriyyatı). 28.06.2013: səh. 31. (#accessdate_missing_url)


Laçın rayonu  Laçın rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Kənd  Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Şamkənd&oldid=7119140"