Əsgər Əli Abiyev
| Əsgər Əli Abiyev | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 28 iyun 1934 (89 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Elm sahələri | riyaziyyat, fizika, sehrli kvadrat |
| Təhsili | |
| askeraliabiyev.com | |
Əsgər Əli Qulam oğlu Abiyev (28 iyun 1934, Bakı, Azərbaycan) — Azərbaycan alimi, fizika-riyaziyyat elmlər doktoru, professor. [1]
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əsgər Əli Qulam oğlu Abiyev 28 iyun 1934-cü ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1954-cü ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra o, Azərbaycan Dövlət Universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsinə daxil olmuşdur. Ə.Abiyev 1957-1961-ci illərdə təhsilini M.V. Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin fizika fakültəsində davam etdirmiş, təhsilini bitirdikdən sonra Bakıya qayıtmış və 1961-1963-cü illər ərzində Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutunda çalışmışdır. 1963-cü ildə o, Moskvada İ.V.Kurçatov adına Atom Enerjisi İnstitutunda aspiranturaya daxil olmuş və 1966-cı ilədək orada nüvə tədqiqatı sahəsində islərini davam etdirmişdir. Ə. Abiyev 1966-cı ildə yenidən Bakıya – Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutuna qayıtmış və 1969-cu ilədək orada çalışmışdır.
Prof. Ə. Abiyev 1969-cu ildən EA-nın Rəyasət Heyətinin nəzdində yeni təsis olunmuş Radiasiya Problemləri Bölməsində (indiki AMEA-nın Radiasiya Problemləri İnstitutu) kiçik elmi işçi, böyük elmi işçi, 1976-cı ildən 1993-cü ilədək isə həmin İnstitutunun “Yarımkeçiricilərin Radiasiya Fizikası” laboratoriyasının müdiri vəzifəsində çalışmışdır. Ə.Abiyev 1993-2007-ci illərdə Türkiyənin müxtəlif elm ocaqlarında: 1993-2000-ci illərdə Ankara şəhərində yerləşən Özel Yavuz Sultan Fən Liseyində, 2000-2007-ci illərdə isə Gaziantep şəhərinin Gaziantep Universitetinin riyaziyyat kafedrasında müəllim kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Əsgər Əli Abiyev 1970 və 1988-ci illərdə “Yarımkeçiricilər və dielektriklər fizikası” ixtisası üzrə dissertasiyalar müdafiə edərək, muvafiq olaraq fizika-riyaziyyat elmləri namizədi və elmlər doktoru alimlik dərəcələrini, 1990-cı ildə isə göstərilən ixtisas üzrə professor adını almışdır. [2]
Əsas elmi nailiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
İlk dəfə hazırlanmış xüsusi qurğu vasitəsiylə impulsla işləyən elektron sürətləndiricisində şüalanmış bəzi yarımkeçiricilərdə radiasiya qüsurlarının yaranması və onların yoxolma kinetikasını tədqiq etmiş və yarımkeçirici cihazların texnologiyasında ionlaşdırıcı şüaların tətbiqi üsullarını müəyyən etmişdir.
1996-cı ildə Ə.Abiyev istənilən dərəcəli və istənilən ədədlərdən, eləcədə simvollardan ibarət Tarazlı (sehrli) kvadratlar və kublar yazmaq üçün alqoritm kəşf etmiş, onların elm və texnikada tətbiq olunma imkankarını araşdırmışdır. Bu alqoritm optimal problemlərdə, kriptologiyada, gen mühəndisliyində, informasiya texnologiyasında və digər sahələrdə geniş perspektivlər aça bilər. Eyni zamanda Ə.Abiyev, alqoritmi vasitəsilə D.Mendeleyevin kimyəvi elementlərin dövrü sistemi cədvəlində, elementlərin düzülüşünün qanunauyğunluğunu kəşf etmiş, bu cədvəldə yerləşən sonuncu elementin sıra sayını da təyin etmişdir.
Ə.Abiyev 115-dən cox elmi məqalənin, 5 müəlliflik şəhadətnaməsinin və patentlərin, o cümlədən “The Natural Code of Numbered Magic Squares” (Ankara, 1996) adlı kitabın müəllifidir.
2009-cu ildən etibarən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Radiasiya Problemləri İnstitutunun “Elektron sürətləndiricisi” elmi-təcrübi şöbəsinin rəisi vəzifəsini icra edir. Ə.Abiyev müxtəlif vaxtlarda Bakı (Azərbaycan), Ankara, Antalya, Gaziantep, Sakarya, Van (Turkiyə), Barselona (İspaniya), Visbaden (Almaniya), Kazan (Rusiya), Ballarat (Avstraliya), Praqa (Çexiya), Porto (Portuqaliya) və başqa şəhərlərdə keçirilən beynəlxalq simpozium və konfranslarda məruzələrlə çıxış etmişdir.
Əsas elmi əsərləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Абиев А.К., Ухин Н.А. Установка для измерения Э.Д.С, Холла и проводимости полуроводниковых материалов в переменных электрическоми магнитном полях, Приборы и Техника Эксперимента, №3, 234,1968.
- Абиев А.К., Ухин Н.А. Низкотемпературное облучение германия электронами с энергией 28 МэВ, Физика и Техника Эксперимента, т.4, в.8, 484,1970.
- Абиев А.К. и др. Способ изготовления полупроводникового материала, Авторское свидетельство СССР, №563866.
- Abiyev A.A. at all. Investigation of center of mass by using magic squares and its possible enginearing applications, Robotics and Autonomous Systems, 49, 2004,219-226.
- Abiyev A.A. The correlation Adiyev's balanced squares with Periodic Law, Proceedings of the 2nd International Conference on Applied Informatics and Computing Theory (AICT'11) Prague, Czech Republic, September, 26-28, 2011, pp. 33-38.
Təltif və mükafatları[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Azərbaycan Respublikası, Avropa Mətbu Nəşr Evinin "Qızıl Medalı"
- Ən Yaxşı Vətənpərvər Tədqiqatçı Alim (2014)
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-05-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-06-13.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-03-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-06-19.