Sust (Babək)
| Sust | |
|---|---|
| 39°21′55″ şm. e. 45°18′09″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
|
| |
Sust — Naxçıvan Muxtar Respublikasının Babək rayonu ərazisində kənd.
Toponimikası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kəndin ətrafında qəribə bir sakitlik var. Kəndin adı "sakitlik", "sustalmaq" sözündən götürülüb və bəzi tədqiqatçılar duzla əlaqələndirsələr də, "sakit guşə" anlamında işlənir.[1]
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hazırda kənd ərazisi Kəngərli rayonun ərazisi hesab olunur. Sustdə vaxtilə çox böyük bir şəhər olub. Bu yaşayış məntəqəsi XV-XVII əsrlərdə ölkə üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edib. Şərqdən Qərbə gedən karvanların bir çoxu buradan keçib. Kəndin şərqində duz emal olunub və Avropadan bura karvanlar duz aparmaq üçün gəlib. Buranın duzu yüksək keyfiyyəti ilə seçilib. Amma XX əsrin 70-ci illərindən başlanan köçürülmə siyasəti kəndin tamamilə boşalmasına səbəb olub. 1970-80-ci illərdə Sovet hakimiyyətinin kəndlərin mərkəzləşdirilməsi ilə bağlı uğursuz siyasəti kəndin boşalması ilə nəticələnib. Diqqətdən kənar qalan Sustun əhalisi rayonun başqa bir kəndinə — Böyükdüzə köçürülüb. Hazırda kənddə cəmi bir ailə yaşayır.
Kəndin ətrafındakı tarixi yurd yerlərinin "Kitabi-Dədə Qorqud"da yer alması bu ərazilərdə qədimdən insanların məskunlaşdığını göstərir.
Tarixi abidələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sust kəndində aşağıdakı daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələri qeydə alınmışdır:
| İnventar № | Abidənin adı | Tarixi | Yerləşdiyi ünvan | Növü | Əhəmiyyət dərəcəsi |
|---|---|---|---|---|---|
| 1853 | Sust yaşayış yeri[2] | XV-XVI əsrlər | Sust kəndi | Arxeoloji | Ölkə |
| 1854 | Üçbulaq yaşayış yeri[3] | E.ə. II-I minilliklər | Sust kəndi | Arxeoloji | Ölkə |
| 1855 | Göra-gözə yaşayış yeri[4] | XV-XVII əsrlər | Sust kəndi | Arxeoloji | Ölkə |
Kənddə XVIII əsrə aid olan qəbiristanlıq da var.
Coğrafiyası və iqlimi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kənddə olan günəşli saatların miqdarı 2400-dən artıqdır, bu göstərici dağlarda 2900-ə çatır.
Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kənddə 9 nəfərdən ibarət 1 ailə yaşayır.
İqtisadiyyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yerli əhali vaxtilə qoyunçuluqla məşğul olub. Burda qoyunçuluq üçün olduqca əlverişli mühit var. Ətrafda bitən yarımsəhra və səhra bitkiləri qoyunçuluq üçün əhəmiyyətli qida mənbəyidir. Kəndin yuxarısında yaylaq var. Yaylaq və qışlaq bir-birinə yaxın olduğu üçün qoyunçuluq üçün əlverişlidir. Kəndin ətrafındakı çox sayda zağada (süni mağara) isə qoyun sürüləri saxlanılıb.
Sustun çox sayda kəhriz sistemi olub və bu kəhrizlər əhalini suyla təmin edib. Kəndin yaxınlığında yüksək dağlıq tədricən Araza doğru əyilir və həmin sular burda səthə yaxınlaşır.
Kəndin yaxınlığında iki mühüm duz layı varmış. Onlardan birinin tərkibindəki duzun miqdarı 96.44 faiz olub. Sovet dövründə duzun istismarı çətinləşdiyi üçün mədən fəaliyyətini dayandırıb.
Mədəniyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kənddə mədəniyyət müəssisəsi mövcud deyil.
Təhsil[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kənddə təhsil müəssisəsi mövcud deyil.
Din[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır.
Səhiyyə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kənddə səhiyyə müəssisəsi mövcud deyil.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Sust (Babək) // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. II cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. XXXX. ISBN 978-9952-34-156-0.
- ↑ "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 59" (PDF). 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-21.
- ↑ "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 59" (PDF). 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-21.
- ↑ "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 59" (PDF). 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-21.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
 | ||
|---|---|---|
| Şəhərlər |  | |
| Qəsəbələr | ||
| Ləğv olunmuş qəsəbələr | ||
| Kəndlər | Araz • Aşağı Buzqov • Aşağı Uzunoba • Badaşqan • Çeşməbasar • Didivar • Gərməçataq • Göynük • Gülşənabad • Güznüt • Hacıvar • Xalxal • Xəlilli • Kalbaoruc Dizə • Kərimbəyli • Kültəpə • Qahab • Qaraqala • Məmmədrza Dizə • Məzrə • Naxışnərgiz • Nəcəfəlidizə • Nəhəcir • Nəzərabad • Payız • Sirab • Şəkərabad • Şıxmahmud • Vayxır • Yarımca • Yuxarı Buzqov • Yuxarı Uzunoba • Zeynəddin | |
| Ləğv olunmuş kəndlər | ||