Çavuş
Çavuş[1] və ya serjant[2] — bir çox dövlətlərin silahlı qüvvələrində aşağı komanda heyətində rütbə.[2] Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində kiçik komandir rütbəsi. Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrindəki ekvivalent rütbə ikinci starşina rütbəsidir.[1]
İlk dəfə XV əsrdə Fransa ordusunda meydana çıxmışdır. Rusiya ordusunda XVII əsrdən, Sovet Ordusunda 1940-cı ildən tətbiq olunmuşdur.[2]
Etimologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
"Çavuş" sözü birbaşa qədim türk dilindən gəlmiş, "bağırqan" deməkdir. Bu, qədim dövrlərdə türk ordularında müxtəlif hərbi və inzibati zabitlərə verilən ad idi. Bu söz qədim türkcədə yazılı nümunəsi olmayan "*çav-" – "çağırmaq, səslənmək" kökündən və qədim türkcədə "+Iş" şəkilçisi ilə əmələ gəlmişdir. Kaşğari "Divanü Lüğat-it-Türk" əsərində sözün izahını "döyüşdə qoşunları nizam-intizamda saxlayan və onların əldən çıxmasının qarşısını alan zabit" kimi vermişdir.[3]
Serjant sözü fransız dilindəki "sergent" sözündən gəlmişdir. Bu söz də öz növbəsində latınca "xidmətçi" mənasını verən "serviens" sözündən törəmişdir.[2]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 ""Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri hərbi qulluqçularının hərbi geyim forması və fərqləndirmə nişanları haqqında Əsasnamə"" (PDF). www.mod.gov.az (Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı) ( (az.)). 25.06.2001. 2017-02-15 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 25.06.2001.
- ↑ 1 2 3 4 Сержант // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VIII ҹилд: Прадо—Спринт. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1984. С. 359.
- ↑ "çavuş". 2023-01-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-19.
 | Hərb ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
  Azərbaycanın hərbi rütbələri  | |
|---|---|
| Hərbi Dəniz Qüvvələri | Matros • Baş matros • Üçüncü dərəcəli starşina • İkinci dərəcəli starşina • Birinci dərəcəli starşina • Kiçik miçman • Miçman • Baş miçman • Kiçik leytenant • Leytenant • Baş leytenant • Kapitan-leytenant • Üçüncü dərəcəli kapitan • İkinci dərəcəli kapitan • Birinci dərəcəli kapitan • Kontr-admiral • Vitse-admiral • Admiral |
| Quru Qoşunları | Əsgər • Baş əsgər • Kiçik çavuş • Çavuş • Baş çavuş • Kiçik gizir • Gizir • Baş gizir • Kiçik leytenant • Leytenant • Baş leytenant • Kapitan • Mayor • Polkovnik-leytenant • Polkovnik • General-mayor • General-leytenant • General-polkovnik • Ordu generalı |
| Hərbi Hava Qüvvələri | Əsgər • Baş əsgər • Kiçik çavuş • Çavuş • Baş çavuş • Kiçik gizir • Gizir • Baş gizir • Kiçik leytenant • Leytenant • Baş leytenant • Kapitan • Mayor • Polkovnik-leytenant • Polkovnik • General-mayor • General-leytenant • General-polkovnik |