Özbəkistan–Ukrayna münasibətləri

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Ukrayna–Özbəkistan münasibətləri
Ukrayna və Özbəkistan
 Ukrayna  Özbəkistan
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ukrayna–Özbəkistan münasibətləri — Ukrayna və Özbəkistan arasındakı ikitərəfli münasibətlər. İkitərəfli münasibətlər 25 avqust 1992-ci ildə qurulmuşdur. 1991-ci ilə qədər hər iki ölkə Sovet İttifaqının tərkibindəki respublikalardı. Bu gün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının, Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının və digər beynəlxalq strukturların üzvləridir.

Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ukraynanın Özbəkistandakı diplomatik nümayəndəliyi 1993-cü ildə işə başlayır. Özbəkistanın Ukraynadakı səfirliyi 1995-ci ildə açılmışdır[1].

Dövlətlər arasında münasibətlərin qurulmasından bəri 8 yüksək səviyyəli səfər edilmişdir. Özbəkistanın lideri İslam Kərimov 1992-ci il avqust, 1994-cü il noyabr, 1994-cü il fevral, 1999-cu il oktyabr aylarında Ukraynaya dövlət və rəsmi səfərlər etmişdir. Ukraynanın ikinci Prezidenti Leonid Kuçmanın Özbəkistana rəsmi və işgüzar səfərləri 1995-ci il iyun, 2000-ci il oktyabr, 2002-ci il dekabr, 2003-cü il aprel aylarında həyata keçirilmişdir[2]. İki ölkənin xarici işlər nazirlikləri arasında mütəmadi olaraq siyasi məsləhətləşmələr aparılır.

İkitərəfli münasibətlərin hüquqi bazası 142 sənəddən ibarətdir ki, bunlardan 83-ü dövlətlərarası və hökumətlərarası müqavilələr, 28-i — idarələrarası beynəlxalq müqavilələr, 33 isə sənədlər olaraq beynəlxalq müqavilələr statusuna malik deyil.

Yuriy Savçenko 2010-cu ildən Ukraynanın Özbəkistandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiridir[3]. Alisher Abdualiyev Özbəkistan Respublikasının Ukraynadakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiridir[4].

İqtisadi əməkdaşlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]

Özbəkistan Ukraynaya pambıq lifi, tekstil, neft məhsulları, əlvan metal satır. Ukrayna Özbəkistana maşın və avadanlıqlar, əczaçılıq və qida məhsulları, taxta məhsulları ixrac edir. Artıq Özbəkistan ərazisində Ukrayna tərəfdaşlarının iştirakı ilə 60 müəssisə, o cümlədən 100 % xarici kapitala sahib olan 5 müəssisə fəaliyyət göstərir.

Ukraynada Özbəkistan kapitalı ilə 35 birgə müəssisə fəaliyyət göstərir. Fəaliyyətlərinin əsas istiqamətləri istehlak mallarının istehsalı, Ukrayna bazarına geniş çeşidli ixrac məhsullarının tədarükü və xidmətlərin göstərilməsidir.

2013-cü ildə mal və xidmət dövriyyəsi 469,8 milyon ABŞ dolları təşkil etmişdir.

2014-cü ildə ölkələr arasındakı ticarət həcmi 607,6 milyon ABŞ dolları olmuşdur.

Ölkələr 2018-ci ili 430 milyon dollarlıq ticarət dövriyyəsi ilə başa çatdırmışlar (2017-ci ilə nisbətdə 148%).

2018-ci ildə Özbəkistan Ukrayna şəkərinin idxalına görə ən böyük ölkəyə çevrilir (bütün Ukrayna şəkər ixracatının 60% -i). Elə həmin ilin sonunda Özbəkistan istehsalçısının Ukrayna avtomobil bazarından sıxışdırılması səbəbindən Daşkənddən gələn cavab tədbirləri səbəbindən tədarüklər çətinləşir[5]. Özbəkistan tərəfi Ukraynadan gələn malların gömrük rəsmiləşdirilməsi prosesini dayandırır. 1 dekabrda Ukraynanın Milli Şəkər İstehsalçıları Birliyi (Ukrtsukor) Özbəkistana daxil olan şəkər və digər malların boşaldılmadığını və gömrükdən keçirilmədiyini açıqlayır.

Özbəkistandakı ukraynalılar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Orta Asiyada müasir Ukrayna ərazisindən köçkünlər haqqında ilk məlumat XVIII əsrdə ortaya çıxır. İndi Özbəkistanda 86 min etnik ukraynalı yaşayır. Bunlardan 40 mini Daşkənddədir. Özbəkistan paytaxtında Ukraynanın "Slavutiç" və "Batkivşina" mədəniyyət mərkəzləri var. Bənzər mərkəzlər Almalıq və Yanqıyolda da vardır. Özbəkistan ərazisində təxminən 40 min Krım tatarları yaşayır[6].

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Узбекско-украинские отношения". Министерство иностранных дел Республики Узбекистан. 2012-07-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-09-27.
  2. ↑ "Посольство Республики Узбекистан в Украине о двустороннем сотрудничестве". 2021-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
  3. ↑ "Савченко Юрий Васильевич". Посольство Украины в Республике Узбекистан. 2016-04-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-15.
  4. ↑ "Биография Посла". Посольство Республики Узбекистан в Украине. 2021-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-15.
  5. ↑ Узбекистан предупредил партнера о торговой войне и заблокировал импорт продукции из Украины Arxivləşdirilib 2018-12-06 at the Wayback Machine // Независимая газета, 5.12.2018
  6. ↑ "Украинцы в Узбекистане". Посольство Украины в Республике Узбекистан. 2017-02-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-15.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Özbəkistan–Ukrayna_münasibətləri&oldid=7300691"