İslam Kərimov

İslam Kərimov
İslam Kərimov
	özb. Ислом Абдуғаниевич Каримов
	; İslam Kərimov (2015)
Özbəkistan Respublikasının; 1-ci prezidenti
	24 mart 1990 – 2 sentyabr 2016
Baş nazir	Şavkat Mirziyayev
Əvvəlki	vəzifə təsis olunub
Sonrakı	Şavkat Mirziyayev
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	30 yanvar 1938
Doğum yeri	Səmərqənd, Özbəkistan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi	2 sentyabr 2016 (78 yaşında)
Vəfat yeri	Daşkənd, Özbəkistan
Vəfat səbəbi	beyin qansızması[d]
Dəfn yeri	Həzrət-Hızr məscidi[d];
Partiya	Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası;
Təhsili	Daşkənd Dövlət Texniki Universiteti[d];
Uşaqları	Gülnarə Kərimova; Lalə Kərimova
Hərbi xidmət
Qoşun növü	Özbəkistan Silahlı Qüvvələri
Döyüşlər	Tacikistan Vətəndaş Müharibəsi;
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi	siyasətçi
Elmi dərəcəsi	iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru[d];
	fondkarimov.uz
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İslam Əbdülqəni oğlu Kərimov (özb. Islom Abdugʻaniyevich Karimov, Ислом Абдуғаниевич Каримов; 30 yanvar 1938^[2]^[3]^[…], Səmərqənd^[2] – 2 sentyabr 2016^[4]^[2]^[…], Daşkənd^[2]) — Özbəkistanın prezidenti (1990-2016). İki qızı var: Gülnarə və Lalə.

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

İslam Kərimov 1938-ci il yanvarın 30-da Özbəkistanın Səmərqənd şəhərində anadan olub. Atası özbək, anası tacikdir. 1941-ci ildə uşaq evinə verilən İslam Kərimov bir ildən sonra yenidən ailəsinə qayıdır. Lakin 1945-ci ildə yenidən uşaq evinin əbədi qonağı olur. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Daşkənddə Orta Asiya Politexnik institutuna qəbul olur. 1960-cı ildə Kərimov mühəndis-mexanik ixsisası ilə universitet təhsilini başa vurur.

Universiteti bitirdiyi il "Taşselmaş" zavodunda usta köməkçisi kimi işləməyə başlayır. 1961-1966-cı illərdə "Çkalov" adına Daşkənd aviasiya istehsalat birliyində mühəndis, konstruktor və aparıcı mühəndis-konstruktor işləyir.

1967-ci ildə o, Daşkənd institutunu bitirərək iqtisadçı ixtisasına yiyələnir.^[5] 1983-cü ildə onu Özbəkistan SSR-in maliyyə naziri təyin edirlər. 1986-cı ildə Özbək SSR Nazirlər Şurasının sədr müavini və respublikanın Dövlət Plan Komitəsinin sədri seçilir. 1986-cı ildə Özbək SSR Nazirlər Şurasının sədr müavini və respublikanın Dövlət Plan Komitəsinin sədri seçilir. 1986-1989 illərdə Kərimov Kommunist Partiyasının Kaşkadarinskaya vilayət komitəsinin birinci katibi işləyir. O, keçmiş SSRİ-də Özbəkistan Kommunist Partiyasının I katibi (1989-1991) olub. Onu prezident olaraq Özbəkistan SSR-in Ali Soverti 1990-cı ilin 24 martında seçmişdi. 1990-cı ildən ölkənin prezidenti idi. İslam Kərimov sovetlər dövrü ilə birlikdə Özbəkistana 28 il rəhbərlik etmişdir.

Ölümü[redaktə | mənbəni redaktə et]

İslam Kərimov avqustun 27-də qəfildən vəziyyəti pisləşmiş və xəstəxanaya yerləşdirilmişdir. Qızı Lola Kərimova atasının beyin qanaması keçirdiyini bildirmişdi. Bütün səylərə baxmayaraq, vəziyyəti yaxşılaşmayan İslam Kərimov 2 sentyabrda vəfat etmişdir. Onun ölümü ilə əlaqədar matəm elan olunmuş, bir çox dövlət və hökumət nümayəndələrinin iştirakı ilə təşkil olunan dəfn mərasimi ilə Səmərqənddə dəfn edilmişdir.

Xarici münasibətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

İslam Kərimovun xarici siyasəti izolasionist sayılır.^[6]

=== Azərbaycanla münasibəti^{[mənbə göstərin]} ===

İslam Kərimov siyasi fəaliyyəti dövründə yürütdüyü xarici siyasət kursunda isə Azərbaycan üçün maraqlı bir məqam daha diqqətçəkici olmuşdur. MDB-də yeganə ölkə idi ki, Ermənistanla heç bir iqtisadi, siyasi, mədəni münasibət qurmamışdır. Heç bir vaxt bir-birlərinə rəsmi səfər də etməmişdirlər. İndiyə qədər də Özbəkistanın İrəvanda Ermənistanın isə Daşkənddə səfirliyi fəaliyyət göstərmir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ ""Reuters": Özbəkistan prezidenti İslam Kərimov vəfat edib". 2016-09-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-03.
↑ ¹ ² ³ ⁴ http://www.nytimes.com/2016/09/03/world/asia/uzbekistan-islam-karimov-obituary.html.
↑ Islam Karimow // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.). / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2016/09/02/statement-president-death-president-islom-karimov-uzbekistan-0.
↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-03.
↑ Lillis, Joanna. "Uzbekistan: The Life and Legacy of Islam Karimov". EurasiaNet. 2016-09-02. 2016-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-06.

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

İslam Kərimov. Yüksək mənəviyyat-yenilməz güc. "Oskar" NRM, Bakı, 168 səh.,2010.

	Vikianbarda İslam Kərimov ilə əlaqəli mediafayllar var.

Siyasətçi ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

[1] ""Reuters": Özbəkistan prezidenti İslam Kərimov vəfat edib". 2016-09-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-03.

[_ce1080e07f968897-2] ¹ ² ³ ⁴ http://www.nytimes.com/2016/09/03/world/asia/uzbekistan-islam-karimov-obituary.html.

[_f256fdc5dda95ef2-3] Islam Karimow // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.). / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_ee7f6a6571e51f1b-4] ttps://www.whitehouse.gov/the-press-office/2016/09/02/statement-president-death-president-islom-karimov-uzbekistan-0.

[5] "Arxivlənmiş surət". 2023-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-03.

[6] Lillis, Joanna. "Uzbekistan: The Life and Legacy of Islam Karimov". EurasiaNet. 2016-09-02. 2016-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-06.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]