Ürək astması

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Ürək astması
XBT-10 I50.1
XBT-9 428.1
MeSH D004418

Ürək astması — bir neçə dəqiqədən bir neçə saata qədər davam edən boğulma tutmaları ilə özünü göstərən və miokard infarktı, kardioskleroz, ürək xəstəlikləri və ürək çatışmazlığı (sol ürək) ilə əlaqəli digər xəstəliklərlə baş verən simptom. Bu, ağciyərlərdə və ətrafında mayenin yığılmasına səbəb olur (ağciyər tıkanıklığı), ağciyərlərin qanı oksigenlə təmin etmək qabiliyyətini pozur.[1] Öskürək və hırıltı mümkündür. Rentgen müayinəsi ürəyin ölçüsünün və ağciyər toxumalarında mayenin artdığını göstərir.[2]

Ürək astması bronxial astma ilə oxşar simptomlara malikdir, lakin iltihab mənşəli olmaması ilə fərqlənir.[3][4]

Ürək astmasının ən çox görülən əlamətləri ürək çatışmazlığı əlamətləri olan bir xəstədə hırıltı, öskürək və ya nəfəs darlığı (əsasən gecə və ya yatarkən) olur.[5][6][7]

Əlavə əlamətlərə stetoskopla eşidilə bilən köpüklü və ya sulu bəlğəmağciyərlərə su yığılması daxildir.[1] Ağır hallarda xəstə gecə bir neçə dəfə nəfəs darlığı, dəri rənginin dəyişməsi və qanlı bəlğəm epizodları ilə qarşılaşa bilər.[3]

Patofiziologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ürək astmasının əsas səbəbləri ürəyin, xüsusən də sol tərəfin qanı səmərəli və effektiv şəkildə vura bilməməsi nəticəsində ağciyər damarlarına mayenin mümkün geri axınından qaynaqlanır. Ürəkdə maye yığılması, qanın oksigenləşməsini təmin etmək üçün ağciyər venoz sistemindəki təzyiqə artan tələblər qoyan normaldan daha yüksək təzyiq sistemi yaradır.[8] Bu, ağciyər venoz hipertenziyası kimi tanınan və artan təzyiq gradientinin yayılmasına kömək etmək üçün ağciyər kapilyarlarının genişlənməsi və işə salınması ilə nəticələnir.[8]

Əvvəlcə bədən artıq suyun öhdəsindən gələ bilir. Daha sonra kapilyar damarlar artan təzyiqlə tıxanır və maye alveolyar kisəyə qayıdır, nəticədə ağciyər şişi əmələ gəlir və oksigenləşmə qabiliyyəti azalır. Bundan əlavə, kapilyar damarlara təzyiqin artması damar tonusunun artmasına, o cümlədən medial divarda hipertrofik dəyişikliklər kimi kapilyar damarların yenidən qurulmasına səbəb olur. Vaxt keçdikcə damarların yenidən qurulması damar divarının strukturunda hiperplastik dəyişikliklərə qədər irəliləyərək ağciyər damar müqavimətinin artmasına səbəb ola bilər.

Ürək astması və bronxial anatomiya anomaliyaları arasında əlaqənin qurulmasına davamlı maraq var.[3][8]

Tənəffüs yollarının müqavimətini artırmaq üçün bir neçə mexanizm və dörd alternativ izahata diqqət yetirir:

Ürək astmasının diaqnozu davamlı ürək çatışmazlığını müayinə etməklə əldə edilir, o cümlədən:

  1. 1 2 3 "Cardiac Asthma: Causes, Symptoms, and Treatments". Healthline (ingilis). 18 May 2021. 8 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 January 2023.
  2. "Нетипичные симптомы астмы" (rus). Eurolab. 2020-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-03.
  3. 1 2 3 4 5 6 Litzinger MH, Aluyen JK, Cereceres R, Feik AN, Iltis KE, Perez CR, Horne KE, Litzinger M. "Cardiac Asthma: Not Your Typical Asthma". www.uspharmacist.com (ingilis). February 20, 2013. 2022-09-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-08.
  4. "What causes cardiac asthma?". Mayo Clinic (ingilis). 2022-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-12.
  5. Jorge, Stéphane; Becquemin, Marie-Hélène; Delerme, Samuel; Bennaceur, Mohamed; Isnard, Richard; Achkar, Rony; Riou, Bruno; Boddaert, Jacques; Ray, Patrick. "Cardiac asthma in elderly patients: incidence, clinical presentation and outcome". BMC Cardiovascular Disorders. 7 (1). 2007-05-14: 16. doi:10.1186/1471-2261-7-16. ISSN 1471-2261. PMC 1878501. PMID 17498318.
  6. Keet, Corinne A.; McCormack, Meredith. "Cardiac Asthma: An Old Term That May Have New Meaning?". The Journal of Allergy and Clinical Immunology: In Practice (ingilis). 4 (5). September 2016: 924–925. doi:10.1016/j.jaip.2016.04.023. 2018-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-12.
  7. 1 2 3 4 Wolf, P. S. "Cardiac asthma--its origin, recognition and management". Annals of Allergy. 37 (4). October 1976: 250–254. ISSN 0003-4738. PMID 824980. 2022-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-12.
  8. 1 2 3 4 5 Tanabe, Tsuyoshi; Rozycki, Henry J; Kanoh, Soichiro; Rubin, Bruce K. "Cardiac asthma: new insights into an old disease". Expert Review of Respiratory Medicine. 6 (6). December 2012: 705–714. doi:10.1586/ers.12.67.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]