Atskuri qalası
| Atskuri qalası | |
|---|---|
| აწყურის ციხე | |
 | |
 | |
| 41°43′42″ şm. e. 43°09′55″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Tikilmə tarixi | X əsr |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Atskuri qalası (gürcücə: აწყურის ციხე) — Gürcüstanın Samtshe-Cavaxeti bölgəsindəki Borcomi qəsəbəsinə 30 kilometr məsafədə, Kür çayının sağ sahilində yerləşən orta əsrlərə aid qaladır.[1] Qala orta əsrlər boyunca Gürcütanın müdafiəsində mühüm rol oynamış və müxtəlif vaxtlarda müxtəlif dövlətlər tərəfindən hücuma məruz qalmış və ələ keçirilmişdir.
Haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]
X əsrdə inşa edilmiş Atskuri qalası orta əsrlər boyunca Gürcüstanın müdafiəsində mühüm rol oynamış qala bürcü olmuşdur. 1260-cı illərdə Arqun Ağa rəhbərliyindəki monqol ordusu Gürcüstan kralı VI Davidin monqol dövlətinə qarşı üsyan başladıb sığındığı bu qalanı mühasirəyə almışdır. XIII əsrin sonunda güclü zəlzələ bütün bölgəyə və qalaya böyük ziyan vurmuşdur.[2] Övliya Çələbi XVII əsrin ortalarında qala haqqında bunları yazmışdır:
"Qalaya İsgəndərin uçurumu deyilirdi. Şərəfnaməyə görə, bu struktur Gürcüstanda inşa edilmiş ilk qaladır. böyük İsgəndər tərəfindən ucaldılan qala böyüklüyü, dörd bucaqlı forması və qranit daşalrı il əməşhurdur. Bu dörd künclü antik qala Gürcüstana bağlı Axısqa valiliyinin əsas mərkəzi olmuşdur. Qalanın cənuba baxan böyük qapısı vardır. Qala iki yüz döyüşçüyə ev sahibliyi edə bilirdi. Bölgədə kafedral, bir dövlə, bir hamam və 40-50 aras mağaza olmuşdur. Çox yaxşı üzüm bağları və meyvə baxçalarına da ev sahibliyi etməkdədir. Bölgədə şavşatlılar yaşadığı üçün əhali gürcücə danışırdı."
Qala da daxil olmaqla, onun yerləşdiyi ərazi XVI əsrdə Osmanlı imperiyası tərəfindən ələ keçirilmişdir. XVII və XVIII əsrlərdə yenidən bərpa edilən və hərbi istehkam kimi işlədilən Artskuri qalasınin 1820-ci ildən istifadəsi dayandırılmış və insanlar tərəfindən tərk edilmişdir.[3] Bu tarix Gürcüstanın Rusiyaya tabe olması ilə təxminən eyni vaxta təsadüf edir.
Hal-hazırda xaraba vəziyyətində olan kilsə binası homoloq struktura sahib deyildir, ancaq kompleksin içindəki qayaya oyularaq tikilmiş həbsxanaya getmək üçün hələ də istifadə edilməyə davam edən qədim tunel mövcuddur. Qalanın divarları dağın öz səthinin alcaq qismlərindəki qayalarla birləşdirilərək qorunmuşdur.[1]
Qala Gürcüstan Milli Əhəmiyyətə Sahib Mədəniyyət Abidələri siyahısına əlavə edilmişdir.[1]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 "აწყური". dzeglebi.com. 21 sentyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "საქართველოს ისტორიული ძეგლები". dzeglebi.com. 21 sentyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Zakaraya, P. (1983) Pamyatniki Vostochnoi Gruzii. Iskusstvo, Moskva, 376 p. [Zakaraya, P. Monuments of the Eastern Georgia]
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Atskuri, Gürcüstanın tarixi abidələri
- Atskuri Fortress, Foto qalereya.
- Information about Atskuri Temple.