Azərbaycanda Açıq Hökumət

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin

Azərbaycanda Açıq Hökumət — Açıq Hökumət prinsipləri Azərbaycan Respublikasında həyata keçirilən korrupsiyaya qarşı mübarizə siyasətinin və idarəetmə sisteminin ayrılmaz tərkib hissəsidir.[1] 2012 və 2016-cı illərdə prezident fərmanları ilə Açıq Hökumətin Təşviqi üzrə iki Milli Fəaliyyət Planı qəbul edilmişdir. Azərbaycan Respublikası 2011-ci ildə Açıq Hökumət Tərəfdaşlığına (AHT) qoşulduğuna baxmayaraq, 2007-ci ildə Şəffaflığın Artırılması və Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə üzrə Milli Strategiya xüsusilə AHT prinsiplərinin təşviqi və inkişafına yönəlmiş bir sıra tədbirləri əhatə etmişdir.[2][3]

Azərbaycan Respublikası 2011-ci ildə Açıq Hökumət Tərəfdaşlığına qoşulduğuna baxmayaraq, 2007-ci ildə Şəffaflığın Artırılması və Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə üzrə Milli Strategiya xüsusilə AHT prinsiplərinin təşviqi və inkişafına yönəlmiş bir sıra tədbirləri əhatə etmişdir.[4]

Azərbaycanda ASAN xidmətin (bir pəncərə xidmət zalı) yaradılması AHT öhdəliklərinin həyata keçirilməsinə nümunədir. ASAN xidmət 2015-ci ildə BMT-nin İctimai Xidmət Mükafatına layiq görülmüşdür.[5]

Milli Fəaliyyət Planı[redaktə | mənbəni redaktə et]

2012-2015[redaktə | mənbəni redaktə et]

Açıq Hökumətin təşviqinə dair 2012-2015-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Planı, müəyyən bir dövrdə ölkədə həyata keçiriləcək strateji kursu müəyyən edən əsas strateji sənəddir və gələcək illərdə aparılacaq tədbirlərin ardıcıllığı və istiqamətini müəyyənləşdirir.[2]

Bu sənəddə Hökumət Milli Fəaliyyət Planının icrası üçün bütün zəruri resursları səfərbər etmişdir. 2012-2015-ci illəri əhatə edən Milli Fəaliyyət Planının məqsədi Azərbaycanda həyata keçirilən korrupsiyaya qarşı mübarizə, dövlət orqanlarının fəaliyyətində şəffaflığın artırılması, normativ hüquqi bazanın və institusional mexanizmlərin təkmilləşdirilməsi, dövlət və yerli özünüidarə orqanlarının fəaliyyətinin açıq hökumət prinsiplərinə uyğunlaşdırılması, qərarların qəbulu prosesində ictimaiyyətin iştirakının genişləndirilməsindən ibarətdir.

Açıq Hökumət Tərəfdaşlığı prinsiplərinə əsaslanan Milli Fəaliyyət Planı dövlət orqanları üçün fəaliyyətinin geniş ictimaiyyətə məlumat verməsi, elektron xidmətlərin genişləndirilməsi və keyfiyyətin yaxşılaşdırılması istiqamətində tədbirlər nəzərdə tutur.

Səlahiyyətli dövlət orqanlarının hesabatlarının toplanması və nəzərdən keçirilməsinə cavabdeh olan Azərbaycan Rеspublikasının Kоrrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Kоmissiyası Milli Fəaliyyət Planında nəzərdə tutulan tədbirlərin 82% -ni dövlət orqanları tərəfindən həyata keçirildiyini qeyd etmişdir.[6] Qiymətləndirmə hesabatında qeyd edilir ki, dövlət orqanları informasiya əldə etmək sadələşdirilməsinə, ictimaiyyətə dövlət orqanlarının işi ilə bağlı müntəzəm məlumatların verilməsi və elektron xidmətlərin təkmilləşdirilməsinə dair tədbirləri tam şəkildə həyata keçirmişdir.[6]

Bundan əlavə, e-hökumət portalında göstərilən xidmətlərin sayı artmış, "ASAN ödəniş" sisteminin imkanları genişlənmiş və dövlət xidmətlərinin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi üçün "ASAN xidmət indeksi" yaradılmışdır.[7] Hökumət orqanları vətəndaşı şikayətlərə baxma qaydalarını yaxşılaşdırdılar və "ASAN xidmət" mərkəzləri tərəfindən göstərilən xidmətlərin coğrafi əhatə dairəsi genişləndirrildi.[6]

Hökumət təşkilatları nəzdində yaradılmış ictimai şuralar, ictimai müzakirələr və dinləmələr keçirilmiş, dövlət qurumlarının işində vətəndaş cəmiyyəti institutlarının daha sıx iştirakı təmin olunmuşdur. Açıq hökumətin təşviq edilməsi üçün dövlət qurumlarının həyata keçirdiyi layihələr və təşəbbüslər müəyyən edilmiş və bu sahədə iştirak edən vətəndaş cəmiyyəti institutlarına dəstək verilmişdir.

Transparency International-ın milli fəsli müntəzəm USAID-in maliyyə dəstəyi ilə Yeni Azərbaycan Partiyası-nın müstəqil monitorinqini keçirmişdir. Transparency International-Azerbaijan yekun nəticəyə əsasən, YAP üçün sonuncu tətbiqetmə dərəcəsi 76% təşkil etmişdir.[8]

Hazırlanması prosesi (2016 -2018)[redaktə | mənbəni redaktə et]

2016-2018-ci illər üçün Açıq Hökumətin Təşviqi üzrə Yeni Milli Fəaliyyət Planının hazırlanması prosesi 25 oktyabr 2015-ci il tarixində başlanmışdır. Layihə prosesi beynəlxalq təşkilatlar, vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları, media və dövlət qurumlarının sıx iştirakı ilə 6 ay davam etmişdir.[9] Transparency International-ın milli fəsli qeyd etdi ki, onların tövsiyələrinin 40% -i Milli Fəaliyyət Planının qəbul edilmiş versiyasına əks olunub.[8] Yeni Milli Fəaliyyət Planı layihəsi əvvəlki Milli Fəaliyyət Planının həyata keçirilməsinin qiymətləndirilməsinin nəticələrini, həyata keçirmə prosesi zamanı qarşılaşılan problemləri və onların müdafiəsini, eləcə də şəffaf və Azərbaycanda Açıq Hökumət prinsiplərinə uyğun olaraq hesabatlı idarəetmə mexanizmlərinin yaradılması üçün lazım olan bütün tədbirləri birləşdirir.[10]

2016-2018[redaktə | mənbəni redaktə et]

Milli Fəaliyyət Planı 27 Aprel 2016-cı il tarixli Prezident fərmanı ilə təsdiq edilmişdir. Şəffaflığın təmin olunması, məmur-vətəndaş təmaslarının aradan qaldırılmasına yardım edən elektron xidmətlərin sayı artırılıb. Plan 11 istiqamət üzrə qruplaşdırılmış 59 tədbiri əhatə edir.[11] Hökumət-Vətəndaş Cəmiyyəti Dialoqu Platforması qeyd etdi ki, "Açıq Hökumətin Təşviqinə dair 2016-2018-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Planı"nın qəbul edilməsi, açıq hökumət prinsiplərinin genişləndirilməsi və korrupsiyanın qarşısının alınması üzrə tədbirlərin əhatə dairəsi Azərbaycanın siyasi iradəsinin göstəricisi.[12]

Hökumət-Vətəndaş Cəmiyyəti Dialoqu[redaktə | mənbəni redaktə et]

9 sentyabr 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurası "Açıq hökumətin təşviqinə dair 2016-2018-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Planı”na uyğun olaraq, dövlət qurumları və QHT təmsilçilərinin iştirakı ilə Açıq Hökumətin Təşviqinə dair Hökumət-Vətəndaş Cəmiyyəti Dialoqu Platformasının təsis yığıncağını keçirib.[13] Müzakirələrdən sonra tədbir iştirakçıları 9 hökumət, 31 Vətəndaş Cəmiyəti təmsilçisi olmaqla Açıq Hökumətin Təşviqinə dair “Hökumət-Vətəndaş Cəmiyyəti Dialoqu Platforması”nın yaradılması barədə Memorandumu imzalayıblar.[14]

İT tətbiqi[redaktə | mənbəni redaktə et]

“Açıq hökumətin təşviqinə dair 2016-2018-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Planı”nın dövlət qurumları tərəfindən icrasının elektron qiymətləndirilməsi, dövlət qurumları tərəfindən məlumatların elektron formada təqdim edilməsi məqsədilə Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Komissiya və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən Avropa Şurası və Avropa Birliyi tərəfindən birgə icra edilən “Azərbaycanın korrupsiyaya qarşı mübarizə imkanlarının gücləndirilməsi” layihəsi çərçivəsində Elektron Monitorinq Sistemi (ems.gov.az) yaradılmışdır.[15] Elektron Monitorinq Sisteminə 61 dövlət orqanı inteqrasiya edilmiş və dövlət orqanlarının hesabatları elektron sistem vasitəsilə hər bir bənd və dövlət orqanı üzrə onlayn rejimdə qiymətləndirilmişdir. Elektron Monitorinq Sistemi bu sahədə regionda ilk dəfə Azərbaycanda tətbiq edilmişdir. Bu sistem vasitəsi ilə nəzarət orqanına aşağıdakı imkanlar yaradılmışdır:

  • Qanunvericilik aktlarında qeyd edilən tapşırıqları daxil etmək və icraçı Qurumu seçmək;
  • Tapşırıqların həyata keçirilməsi mərhələlərinə nəzarət etmək;
  • Tapşırıqların həyata keçirilməsi ilə bağlı təsdiqedici sənədlərlə tanış olmaq;
  • Tapşırıqların həyata keçirilməsi ilə bağlı göstəriş və tövsiyələr vermək;
  • Real vaxt rejimində hesabatlılıq sistemindən istifadə etmək;
  • Performans analizi apara bilmək.

Azərbaycan 2011-ci ildən Açıq Hökumət Təşəbbüsünün dəstəklədiyini bəyan edib. 2016-cı ilin mayın 4-də Azərbycanın statusu müvəqqəti dondurulsa da, ölkəmiz prosesi davam etdirəcəyini bəyan edib. Azərbaycanla bağlı məsələ bu il iyunun 28-də Vaşinqtonda Açıq Hökumət Tərəfdaşlığı təşəbbüsünün Rəhbər Komitəsi tərəfindən müzakirə edilib. Müzakirələr zamanı Azərbaycanın son 1 il ərzində öhdəliklərə necə əməl etməsi ilə bağlı müzakirələr aparılıb. Azərbaycanda müsbət dəyişikliklər istiqamətində atılmış addımlar alqışlanıb. Bununla belə problemlər tam həll edilmədiyindən Azərbaycanın statusunun "qeyri-aktiv" elan edilməsi ilə bağlı qərarın müddəti daha 1 il müddətinə artırılıb.[16]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Azerbaijan and OGP | Government and Civil Society Platform on Promoting Open Government". ogp.org.az (ingilis). 2022-04-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  2. ↑ 1 2 "2421 - "Açıq Hökumətin təşviqinə dair 2012-2015-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Planı"nın və "Korrupsiyaya qarşı mübarizəyə dair 2012-2015-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Planı"nın təsdiq edilməsi haqqında". e-qanun.az. 2018-07-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  3. ↑ "1993 - "Açıq hökumətin təşviqinə dair 2016-2018-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Planı"nın təsdiq edilməsi haqqında". e-qanun.az. 2018-02-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  4. ↑ "2292 - Şəffaflığın artırılması və korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Milli Strategiyanın təsdiq edilməsi barədə". e-qanun.az. 2017-12-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  5. ↑ ""ASAN service" is the winner of the 2015 United Nations Public Service Award". ASAN (ingilis). 2022-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  6. ↑ 1 2 3 "Anti korrupsiya". antikorrupsiya.gov.az. 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  7. ↑ "1/1-06 - "Dövlət xidmətlərinin "ASAN xidmət indeksi" üzrə qiymətləndirilməsi Qaydaları"nın təsdiq edilməsi barədə". e-qanun.az. 2020-02-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  8. ↑ 1 2 Safaraliyeva, Rena. "Final report on the implementation of National Action Plan on Promotion of Open Government" (PDF). 2020-01-08 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. (#invalid_param_val)
  9. ↑ "Government of Azerbaijan Consolidated report - May 2017 | Open Government Partnership". www.opengovpartnership.org (ingilis). 2020-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  10. ↑ "Presentation of the final monitoring report on implementation of "Open Government Partnership Initiative National Action Plan for 2012 – 2015"". transparency.az (rus). 2018-03-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  11. ↑ "1993 - "Açıq hökumətin təşviqinə dair 2016-2018-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Planı"nın təsdiq edilməsi haqqında". e-qanun.az. 2018-02-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  12. ↑ "National action plan | Government and Civil Society Platform on Promoting Open Government". ogp.org.az (ingilis). 2022-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  13. ↑ "Azerbaijan creates government-civil society dialogue platform | Government and Civil Society Platform on Promoting Open Government". ogp.org.az (ingilis). 2022-01-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  14. ↑ "Members | Government and Civil Society Platform on Promoting Open Government". ogp.org.az (ingilis). 2022-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  15. ↑ "Launching of the Electronic Platform for monitoring the implementation of the National Action Plan on Promotion of Open Government (2016-2018) - Newsroom PGG-Azerbaijan". www.coe.int (ingilis). 2018-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
  16. ↑ "Azerbaijan | Open Government Partnership". www.opengovpartnership.org (ingilis). 2018-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-10.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Azərbaycanda_Açıq_Hökumət&oldid=7574053"