Baça bazı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
İndiki Özbəkistanın ərazisində dans edən oğlan (1905–1915)

Baça bazı ya da Beçəbazlıq (fars. بچه بازی‎, Beçə bazi - "oğlanlarla oynamaq";بچه beçə, "bala, uşaq" və بازی bāzī, "oyun") — Əfqanıstanda uşağbazlıq üçün istifadə edilən söz. Cavan oğlanların qız obrazında erotik rəqslər və başqa cinsi fəaliyyətlərdən ibarət olan[1] cinsi quldarlığın və uşaq fahişəliyin növü[2]. Əfqanıstanda və Pakistanda mövcuddur.[1][3]

Taliban Dövründə (1994-2001) beçə bazı üçün edam cəzası tətbiq olunurdu.[4][5] İddia edilir ki, ABŞ hərbi qüvvələri Əfqanıstanda beçə bazı fəaliyyətini etina edirdilər.[6] ABŞ hərbi qüvvələri bu iddiaları inkar edirlər və məsələnin çözülməsi böyük nisbətdə Əfqanıstan hökumətin məsuliyyəti olduğunu qeyd etdilər.[7] beçə bazı indiki Əfqanıstan qanunlara da şəriətə də, mülki məcəlləsinə də qarşı olduğuna görə ziddir.[8]

Bu biznes günümüzdə Əfqanıstanda artır, bəzi kişilər beçə bazıları sərvətin və yüksək vəziyyətin göstəricisi kimi saxlayırlar.[9][10][11]

Beçə bazı Mərkəzi Asiyada IX və ya X əsrdə ortaya çıxdı.[1] Birinci Dünya Müharibəsindən sonra o, böyük şəhərlərdə azalıb. Tarixçi Entoni Şeyin fikirinə görə bunun səbəbi qərbi kolonial dəyərləri idi.[12]

Mərkəzi Asiyana səfər edən bir sıra xarici səyyahlar beçə bazı haqqında yazırdılar. Məsələn üçün, 1872-1873 illərin arasında Türküstana səfər edən Yucin Şuler qeyd edirdi ki, valrı yiyələr sevdiyi rəqsçisi böyəndə onlara öz biznesi təsis etməyə kömək edirdilər.[13]

2010-cu ildə, Əfqanıstan parlamentinin üzvü olan Abdulxabir Uçqun beçə bazı fəaliyyətinin artımda olduğunu demişdi.

Məsələnin əhatəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xalid Hüseyninin Çərpələng uçuran romanında beçə bazı göstərilib.

2010 ildə Nacibullah Quraişi əfqan jurnalistin Əfqanıstanın rəqs edən oğlanlar filmi çıxıb.[14]

2010-cu ilin dekabr ayında WikiLeaks açıqlayıb ki, DynCorp hərbi podratçının işçiləri şimalı Əfqanıstanda baçı bazına pul xərclədilər. Əfqanıstan Daxili Naziri Məhəmməd Hanif Atmar ABŞ hərbçilərdən DynCorp fəaliyyətini kontrol etməyə tələb etmiş, lakin, ABŞ səfirliyi iddia etmiş ki, bu DynCorp ilə mövcud olan kantrakt çərçivəsində hüquqi baxşışdan mümkün deyil idi.[8]

  1. 1 2 3 Winterdyk, John; Perrin, Benjamin; Reichel, Philip. Human Trafficking: Exploring the International Nature, Concerns, and Complexities. CRC Press. 2011. ISBN 9781439820360.
  2. «Boys in Afghanistan Sold Into Prostitution, Sexual Slavery» Arxivləşdirilib 2013-12-03 at the Wayback Machine, Digital Journal, Nov 20, 2007
  3. Jalalzai, Musa Khan. Child Sex, Bacha Bazi and Prostitution in Afghanistan. LAP Lambert Academic. 2011. ISBN 9783845473611. (#missing_name)
  4. Arni Snaevarr. "The dancing boys of Afghanistan". United Nations Regional Information Centre for Western Europe (UNRIC). 2019-04-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-30.
  5. London Times: Kandahar Men Return to Original Love: Teenage Boys. Arxivləşdirilib 2015-03-29 at the Wayback Machine January 27, 2002. Accessed February 9, 2015.
  6. "Arxivlənmiş surət". 2022-08-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-12-01.
  7. Londoño, Ernesto. "Afghanistan sees rise in 'dancing boys' exploitation". Washington Post. Washington Post. 25 September 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 September 2015.
  8. 1 2 Boone, Jon. "Foreign contractors hired Afghan 'dancing boys', WikiLeaks cable reveals". The Guardian. London. December 2, 2010. July 16, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 30, 2015.
  9. Afghanistan: The Perfect Failure. Xlibris Corporation. 2012-09-26. səh. 96. ISBN 9781479720705.
  10. «The Dancing Boys of Afghanistan» Arxivləşdirilib 2022-06-13 at the Wayback Machine, PBS Frontline TV documentary, April 20, 2010.
  11. Qobil, Rustam. "The sexually abused dancing boys of Afghanistan". Би-би-си. September 7, 2010. February 22, 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10.02.2014.
  12. Shay, Anthony. "The Male Dancer in the Middle East and Central Asia". August 24, 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 7, 2008.
  13. Schuyler, Eugene, Turkistan: Notes of a Journey in Russian Turkistan, Khokand, Bukhara and Kuldja Arxivləşdirilib 2021-08-18 at the Wayback Machine (London: Sampson, Low, Marston, Searle & Rivington) 1876, Vol.I pp 132-3
  14. "True Stories: The Dancing Boys of Afghanistan" Arxivləşdirilib 2010-08-31 at the Wayback Machine, 29 March 2010