Barmaqvari finik
| Barmaqvari finik | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||
| Phoenix dactylifera L L. | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Barmaqvari finik və ya xurma
Mündəricat
Təbii yayılması:[redaktə | əsas redaktə]
Şimali Afrika nın Ərəbistan yarımadası nın, Cənubi İranın , Əfqanıstan ın və Pakistan ın quraqlıq, subtropik vilayətlərində təbii halda yayilmışdır.
Botaniki təsviri:[redaktə | əsas redaktə]
Hündürlüyü 20-30 metrə çatır. Gövdəsi hamar, düz olmaqla 30 sm diametirindədir. Üzəri yarpaq saplaqlarının qflıqlarıilə örtülmüşdür. Torpağın səthində güvdədən çoxlu pöhrələr verir. Yarpaqları lələkvari olub, gövdənin yuxarı hissəsində toplanır.Finik gövdəsinin ən açağı yarpaqlarının kənarlarında iynələr vardır; lələkvari yarpaqlarının uzunluğu 6 m-ə qədər olub, təxminən 5 ildən sonra formalaşır. Yarpaqcıqlar möhkəm, xətvari, neştərvari, 20- 30 sm uzunluğundadır. Yarpaq saplağı uzun, nazik boz- yaşıl rəngdədir.Çiçəyi qoltuq çiçək qrupunda toplanmışdır. Çiçək saplağının uzunluğu 1-1,2 m-dir.Meyvəsi 2.5-dən 5-6 sm uzunluğunda, ətli, uzunsov yumurtavari formadadır.Toxumu tünd qəhvəyi rəngdə, 1,5-2 sm uzunluğundadır.Toxumla asanlıqla çoxalır.
Ekologiyası:[redaktə | əsas redaktə]
Finik çox işıq tələb edir. Cod sudan istifadə etdikdə finikdə xloroz xəstəliyi, boy artımının zəifləməsi və yarpaqda qonur xalların əmələ gəlməsi müşahidə olunur.
Azərbaycanda yayılması:[redaktə | əsas redaktə]
Bakı , Gəncə , Sumqayıt , Şəmkir , Qəbələ şəhərlərində park və bağlarda mədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi:[redaktə | əsas redaktə]
Park və bağlarda tək əkinlərdə, canlı çəpərlərin salınmasında istifadə edilir.Enli çətirləri gülləri qurumaqdan qoruyur, insanlara, heyvanlara və quşlara qida və yuva verir.
Ədəbiyyat[redaktə | əsas redaktə]
- Tofiq Məmmədov (botanik), ["Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015.]
