Bican bəy Saakadze
| Bican bəy Saakadze | |
|---|---|
  | |
Vəzifədədir | |
| 1590-cı ildən | |
| |
| – 1616 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Uşaqları | Rüstəm, Əliqulu, İsa |
| Dini | islam |
| Rütbəsi | general |
Bican bəy Qorci (Bejan, Bizhan) olaraq da bilinən Bican bəy — gürcü Saakadze nəslindən olan bir Səfəvi sərkərdəsi, məmuru və şah qulamı.
I Şah Abbasın (1588-1629) ən erkən hakimiyyətində ən nüfuzlu və ən yaxın xidmətçilərindən biri idi. [1]
Tərcümeyi-hal
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bican karyerasının əvvəlində kral I Luarsabın xidmət etdiyi Kartlinin zadəganlarından (aznauri) idi. Bundan sonra, 1562-ci ildə Qəzvində Səfəvi sarayına gedəndə Kartli çarı XI Davidi (Davud xan) I Şah Təhmasibə (1524-1576) təhvil verərkən müşayiət etdiyi görünür.[2] XI David bu bununla İslamı qəbul edərkən Bican bəy də yeni dini qəbul etdi. [2] 1578-1590-cı illərdəki Səfəvi-Osmanlı müharibəsində Osmanlı İran və Qafqazı fəth etdikdən sonra Bican Davud xanın (ya Baqrat ya da Xosrov) bir oğlunu və digər zadəganları Səfəvi sarayına tərəf apardı və orada qərarlı şəkildə yerləşdi. [3] Bican daha sonra uzun illər Səfəvi şahı Abbasa (1588-1629) qulluq etdi və şah qulam korpusuna daxil oldu. [4] Şah Abbasın hakimiyyətinin ilk illərində 1590-cı ildə, bir neçə il tutacağı vəzifəyə,yəni İsfahan şəhərinin darğası təyin etdi. [5][6] Bu, onun gələcəkdəki Səfəvi paytaxtının idarəçiliyinə həvalə olunduğu üçün onun yüksək vəzifəli mövqeyini və hakim olan Səfəvi şahı ilə sıx əlaqəsini şərtləndirirdi. [1] Tarix-e-Rostam-da ("Rüstəmin tarixi") Abbasın Fars bəylərbəyliyində Yaqub xanın üsyanını yatırtdıqdan sonra Bicana şah sarayını mühafizə etməsini əmr etdiyi bildirilir. [7] O dövrdə saray tarixçisi olan İsgəndər bəy Münşi də Bicanı xatırladır və vəzifələrindən birinin mühüm bir əsiri qorumağı haqqında xüsusilə yazır. [7] Baqrat xan 1615/1616-cı ildə I Abbas tərəfindən Kartlinin hökmdarı təyin edildikdə, Bican bəy onun sarayında "saxltuxutsesi'" (monarxın və ya zadəganın evini idarə edən bir məmur) vəzifəsinə təyin edildi. Bican bəyin I Luarsab və Baqrat xanın saraylarında yüksək vəzifədə olması Davud xanın və onun davamçılarının Səfəvi siyasətinin açıq tərəfdarı olaraq görülür. [2]
Ailə
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bicanın uşaqları və nəsilləri də Səfəvi imperiyasında önəmli yerləri tutmuşdular. Üç oğlu vardı: Rüstəm (vəfatı 1644), Əliqulu (vəfatı 1667) - onlardan hər ikisi yüksək rütbəli hərbi komandir idi və bir də İsa (vəfatı 1654) adlı oğlu. Qızlarından birinin nəvəsi olan Keyxosrov 1670-1674-cü illərdə silahlı korpusun komandiri olaraq xidmət etmişdir. [8]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 Maeda, 2003. səh. 262
- ↑ 1 2 3 Maeda, 2003. səh. 260
- ↑ Maeda, 2003. səh. 260-261
- ↑ Maeda, 2003. səh. 261-262
- ↑ Haneda, Matthee, 2006. səh. 650-657
- ↑ Floor, Herzig, 2012. səh. 481
- ↑ Maeda, 2003. səh. 261
- ↑ Maea, 2003. səh. 272
Mənbələr
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Floor, Willem M. Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri. Washington, DC: Mage Publishers. 2008. səh. 309. ISBN 978-1933823232.
- Floor, Willem; Herzig, Edmund, redaktorlar Iran and the World in the Safavid Age. I.B.Tauris. 2012. 481–482. ISBN 978-1780769905.
- Haneda, Masashi; Matthee, Rudi. ISFAHAN vii. SAFAVID PERIOD // Encyclopaedia Iranica, Vol. XIII, Fasc. 6. 2006. 650–657.
- Maeda, Hirotake. "On the Ethno-Social Backgrounds of the Four Gholam Families from Georgia in Safavid Iran". Studia Iranica. 32. 2003: 250, 257–262, 272.