Birinci aliya
İlk aliya — yəhudi xalqının 1882-ci ildə ildə baş verən yəhudi talanları və Sionizmlə əlaqədar olaraq İsrail ölkəsinə müasir köçünün ilk böyük dalğasıdır. Bu köç həm də Rusiya imperatorluğunu əhatə edən yəhudi talanları ilə əlaqələndirilir.
Aliya - İlk köç 1882-ci ildən 1903-cü ilə qədər olan dövrdə baş vermişdir.
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
1882-1903-cü illərdə təqribən 35 min yəhudi həmin vaxtlar Osmanlı İmperiyasının vilayətinə çevrilmiş Fələstin torpaqlarına köç etdi . Onların əksər hissəsi ilkin Sionist Hovevei Sion ( Sion Aşıqları ) və Bilu ( Bilu ) hərəkatlarına mənsub və Şərqi Avropadan (əsasən Rusiya İmperiyasından, müasir Polşa, Belarusiya və Ukraynadan ) gəlmişlər; bir hissəsi isə Yəməndən köç etmişlər. Gəlmələrin əksəriyyəti dindar yəhudilər idi.
Gəlmələr maliyyə çatışmazlığı, sərt təbii şərait, müvafiq kənd təsərrüfatı təcrübəsinin olmaması səbəbindən xəstəlik, aclıq və bu kimi böyük çətinliklərlə üzləşirdilər . Bu çətinliklərin öhdəsindən gəlməkdə Baron Edmond de Rotşild mühüm rol oynamışdır. O, yaradılmış bir neçə yaşayış məntəqəsini qanadının altına almış və mütəxəssisləri də cəlb edərək köçkünlərə güzəştli kreditlərlə köməklik göstərmişdir.
Repatriantların çox hissəsi şəhərlərdə, əsasən də Qüds və Tel-Əvivdə məskunlaşmışdı. Onların təxminən dörddə biri kənd təsərrüfatı ilə məşğul idilər.
Çoxsaylı çətinliklərə baxmayaraq, ölkədə məskunlaşmağın əsasını qoyan və əkinçilik qəsəbələrini quran da məhz ilk dəfə gələn əhali idi. Bu dövrdə qurulan bəzi yaşayış yerləri böyüyərək Petah Tikva, Rişon Le Zion, Rexovot, Rosh Pina və Zikhron Yaakov şəhərlərinə çevrildi.
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Yəhudi müstəmləkə cəmiyyəti
- Alia (İsrailə repatriasiya)
- Yəhudi qaçqınlar