Bozdağ silsiləsi
| Bozdağ silsiləsi | |
|---|---|
 Bozdağ silsiləsi (solda) və Mingəçevir su anbarı | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 520 m |
| Uzunluğu | 150 km |
| Yaranma dövrü | Neogen və Antropogen |
| Süxurları | gil, qum, qumdaşı |
| Yerləşməsi | |
| 40°50′ şm. e. 46°45′ ş. u. | |
| Ölkə | |
|
|
|
Bozdağ silsiləsi – Azərbaycan Respublikasında dağ silsiləsi. Acınohur ön dağlığının (Böyük Qafqaz) cənub hissəsi. Qanıxçayın (Alazançay) mənsəb hissəsindən başlayıb cənub-şərq istiqamətində Girdimançayadək davam edir. Uzunluğu təqribən 150 km, hündürlüyü təqribən 500 m-dir.
Geoloji quruluşu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Silsilə Mingəçevir su anbarının sağ sahili ilə qərbdən şərqə uzanır. O, Mingəçevir şəhərində Kür çayı tərəfindən kəsilərək, iki hissəyə ayrılmışdır. Bozdağ silsiləsinə Qocaşen, Axar-Baxar, Arçandağ, Surxayxan silsilələri və Göy-çay tirəsi daxildir. Bozdağ silsiləsinin ən uca zirvəsi Babaeldağ ilə Qazanlı dağı arasında yerləşmiş 520 m-lik adsız zirvədir. Neogen və Antropogen sistemlərinin gil, qum, qumdaşı, konqlomerat və s. süxurlarından ibarətdir. Tikinti materialları var. Neft və qaz yataqları aşkar edilmişdir.
Coğrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bozdağ silsiləsi Əlicançay, Türyançay, Göyçay və Dəvəbatançay çaylarının dərələri ilə kəsilmişdir. Dərə və yarğanlarla parçalanmış cənub yamacları dik və sıldırımlıdır. Qocaşen-Göyçay silsiləsindən cənubda, Girdimançayın cənub axınında Qaraməryəm tirəsi uzanır. Tirənin cənub yamacı çox, şimal yamacı isə az meyillidir. Ən uca zirvəsi Çərmədin dağıdır (350 m). Girdimançay aşağı axında beşə qədər qola ayrılaraq tirəni ayrı-ayrı hissələrə parçalayır.
Torpaq və bitki örtüyü[redaktə | mənbəni redaktə et]
Silsilənin hər iki yamacında yararsız sahələr geniş yayılmışdır. Silsilədə (xüsusilə cənub yamacında) yararsız torpaq (bedlənd) sahələri çoxdur. İllik yağıntı təqrribən 450 mm-dir. Bitki örtüyü zəif inkişaf etmişdir. Yovşan, şoranotu, müxtəlif otlar, arid meşələrdə ardıc (arçan), yabanı püstə, nar, qaratikan və s. bitir. Yarımsəhra, quru çöl, arid meşə və kolluq landşaftı var. Bəzi yerlərindən qış otlağı kimi istifadə olunur. Şimal yamaclarında taxıl, üzüm, meyvə yetişdirilir. Arçandağda Türyançay Dövlət Təbiət Qoruğu yaradılmışdır.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 4-cü cild: Bəzirxana – Brünel (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2013. səh. 376. ISBN 978-9952-441-03-1.