Bərkə xan
 | Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
| Bərkə xan Cuçi xan oğlu Borucigin | |
|---|---|
| Бэрх хаан | |
 | |
 | |
| 1257 – 1266 | |
| Əvvəlki | Ulaqçi |
| Sonrakı | Məngü Timur |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1209 |
| Doğum yeri | Burxan Xaldun, Monqolustan |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Kür çayı sahili |
| Vəfat səbəbi | döyüşdə ölüm |
| Fəaliyyəti | Xan |
| Atası | Cuçi xan |
| Anası | Borakçin xatun |
| Ailəsi | Çingizlilər |
| Dini | İslam |
Bərkə xan (1209, Burxan Xaldun dağı – 1267[1], Tiflis[2]) – Qızıl Orda xanı, Cuçi xanın oğlu.
İlkin həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bərkə xan Cuçi xanın övladlarından biri idi. I Monqol qurultayında, 1236-cı ildə Batı xanın qərbə səfərində iştirak etmişdi. Buxarada olan vaxt, Xarəzmli Şeyx Seyfəddin Dərvişdən İslamı öyrənərək müsəlman olmuşdu. 1248-ci ildə II Monqol qurultayının hazırlanmasına kömək etmişdi.
Hakimiyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ulaqçi xanın taxtdan əl çəkməsindən sonra yerinə əmisi Bərkə xan keçdi (1257). 1259-cu ildə Boroldayın Polşa və Litvaya yürüşünü əmr edərək bir çox şəhəri ələ keçirmişdi.
Hülakü ilə müharibə
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hülaku xanın xəlifə Müstəsim Billahı edam etməsi Bərkəni qəzəbləndirmişdi. 1262-ci ildə onunla müharibəyə başladı. Baybarsla müttəfiq olan Bərkə xan Noqay xanın başçılığı ilə Hülakunu Terek çayı sahilində məğlub etdi. Bu sırada Çingiz xanın digər oğulları bir-biriylə anlaşmazlığa düşmüş, Böyük xaqanlıq taxtı üçün öz aralarında savaşmağa başlamışdılar. Bərkə xan bu durumu yaxşı dəyərləndirdi. Böyük xaqanlıq savaşında öncə Arıq Buğaın tərəfini tutdu və onun adına pul kəsdirdi. 1264-cü ildə Xubilay onu və Hülakunu Arıq Buğa məsələsi haqda müzakirə üçün çağırmışdı. Lakin heç biri qurultaya getmədi.
Sonrakı həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bərkə xan, Bizansla da məşğul olmağa başladı. 1265-ci ildə qardaşıoğlu Noqay xanın başçılığında 20 min nəfərlik bir ordunu Dunayın şimalına göndərdi. Bizans ordusuna qalib gəldi və tamamiylə dağıtdı. Bu səfəri ilə İstanbulda əsir olan II Keykavusu da götürərək Krıma apardı.
Ölümü
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bərkə xan 1266-cı ildə Kür çayı sahilində xəstələnərək vəfat etdi. Yerinə Məngü Timur keçdi.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ https://www.britannica.com/biography/Berke.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #1027304044 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.