Xan

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Xan
Qədim Türk dili
Latın əlifbası: kaγan
Orxon əlifbası: q.türk 𐰴𐰍𐰣
Türk dili
Latın əlifbası: han
Bolqar dili
Kiril əlifbası: кан
Latın əlifbası: kan
Monqol dili
Kiril əlifbası: хаан
Transliterasiya: xaan
Monqol əlifbası: ᠬᠠᠭᠠᠨ
Transliterasiya: qagan, xagan
Macar dili
Latın əlifbası: kan
Çin dili
Sadələşdirilmiş çincə: 可汗
Hanyu Pinyin : kèhán
Fars dili
Fars əlifbası: خان
Koreya dili
Hangul:
Latın əlifbası gan
McCune-Reischauer: kan

Xan (Türk dili: Han, kaan, kağan, hakan) — Monqol və türk dövlətlərində hökmdarlar tərəfindən istifadə edilən ünvanlardan biri və nisbi olaraq ən köhnələrindəndir.

İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xan — ilk dəfə jujanlar dövründə istifadə edilən bir tituldur.[1] Xaqandan daha aşağı titul idi. Avropa feodalizmində krala bərabərdir.

Xan sözündən yaranan sözlər:

  1. Gurxan — Qaraxitaylar dövlətinin idarəçilərinə deyilirdi.
  2. İlxan — Müəyyən bir elin ya da bölgənin idarəçilərinə deyilirdi.
  3. Xani-xanan (fars. خان خانان‎) — Böyük Moğol İmperiyasının sərkərdələrinə deyilirdi.
  4. Xan Sahib Şri BabiBantva Manavadar dövlətinin hökmdarlarına deyilirdi.
  5. QanKoreyadakı qəbilə başçılarına verilən titul idi.
  6. Xatun — Xanların həyat yoldaşlarına verilən titul idi. Kraliçaya bərabərdir.
  7. Xanzadə — Xan nəslindən gələnlərə verilən titul.
  8. Xaqan — Xanların xanı mənasında istifadə olunurdu.
  9. Xandan (hind. ख़ानदान) — Hind dillərində ailə deməkdir.
  10. Kanasubiqi - Birinci Bulqar dövlətinin idarəçilərinə verilən titul.
  11. Kovxan - Birinci Bulqar dövlətinin ikinci ən önəmli şəxslərinə verilən titul.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. René Grousset (1988). The Empire of the Steppes: A History of Central Asia now. Rutgers University Press. pp. 61, 585, n. 92. ISBN 0-8135-1304-9.