Elektron vətəndaş itaətsizliyi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç

Elektron vətəndaş itaətsizliyi, həmçinin kibervətəndaş itaətsizliyi və ya kiberitaətsizlik — iştirakçıların öz hərəkətlərini həyata keçirmək üçün informasiya texnologiyalarından istifadə etdikləri hər hansı bir vətəndaş itaətsizliyi. Elektron vətəndaş itaətsizliyi adətən kompüterləri və interneti əhatə edir, haktivizim kimi də tanınır.

Elektron vətəndaş itaətsizliyinin ümumi forması DDoS-in müəyyən bir hədəfə qarşı koordinasiyasıdır. Bu, virtual oturaq aksiya kimi də tanınır. Bu cür virtual oturaq aksiyalar Elektron Narahatlıq Teatrı və Hekleb kimi haktivist qruplar tərəfindən internetdə elan edilir.[1]

Kompüterləşdirilmiş aktivizm siyasi-ictimai hərəkatların və kompüter vasitəçiliyi ilə kommunikasiyanın kəsişmə nöqtələrində mövcuddur.[2]

Mənşəyi[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Elektron vətəndaş itaətsizliyi" termini 1996-cı ildə "Electronic Civil Disobedience: And Other Unpopular Ideas" adlı araşdırmasında taktiki media sənətçiləri və praktiki kollektivi olan Critical Art Ensemble-ın (CAE) tənqidi yazılarında işlənmişdir.[3][4] Elektron vətəndaş itaətsizliyi ilkin olaraq 1848-ci ildə "Vətəndaş itaətsizliyi"ni nəşr etdirən amerikalı şair Henri Devid Toro tərəfindən irəli sürülən qeyri-zorakı, lakin pozucu etiraz təcrübələrini davam etdirməyə çalışır.[3]

Haktivizm[redaktə | mənbəni redaktə et]

Elektron vətəndaş itaətsizliyi və haktivizm termini sinonim kimi istifadə edilə bilər. Bəzi şərhçilərə görə, elektron vətəndaş itaətsizliyinin haktivizmdən fərqi burada aktyorların adlarını gizlətməməsidir. Bəzi şərhçilər iddia edirlər ki, elektron vətəndaş itaətsizliyi haktivistlər tərəfindən istifadə edilən qeyri-qanuni hərəkətlərdən fərqli olaraq yalnız qanuni vasitələrdən istifadə edir. Haktivizmin konkret qruplar tərəfindən deyil, fərdlər tərəfindən həyata keçirildiyi də iddia edilir.[2]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 5 Years of War! Stop the Nanotech and Biotech War Profiteers! Arxivləşdirilib 2008-06-30 at the Wayback Machine
  2. ↑ 1 2 Electronic Civil Disobedience and the World Wide Web of Hacktivism: Arxivləşdirilib 2008-05-10 at the Wayback Machine
  3. ↑ 1 2 "On Electronic Civil Disobedience By Stefan Wray". 2017-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-03.
  4. ↑ "Electronic Civil Disobedience". 2023-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-03.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektron_vətəndaş_itaətsizliyi&oldid=7308956"