Elləroyuğu
| Elləroyuğu | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 610 m |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
Elləroyuğu — Tovuz rayonu ərazisində dağ.[1]
Ceyrançöldə, Kür və Qabırrıçay (İori) çayları arasındadır. Hündürlüyü 610 m-dir.
Tədqiqatçılara görə, oronim Eldaroyuğu adının təhrif olunmuş formasıdır. Dağ oradakı nadir eldar şamı ağacının bitməsi ilə məşhurdur. Oyuq komponentini tədqiqatçılar "sərhəddə qoyulmuş nişangah" mənasında izah edirlər. Dağ həqiqətən də Azərbaycanla Gürcüstanın sərhədində təbiətin yaratdığı dik qoyulmuş nişangahdır.
Çobandağ-Eldaroyuğu tirələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çobandağ-Eldaroyuğu tirələri Ceyrançölün şimalında yerləşmiş dağlıq sahəni tutur. Onun şimaldan İori çayının dərəsi, cənubdan və cənub-şərqdən Qazangöl və Ceyrançöl rayonları əhatə edir. O, qərbdə Alacıq dağından, şərqdə Plovçu aşırımına qədər 52–56 km məsafədə uzanır. Çobandağ-Eldaroyuğu tirələrinin tutduğu sahə 590 km2 -dir.
Çobandağ-Eldaroyuğu tirələrinin relyefinin əsas elementləri Çobandağ, Ağtaxtatəpə, Eldaroyuğu. Tülkütəpə, Dəlidağ, Polpoytəpə, Qacirisi tirələri və geniş Çatma dərəsidir.
Dağların suayrıcı hissəsindən keçən tektonik sınma xətti və şimal qanadın cənub qanad üzərinə gəlməsi relyefdə kəskin asimetrik quruluşun əmələ gəlməsinə səbəb olmuşdur. Onların şimal yamacları meylli (15–400) və nisbətən zəif parçalanmışdır. Cənub yamaclar isə dik (60–900) və kəskin parçalanaraq bedlend formaları əmələ gəlmişdir (Çobandağdan başqa).
Dağların suayrıcı hissəsində qədim düzəlmə səthləri də müşahidə olunur. Yağıntıların nisbətən çoxluğuna baxmayaraq, çay şəbəkəsi zəif inkişaf etmişdir, lakin burada böyük yarğan və qobular çoxdur. Tək-tək hallarda yaz və payız aylarında düşən leysan yağışları tirənin qüvvətli su axınlarının əmələ gəlməsinə və onların dağıdıcı fəaliyyətinin artmasına səbəb olur. Yeraltı sular yox dərəcəsindədir. Bəzi yerlərdə qumdaşı çöküntülərinin dabanında duzlu bulaqlar vardır.
Çobandağ-Eldaroyuğu tirələrinin torpaq-bitki örtüyünün xarakterinə görə şabalıdı və qəhvəyi dağ-meşə torpaqları üzərində yayılmış quru çöl (ağot-şiyav, ağ ot-yovşan) və seyrək arid meşə bitkiləri üstünlük təşkil edir. Maili şimal yamaclarda və dağların suayrıcı hissəslərində bu torpaqların qalınlığı 0,8–1 m-ə çatır. Dik cənub yamaclarda zəif inkişaf etmiş, nazik, bəzən skeletli qəhvəyi dağ-meşə və şabalıdı torpaqlar yayılmışdır.
Çobandağ-eldaroyuğu tirələrinin təbii komponentləri bir-birindən fərqlənən aşağıdakı yarımrayonlara ayrılır: Çobandağ, Çatma, Polpoytəpə və Eldaroyuğu yarımrayonları.[2][3]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Elləroyuğu // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. 247. ISBN 978-9952-34-155-3.
- ↑ M. A. Müseyibov, M. Ə. Süleymanov Ceyrançöl alçaq dağlığının təbii landşaftı Bakı 1975
- ↑ Coğrafiya və təbii resurslar jurnalı № 2, Bakı 2015