Erix Frid
| Erix Frid | |
|---|---|
| alm. Erich Fried | |
 | |
| Doğum tarixi | 6 may 1921[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 22 noyabr 1988[1][2][…] (67 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı, tərcüməçi, şair, esseist |
| Janrlar | poeziya, esse |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Erix Frid (6 may 1921[1][2][…], Vyana[3] – 22 noyabr 1988[1][2][…], Baden-Baden, Baden-Vürtemberq[3]) — Avstriyada doğulmuş yazıçı, şair və tərcüməçidir. İlk vaxtlar Almaniya və Avstriyada siyasi şeirləri, daha sonralar isə sevgi şeirləri ilə tanınmışdır.
Yazıçı kimi o daha çox dram əsərləri və qısa hekayələr yazmışdır. O, həmçinin müxtəlif ingilis müəlliflərinin əsərlərini alman dilinə tərcümə etmişdir. Şekspirin ən məşhur əsərlərini alman dilinə tərcümə etmişdir.
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Erix Frid Avstriyada, Vyanada Nelli və Hüqo Frid adlə yəhudi ailəsində doğulmuş, 1938-ci ildə Nasist Almaniyası tərəfindən Avstriyanın işğalı zamanı atası Gestapo tərəfindən öldürüldükdən sonra İngiltərəyə köçmüşdür. Londonda məskunlaşmış və Böyük Britaniya təbəəliyini 1949-cu ildə qəbul etmişdir. Erix Frid uşaqlıqdan sərt siyasi şeirlər və esselər yazırdı.
Alman işğalından sonra Londonda yaşamağa başlayan Frid sonrakı aylarda anasını və daha 70 insanı Londona qaçırmağı bacarır. Müharibə illərində kitabxanaçı, fabrik fəhləsi və sair peşələrdə çalışır. "Gənc Avstriya", "Kommunist Gənclər Təşkilatı" və digər siyasi təşkilatlarda təmsil olunur. 1944-cü ildə Avstriyanın "PEN" nəşriyyatında "Almaniya" (alm. Deutschland) adlı ilk şeirlər kitabı yayımlanır.
Onun Vyanaya ilk rəsmi dönüşü 1962-ci ildə olmuşdur.
Frid müharibədən sonra qurulan bir çox dərgilərdə, 1950-ci illərin ilk yarısından BBC-nin alman redaksiyasında siyasi şərhçi olaraq çalışır. 1968-ci ildə "soyuq müharibə" səbəbindən BBC-dəki işindən ayrılır. İşindən ayrılmamışdan öncə Dilan Tomasdan etdiyi tərcümələr, "Şeirlər" (alm. Gedichte) toplusu və birinci-sonuncu romanı olan "Əsgər və qız" (alm. Ein Soldat und Ein Mädchen) romanı ona böyük şöhrət gətirmişdi. 1963-cü ildən sonra "Qrup 47"yə qoşulur. Şekspirin əsərlərini də məhz bu dönəmlərdə tərcümə edir.
Yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]
1966-cı ildə dostları arasında siyasi şeir mövzusunda mübahisələr yaradan "...Və Vyetnam və..." (alm. ...Und Vietnam und...) adlı şeir kitabı yayımlanır. 1977-ci ildə ilk önəmli mükafatını “Priz İnternational des Editeurs” alıb. 1978-ci ildə "Vətənsiz 100 şeir" (alm. 100 Gedichte ohne Vaterland) kitabı 7 dildə işıq üzü gördü.
1979-cu ildə yayımlanan "Sevgi şeirləri" (alm. Liebesgedichte) kitabı çox böyük uğur qazandı.
1986-cı ildə xatirələri işıq üzü gördü. (Təkrar nəşri 1992) E.Frid “Bremen ədəbiyyat”, “Avstriya dövlət”, “Georq Büxner” kimi mükafatları 60 yaşını keçdikdən və ağır xəstəliyə tutulduqdan sonra qazanıb.
Frid 1988-ci ildə Almaniyada vəfat etdi və Londonda Kensal Green qəbiristanlığında dəfn olunub.
Avstriyanın ədəbiyyat mükafatı olan Erix Frid Mükafatı onun adınadır.
Əsərləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Drei Gebete aus London (Londondan üç zəvvar) 1945
- Ein Soldat und ein Mädchen (Əsgər və qız), 1960
- Reich der Steine, 1963
- Warngedichte (Xəbərdarlıq şeirləri), 1964
- Überlegungen, 1964
- Kinder und Narren, 1965
- und Vietnam und (və Vyetnam və), 1966
- Anfechtungen, 1967
- Die Beine der größeren Lügen, 1969
- Poesiealbum, 1969
- Unter Nebenfeinden, 1970
- Die Freiheit den Mund aufzumachen, 1972
- Höre Israel, 1974
- So kam ich unter die Deutschen, 1977
- 100 Gedichte ohne Vaterland, 1978
- Liebesgedichte (Sevgi şeirləri), 1979
- Es ist was es ist (Nədirsə odur), 1983
- Um Klarheit, 1985
- Mitunter sogar Lachen, 1986
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Erich Fried // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
- ↑ 1 2 3 4 Deutsche Nationalbibliothek Record #118703145 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Səma, ulduzlar və öpüşlər. kulis.az (az.)