Erken-Şaxar
Erken-Şaxar | |
---|---|
44°22′ şm. e. 41°57′ ş. u. | |
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Əsası qoyulub | 1964 |
Mərkəzin hündürlüyü | 430 m |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Poçt indeksi | 369340, 369341 |
Erken-Şaxar (abq. Эркин-ШахӀар, kab.-çərk. Эркен-Шахер, Эркен-Щыхьэр, Эркен-Щэхьэр, qaraç.-balk. Эркин-Шахар, noq. Эркин-Шахар ) — Rusiya Federasiyası, Qaraçay-Çerkesiya Respublikası, Noqay rayonunun inzibati mərkəzi.
Tərkibində yeganə yaşayış məntəqəsi olan inzibati ərazi vahidliyinə aiddir.
Coğrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qəsəbə Noqay rayonunun şərq hissəsində, Kuban çayının sol sahilində, Kiçik Zelençuk çayının ona töküldüyü yerdən bir qədər yuxarıda yerləışir. Çerkesskdən 18–20 km şimal-qərbdə və Nevinnomıssk şəhərindən 31 km cənubda yerləşir. Qəsəbədə Nevinnomısskaya stansiyası vardır. Bu stansiya Nevinnomıssk-Cequta yolu üzərində yerləşir.
Cənubdan, cənub-şərqdən və şərqdən Erken-Şaxar Adıge-Xabl rayonunun torpaqları ilə əhatələnmişdir: cənubdan və cənub-qərbdən Adıge-Xabl kəndi, cənub-şərqdən Sadovoye kəndi. Qərbdə Erken-Şaxar demək olar ki, Erken-Xalq kəndinin torpaqlarına bitişikdir. Şimalda kənd Kuban-Xalq kəndi ilə həmsərhəddir. Onlar əslində bir yaşayış məntəqəsinə birləşmişdir. Yaşayış məntəqələrini dəmir yolu və bir küçə ayırır. Kəndin şimal və şimal-qərbində, Kuban çayının qarşı sahilində, Stavropol diyarının Belomeçetskaya kəndi yerləşir.
Qəsəbəd orta hündürlük dəniz səviyyəsindən 430 metrdir.
Qəsəbənin iqlim mülayim istidir. Orta illik temperatur təxminən + 8 ° C-dir. İyul ayının orta temperaturu + 21-22 ° C, yanvarın orta temperaturu isə −4-5 ° C təşkil edir. Orta illik yağıntının miqdarı ildə 500 ilə 600 mm arasında dəyişir. Ən çox yağıntı yaz-yay dövrünə düşür[2][3].
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]1925-ci ildə Nevinnomıssk kəndindən Batalpaşin kəndinə qədər olan dəmir yolu xəttində tikinti işləri başlyır[4].
1928-ci ildə hazırkı qəsəbənin yerində Erken-Şahar dəmiryol stansiyası inşa edilir və müvəqqəti bir kənd qurulur. Bu kəndin sakinləri dəmir yolunun tikintisi ilə məşğul olurdu.
1929-cu ildə Erken-Şahar dəmiryol stansiyasının şimalındakı Erken-Xalq kəndindən gələn köçkünlər tərəfindən yeni bir Kuban-Xalk kəndi salınır.
1932-1935-ci illərdə kənddə dəyirman, zoovettexnikum və kommunist gənclər məktəbi inşa edilir.
1939-cu ildə Erken-Şahar stansiyasında iki sinifli dəmir yolu ibtidai məktəbi açılır
1961-ci ilin martında qəsəbənin inşasına başlanıldı. Əvvəlcə 4 kottec tikildi və gələcək parkın ağacları əkildi.
1962-ci ildə çoxmənzilli binaların və əsas infrastrukturun inşasına başlanıldı.
Əhali
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Milli tərkib
2002-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir[5]:
xalq | say, nəf. (2010) |
ümumi əhaliyə olan nisbət, % (2010) |
---|---|---|
noqaylar | 1 778 | 42,8 % |
ruslar | 1 402 | 33,8 % |
çərkəzlər | 286 | 6,9 % |
abazinlər | 173 | 4,2 % |
qaraçaylılar | 81 | 2,0 % |
ukraynalılar | 60 | 1,4 % |
digərləri | 372 | 9,0 % |
ümumi | 4 152 | 100 % |
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir[6]:
xalq | say, nəf. (2010) |
ümumi əhaliyə olan nisbət, % (2010) |
---|---|---|
noqaylar | 1 989 | 47,5 % |
ruslar | 1 176 | 28,1 % |
çərkəzlər | 293 | 7,0 % |
abazinlər | 185 | 4,4 % |
qaraçaylılar | 75 | 1,8 % |
tatarlar | 71 | 1,7 % |
azərbaycanlılar | 61 | 1,5 % |
ermənilər | 50 | 1,2 % |
ukraynalılar | 36 | 0,9 % |
digərləri | 205 | 4,9 % |
bildirməyənlər | 43 | 1,0 % |
ümumi | 4 184 | 100 % |
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
- ↑ "Генеральный план Эркен-Шахарского сельского поселения. Материалы по обоснованию генерального плана" (PDF). 2018-02-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-29.
- ↑ "Подробная топографическая карта юга России. 1999". 2023-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-29.
- ↑ "История Эркен-Шахара". 2017-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-18.
- ↑ "Этнокавказ. Национальный состав населения Адыге-Хабльского района по переписи 2002 года". 2014-12-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-29.
- ↑ "База данных Всероссийской переписи населения 2010 года". 2014-06-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-29.