Gənc buxaralılar
| Gənc buxaralılar | |
|---|---|
| Yaranma tarixi | 1909 |
| Ləğvolma tarixi | 1918 |
Gənc buxarılılar (özb. Yosh buxoroliklar və ya Mladobraxianlar) — 1909-cu ildə ildə Buxarada qurulan gizli cəmiyyət və islahatçı, islamı qərb elmi əsasında modernləşdirməyi məqsəd kimi qəbul edən cədidizm hərəkatının bir hissəsi.[1][2]
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Öz adlarını Gənc türklərdən təsirlənərək qəbul edən Gənc buxaralılar ideologiyalarını güclü inqilab hissləri ilə qarışdırmışdılar. 1918-ci ilin mart ayında onlar Daşkənd Sovetliyinin yardımı ilə Buxarada hakimiyyəti ələ almağa çalışdılar, lakin sonda Əmir Məhəmməd Alim xan tərəfindən məğlub edilərək Daşkəndə qaçmağa məcbur oldular. onlar Buxaraya birdə 1920-ci ilin may ayında geri dönə bildilər: Qızıl Ordu Buxaranı ələ keçirdi və Gənc Buxaralılar şəhərə geri döndülər. Onlar burada Buxara Xalq Sovet Respublikasının ilk hökumətini təşkil etdilər.
Gənc buxaralıların əksəriyyəti 1923-cü ildə Özbəkistan Kommunist Partiyasına qoşuldular. Onlar ölkədəki hakim mövqelərini Böyük təmizləmə zamanı repressiyaya məruz qalana qədər saxlaya bilmişdilər.
Gənc xivəlilər və Gənc buxaralılar Şərqi Türküstan İslam Cümhuriyyətini yaradanların ilham mənbəyi olmuşdurlar.[3]
Tanınmış üzvləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Əbdürrauf Fitrət[4][5]
- Əbdülqədir Muxitdinov
- Feyzullah Xocayev (Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası Xalq Komissarları Sovetinin Prezidenti — 17 fevral 1925 – 17 iyun 1937)[6]
- Akmal İkramoviç İkramov (Özbəkistan Kommunist Partiyasının ilk baş katibi — dekabr 1929 – 21 sentyabr 1937)[7]
- Mahmud Behbudi
- Münəvvər Kari
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Фархад Касымов, Баходир Эргашев Бухарская революция". 2017-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-03.
- ↑ Файзулла Ходжаев История революции в Бухаре Arxivləşdirilib 2017-07-17 at the Wayback Machine
- ↑ Tursun, Nabijan. "The influence of intellectuals of the first half of the 20th century on Uyghur politics". Uyghur Initiative Papers. Central Asia Program (11). December 2014: 2–3. 2016-10-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ "Uzbek literature". Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica. 5 December 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 September 2014.
- ↑ "Feṭrat, ʿAbd-al-Raʾūf Boḵārī". Encyclopædia Iranica. 17 November 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 September 2014.
- ↑ "Lined With Despair" Arxivləşdirilib 2013-07-21 at the Wayback Machine, TIME Magazine, March 14, 1938
- ↑ Yalcin, Resul. The Rebirth of Uzbekistan: Politics, Economy, and Society in the Post-Soviet Era. Garnet & Ithaca Press. 2002. 36–38, 163–164.
