Heydelberq

Heydelberq
Bayraq[d] Gerb[d]
49°24′44″ şm. e. 8°42′36″ ş. u.
Ölkə	Almaniya
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	108,89 km² (2016, 31 dekabr 2017)
Mərkəzin hündürlüyü	114 ± 1 m
Saat qurşağı	UTC+01:00 UTC+02:00
Əhalisi
Əhalisi	▲160.601 nəf. (31 dekabr 2017)
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	6221, 6202
Poçt indeksi	69001
Nəqliyyat kodu	HD
heidelberg.de​ (alm.)
{{{rəsmi_adı}}}
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Heydelberq — Almaniyada şəhər.

Əhalisinin sayı 147 min nəfərdir. Ştutqart və Frankfurt şəhərləri arasında yerləşir. Ərazisi 108.84 km²-dir.

Bir vaxtlar Haydelberq Avropanın elm və mədəniyyət mərkəzlərindən biri olub. Burada dünyanın ən yaxşı universitetlərindən biri sayılan Heydelberq Universiteti yerləşir.

Coğrafiya

Almaniya'nın Baden-Vürtemberq əyalətində yerləşir. Renn və Neckar çaylarının arasında qalan vadidə yer almışdır (Rhein-Neckar Kreis). Haydelberq, Mannheim'dən təxminən 20 dəqiqə uzaqlıqda yerləşir. Haydelberq ümumi olaraq dağlıq şəhərdir, ən yüksək yeri Königstuhl (568m) və Gaisberg (375m) dir. Şəhərdən Neckar çayı keçir. Şəhər, Odenwald meşəsinin içində yerləşir. Heydelberq ərazi etibarı ilə Almaniya'nın mərkəz bölgəsində yer aldığına görə, şəhərdə çox sayda əncir və badam ağacları yetişir.

Tarixi

Şəhərin tarixi qədim dövr Roma İmperiyası dövrlərinə dayanır. Xüsusi ilə şəhərin bu günkü Neuenheim bölgəsində Romalıların izlərinə rast gəlmək mümkündür. Orta əsrlər dövründə şəhər daha çox ətrafında yerləşən qəsəbə və şəhərlərə bağlı qalmışdır. 1225ci ildən yenidövr başlanğıcına qədər kraliyyətin məskunlaşma yeri olmuşdur. Bu səbəbdən bu bölgəyə "Kurpfalz" deyilir. Heydelberq universiteti bu zamanlarda yəni 1386cı ildə qurulmuşdur və Almaniyanın ən qədim universitetidir. 17ci əsrin ikinci yarısının sonlarına doğru şəhər fransızların hücumuna məruz qalmışdır hətta bəzi yerləri fransızlar tərəfindən ələ keçirilmişdir. O dövrlərdə qədim şərəh (Altstadt) və Saray təxribata uğramışdır. 1840cı ildə tikilən Mannheim-Heydelberq dəmir yolu Baden bölgəsində ilk dəmir yolu olaraq tarixə keçmişdir.

Şəhər mərkəzi

1930cu ildə universitenin yeni binasının inşaatına başlanmılmşdır. 1930cu ildə Nazilərin iqtidara gəlməsi səbəbi ilə Heydelberq univesiteti bir çox yəhudi tələbə və professorlarını itirmişdir. İkinci dünya müharibəsindən sonra, Almaniyanın müharibədən dağılmadan qalmış olan şəhərlərindən biridir. Müharibə sonrasında ABŞ işğalında qalan şəhər, uzun illər Amerikan ordusu tərəfindən hərbi baza olaraq istifadə edilmişdir. Bu gün xüsusi ilə şəhərin, "qədim şəhər" (Altstadt) və Sarayı UNESCO tərəfindən dünya insanlıq mirası siyahısında yer almışdır.

İqtisadiyyat

Şəhər əsasən bir mədəniyyət şəhəri kimi tanınır və bundan dolayı sənayeləşməmişdir. Bununla belə dünyada məşhur olan çap maşınları istehsal edən "Heidelberger Druckmaschinen AG" bu şəhərdə yerləşir.

Heydelberq çap maşınlarını bütün dünya bir nömrə kimi qəbul edir.

Siyasət

Şəhər şurası 40 üzvdən ibarətdir. Şəhərdə Şura seçkiləri beş ildən bir keçirilir.

Qardaşlaşmış şəhərlər

• Monpelye, Fransa, (1961)
• Kembric, İngiltərə, (1965)
• Rexovot, İsrail, (1983)
• Simferopol, Ukrayna, (1981)
• Bautçen, Almaniya, (1991)
• Kumamoto, Yaponiya, (1992)

Mətbuat

Rhein-Neckar Bölgəsinin gündəlik qəzeti (Rhein-Neckar Zeitung) Heydelberqdə nəşr olunur.

Təhsil

Heydelberq universiteti ilə dünyada şöhrəti olan bir şəhərdir. 1386 cı ildə qurulan universitetin adı "Ruprecht-Karls Universität Heidelberg"dir. Universitet 2 hissədən ibarətdir şəhəri çayın bölməsi səbəbi ilə universitətdə iki hissəyə ayrılmışdır. "Qədim şəhər" tərəfində qalan hissəsində daha çox sosial və sənət fakultələri mövcuddur. Yeni hissəsində isə əsasən Təbiət bilimləri və Tibb fakultəsi mövcuddur. Şəhərdə həmçinin Xərçəng xəstəliyini araşdırma mərkəzi, "Max Plack instutu", və Avropa molekulyar biologiya laboratoriyası mövcuddur.

Mədəniyyət və turizm

Mərkəzi küçə

mini|Das Große Fass, 1896 mini|Das Große Fass heute Şəhərin ən önəmli tarixi tikilisi Saraydır. Dövrümüzdə Saray abidəsinin bir çox hissəsi dağılmış vəziyyətdədir. Sarayın içində Alman aptek muzeyi (Deutsches Apotheken-Museum) və qədim, böyük bir çəllək (Grosses Fass) mövcuddur. Neckar üzərində tapılan və 1248 ci ildə inşa edilən, xalq arasında qədim körpü (Alte Brücke) deyilən körpünün əsl adı "Karl-Theodor-Brücke"dir. Qədim şəhərin mərkəzində yerləşmiş "Heiliggeistkirche", şəhərin ən məşhur kilsəsidir.

Şəhərin baxılması lazım olan yerləri və bəzi muzeylər :

• Qədim universitet binası və tələbə həbsxanası(alte Aula ve Studentenkarzer).
• Universitet kitabxanası.
• Saray.
• Fridrix Ebertin doğulduğu ev.
• Filosoflar yolu (Philosophen Weg).
• Sənət muzeyi(Kurpfälzisches Museum).
• Botanika baxçası.
• Carl Bosch Muzeyi
• Haus zum Ritter

Şəkillər

• 

  Qış gecələri

• 

  Rhein-Neckar çayı

• 

  Heydelberqdə müasir labaratoriya

• 

  Payız fəsli

• 

  Heydelberqdən bir görüntü

• 

  Universitet kitabxanası

• 

  Ritter oteli

• 

  Yay gecələri

• 

  Heydelberq universitetinin ümumi görünüşü

• 

  Heydelberq universitetinin iclas zalı

• 

  Mərkəzi hissə

• 

  Şəhər mərkəzi