Karl Renner

Karl Renner
Karl Renner
Karl Renner
Avstriyanın ilk Prezidenti
20 Dekabr 1945 – 31 Dekabr 1950
Əvvəlki	Vilhelm Miklas
Sonrakı	Teodor Körner
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı	Carl Renner
Doğum tarixi	14 dekabr 1870
Doğum yeri	Avstriya-Macarıstan imperiyası
Vəfat tarixi	31 dekabr 1950 (80 yaşında)
Vəfat yeri	Vyana, Avstriya
Dəfn yeri	Vyana mərkəzi qəbiristanlığı[d]
Partiya	Avstriya Sosialist Partiyası
Təhsili	Vyana Universiteti
Fəaliyyəti	siyasətçi, kitabxanaçı, diplomat, vəkil, hüquqşünas
Həyat yoldaşı	Luiz Renner
Dini	Roma-Katolik kilsəsi
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi	siyasət, hüquq, milli iqtisadiyyat, beynəlxalq münasibətlər, Hüquq sosiologiyası
Elmi dərəcəsi	doktorluq dərəcəsi[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Karl Renner — Avstriya Sosyal-Demokrat Partiyasının qurucusu və Avstriyanın ikinci cumhuriyyətinin ilk prezidentidir. Əvvəllər parlament kitabxanasında calışırdı. Sosyaldemokratlara qatıldıqdan sonra dostları ilə birlikdə Avstriya Marksizminin önəmli təmsilçisi halına gəldi. Avstriya-Macarıstan impersiyasının federal şəkildə yenidən qurulmasını müdafiə etmişdi.

Tərcümeyi-hal

Karl Renner kəndli ailəsində on səkkizinci uşaq olmuşdur. Vyanada hüquq təhsili alıb və hüquq elmləri doktoru elmi dərəcəsinə yiyələnmişdir. 1896–1932-ci illərdə Parlamentin kitabxanaçısı vəzifəsində işləmiş və kitabxananın fondlarından öz tədqiqatlarına istifadə etmişdir.

1894-cü ildə Sosial Demokrat Partiyasının üzvü olmuşdur. 1907-ci ildən — Parlamentin üzvü, 1934-cü ilə qədər aşağı palatada işləmişdir.

İlk Avstriya Respublikasının yaradılmasında iştirak etmişdir. 1918–1920-ci illərdə kansler və Dövlət Şurasının sədri oluşdur. 1930-cu ildən o, 1934-cü ildə Dollfus hökuməti tərəfindən ləğv edilən parlamentin sədri seçilir. Avstriya azad edildikdən sonra o, ilk ümumi koalisiya müvəqqəti hökumətinin kansleri olmuşdur. Bütün siyasi partiyaların razılığı ilə prezident seçilmişdir, lakin altı illik səlahiyyət müddəti bitmədən vəfat etmişdir.

O, Avstriya Sosial Demokratiyasının və II İnternasionalın lideri, həmçinin Avstriya-marksizmin görkəmli nəzəriyyəçisi idi. Milli məsələ probleminə dair bir neçə əsərin müəllifidir. Azlıqların siyasi və mədəni bərabərliyinə əsaslanan demokratik federasiya şəklində çoxmillətli dövlət ideyası aşılayırdı. 1938-ci ildə referendumda faşist Almaniyası ilə birlikdə anşlüz-a səs verməyə çağırırdı, eləcə də nasistləri təşviqat prosesinə fəal qoşulmağa dəvət edirdi.

1920–1929-cu illərdə Avstriya Respublikasının faktiki himni olmuş "Alman Avstriyası, ecazkar diyar" mahnısının mətninin müəllifidir.

Əsərləri

• Государство и нация, 1899 (Sinoptikus təxəllüsü ilə; ru. tərcümə — 1906)
• Национальная проблема, 1902 (Rudolf Şpringer təxəllüsü ilə; ru. tərcümə — 1909, ikinci nəşr — 2010. ISBN 978-5-396-00125-1)
• Теория капиталистического хозяйства : марксизм и проблема социализирования / Tərcümə G. B. Germaidze. — Moskva ; Leninqrad : Гос. изд-во, 1926. — XVIII–XX, 336 с. : ил.

Ədəbiyyat

• Ватлин, Александр Юрьевич. Австрия в XX веке: учеб. Пособие для вузов. М. 2006.
• Ватлин А. Ю., Котов Б. С., Сорокин А. К.. СССР и Австрия на пути к Государственному договору. Страницы документальной истории 1945—1955. М.: Политическая энциклопедия. 2015. səh. 455.
• Воцелка К.. История Австрии. Культура, общество, политика. М. 2007
• Жиряков И. Г.. Советская оккупация Австрии: некоторые политико-правовые выводы и обобщения. // «Право и жизнь». № № 112 (7). 2007.
• Котов Б. С.. Переписка Сталина и Реннера //Историк. 2016.
• Котов Б. С.. Проблема «германской собственности» в переговорном процессе о восстановлении независимой Австрии (1945—1955) // Исторические документы и актуальные проблемы археографии, источниковедения, российской и всеобщей истории нового и новейшего времени. М.: Политическая энциклопедия. 2016. səh. 285—294.