Köhnə dudman
| Köhnə dudman | |
|---|---|
 Adil İsgəndərovun təqdimatında 1950-ci ildən afişanın nümayişi | |
| Janr | tarixi dram |
| Müəllif | Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev |
| Nəşr ili | 1927 |
Köhnə dudman — 1927-ci ildə azərbaycanlı dramaturq Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin yazdığı tarixi dram [1] (dramatik dilogiya) [2].
Süjet
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qəhrəman Pərviz xan dürüst kəndli Allahquluya zülm edir. Oğlu Bədəlin Rəhim xanına yüz əlli qızıl satır və gözəl qızı Gülsanları qaçırır. Allahkülü Parviz Xan onu asmaq əmrini verdi. Bədəl Rəhim xandan qaçmağa və onun yoldaşları ilə birlikdə dağlara doğru hərəkət etməyə çalışır[1].
Əsərin təhlili
[redaktə | mənbəni redaktə et]"Köhnə dudman" tamaşası Haqverdiyevin ikinci tarixi oyunudur. Yazıda yazıçı, ədəbi tənqidçi Kamran Məmmədovun 18-ci əsrin feodal lordu Pərviz xanın, onun insan alveri və kəndlilərin zülmünü göstərmişdir. Əhverdiyev, həmçinin, Badal, Eldar, Rəşid və xüsusilə Allahqulu kimi, üsyançı kəndlilərin, intiqam üçün bir susuzluqla cəlb edilmiş döyüşçü kəndlilərin təsvirini yaratmışdır[1].
"Azərbaycan Sovet ədəbiyyatı tarixinin təsviri" (Moskva, 1963) adlı kitabın müəlliflərinə görə, "Köhnə dudman" dramı "kəndlilərin burjua sahibləri sisteminə qarşı mübarizəsi" ilə bağlıdır. Bu oyunda, "Ağacın kölgəsində" adlı oyunla yanaşı, mərkəzi müsbət görünüş Axverdinin erkən əsərlərindən daha inandırıcıdır [2]. Müəlliflər qeyd edir:
|
Əhmədovun "Əvvəlki Nəsil" in dramatik dilologiyası o dövrün Azərbaycan dramasında xüsusi yer tutur. Müəllif Azərbaycan xalqının tarixinin böyük bir seqmentini - Orta əsrlərdəki feodal xanlıqlardan Sovet hökumətinin zəfərinə qədər xalqın inqilab yolunu göstərmək üçün bir hədəf qoydu. Dramın birinci hissəsində tipik azərbaycanlı feodal lord - Pərviz Xanın təsviri verilir. Kəndlilər bu torpaq sahibinin darmadağın zülmünə nifrət edirlər. Onların narazılıqları açıq qəzəb şəklindədir. Sərf kəndli Bədəl döyüşə çıxmış xalqın başçısı olur. Müttəfiqləri üsyankarlığa qarşı idarə edən odur.[2] | 
|
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Kamran Məmmədov (Önsöz yazıçısı). Əbdürrəhimbəy Haqverdiyev. Seçilmiş əsərləri. Bakı: Lider. 504. ISBN 9952-417-37-1.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et] | ||
|---|---|---|
| Pyesləri | Yeyərsən qaz ətini, görərsən ləzzətini (1892) • Dağılan tifaq (1896) • Bəxtsiz cavan (1900) • Pəri cadu (1901) • Millət dоstları (1905) • Ağa Məhəmməd şah Qacar (1907) • Kimdir müqəssir? (1909) • Ac həriflər (1911) • Qırmızı qarı (1921) • Padşahın məhəbbəti (1921) • Ağac kölgəsində (1921) • Vaveyla (1922) • Ədalət qapıları (1923) • Səhnə qurbanı (1926) • Köhnə dudman (1927) • Məşədi Qulam qiraət öyrənir (1927) • Qadınlar bayramı (1928) • Kamran (1931) • Sağsağan (1931) • Yoldaş Koroğlu (1932) • Çox gözəl (1932) • Daşçı (1933) |  |
| Povest və hekayələri | Ac həriflər • Marallarım • Xortdanın cəhənnəm məktubları (1907) • Bomba. (1908) • Ata və oğul • Ayın şahidliyi • Pir • Seyidlər оcağı • Şeyx Şəban • Mirzə Səfər • Mоzalanbəyin səyahətnaməsi • Qоca tarzən | |
| Məqalələri | ||
| Əsərlərinə çəkilən filmlər | Evlənmək istəyirəm (1983) • Ac həriflər (1993) | |
| Xatirəsi | ||