Kür şirbiti

Kür şirbiti
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Sinifüstü: Sümüklü balıqlar Sinif: Şüaüzgəclilər Ranqsız: Actinopteri Yarımsinif: Neopterygii İnfrasinif: Sümüklü balıqlar Dəstəüstü: Ostariophysi Ranqsız: Otophysi Ranqsız: Cypriniphysae Dəstə: Çəkikimilər Fəsiləüstü: Cyprinoidea Fəsilə: Çəkilər Yarımfəsilə: Barbinae Cins: Şirbit Növ: Kür şirbiti
Beynəlxalq elmi adı
Barbus lacerta Johann Jakob Heckel
Şəkil axtarışı ITIS   688602 NCBI   116033 EOL   355855

Kür şirbiti (lat. Barbus lacerta) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin çəkikimilər dəstəsinin çəkilər fəsiləsinin şirbit cinsinə aid heyvan növü.

Morfoloji əlamətləri

Nisbətən kiçik pulcuqları ilə fərqlənir. Bel üzgəcində 8(7), anal üzgəcində 5 şüa var. Udlaq dişləri 2.3.5-5.3.2. Yan xətt pulcuqlarının sayı 55-72-dir. Yan xətdən yuxarı 9-13, aşağı 6-10-dur. Bədəni uzunsovdur, 2 cüt bığcığı var. Uzunluğu 40 sm-dir. Çəkisi 460 q-dır.

Yaşayış yeri və həyat tərzi

Ömrünün uzunluğu orta hesabla 4-5 il olub, 2-3 yaşında cinsi yetkinliyə çatır. Fərdi inkişaf forması tam çevrilmə şəklindədir. Həyat sikli kürü-sürfə-körpə-yetkin fərd şəklində olur. Şirinsu balığıdır. Bu balıq çox dəyişkən növdür. Körpələri heyvani, bitki yemləri ilə qidalanır. Dənizdə isə əsas qidası xərçəngkimilər olur.

Yayılması

Azərbaycanda yarımnövlə (Lusibarbus laserta cyri) təmsil olunmuşdur. Kür çayının orta və yuxarı axarlarında, Araz çayında, Pirsaatçayda yayılmışdır. Azərbaycandan kənarda isə Tapavaran, Tuman, Çaldır göllərində, eləcə də Atrek və Dəclə çayları hövzəsində yaşayır.

Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri

Cinsi yetkinliyə 2-3 yaşında çatır. Dağ çaylarında yaşayanlar daha tez çatır. Kürüsünü Kür çayında mayın əvvəllərindən, dağ çaylarında isə iyulun axırlarından etibarən tökür. Yetişmiş kürünün diametri 1,35 mm olur.3500-15600-a qədər kürü tökür. Kürülər sualtı cisimlərə yapışaraq inkişaf edir. Reproduktivliyin forması kürü şəklində olur. Uzunluğu 14.0-20.0 sm olan balıqlar 3.6 mindən 15.6 minə qədər kürü tökür. Reproduktivliyin periodu cinsi yetkinliyə çatdıqdan sonra ildə bir dəfə, hər il. Generasiyaların sayı, ömrün uzunluğundan asılı olaraq 2-3 dəfə olur.

Rasionu

Əsasən su cücüləri və onların sürfələri ilə qidalanır, özləri isə digər yırtıcıların qidasını təşkil edir. Qidasını detrit, yosunlar, su cücüləri və onların sürfələri təşkil edir.

Düşməni

Yırtıcı balıqlar, ilanlar, balıqyeyən quşlar və balıq parazitləri.

Limit faktorları

Su hövzələrinin çirklənməsi, təbii kürüləmə yerlərinin sıradan çıxması və digər antropogen faktorlar.

İnsan həyatına təsiri

Əmtəə keyfiyyətlidir. Az miqdarda həvəskar balıqçılar tərəfindən ovlanır. Ziyanvericilik xüsusiyyətləri yoxdur.

Qəbul edilmiş və qəbul edilməsi vacib olan mühafizə tədbirləri

Balıqçılıq haqqında qanun qəbul edilmişdir. Su hövzələrinin çirkləndirilməsinin, çay yataqlarının qazılmasının, dəyişdirilməsinin qarşısı alınmalıdır.