Livanın dövlət quruluşu

Livan
اَلْجُمْهُورِيَّةاَللُّبْنَانِيَّة El Cumhuriyyet'ül Lübnaniyye
Bayraq Gerb
Himn: Livan Milli Marşı
Tarixi
• Elan	26 Noyabr 1941
• Tanınma	22 Noyabr 1943
Paytaxt	Beyrut
İdarəetmə forması	parlament respublikası
Prezident	Mişel Süleyman
Baş Nazir	Tammam Salam
Sahəsi
• Ümumi	10400 km²
Əhalisi
• Əhali	4 480 min nəfər (125-ci)
• Sıxlıq	430 nəf./km²

Livanın dövlət quruluşu - 1926-cı ildə qəbul edilmiş Konstitusiyaya əsasən hüquqi-siyasi, inzibati, iqtisadi və ictimai münasibətlər sisitemi.

Dövlət quruluşu

Livan parlament formasında idarəetmə üsuluna malik respublikadır. Milli bayram günü olan müstəqillik günü (1943) 22 noyabr tarixində qeyd olunur. Ölkə Konstitusiyası 23 may 1926-cı ildə qəbul edilmişdir.

Bütün dini konfessiaların dövlətin idarə edilməsində iştirakını təmin etmək məqsədilə, xristian və müsəlman icmaları liderlərinin 1943-cü ildə imzaladıqları Milli Pakta əsasən ölkənin Prezidenti yalnız xristian maronit, Baş nazir sünni-müsəlman, Parlamentin sədri şiə-müsəlman, onun müavini isə pravoslav olmalıdır.

İnzibati ərazi bölgüsü

Livan Respublikası - hər biri bir şəhəri (Beyrut, Cubeyl, Tripoli, Bəaləbək, Sayqa, Nəbatiyyə) və bir neçə kəndi birləşdirən 25 qəzadan ibarət olan 6 əyalətə (Beyrut, Dağlıq Livan, Şimali Livan, Cənubi Livan, Bəqa və Nəbatiyyə mühafazalarına) bölünür.

Livanın siyasi xəritəsi

Dövlət başçısı

Prezident Parlament tərəfindən, bir dəfədən çox olmamaqla 6 il müddətinə seçilir. Dövlət başçısı Milli Məclisin təqdimatı ilə Baş naziri və onun 1-ci müavinini təyin edir.

Livanda tolerantlığın və milli birliyin rəmzi olan Prezident - Milli Məclisin hazırladığı və qəbul etdiyi qanunvericilik aktlarını dərc etmək, qanunların icrası məqsədilə əlavə qaydalar müəyyən etmək, beynəlxalq saziş və müqavilələri ratifikasiya etmək və s. mühüm səlahiyyətinə malikdir.

Qanunverici hakimiyyət

Livanın ali qanunverici orqanı bir palatadan – dini icmalardan olan nümayəndələrin ümumxalq səsverməsi yolu ilə, proporsional sistem əsasında 4 il müddətinə seçilən 128 üzvü olan (64 müsəlman və 64 xristian) Milli Məclisdən ibarətdir.

Parlamentin Livan prezidentini seçmək, Hökumətin (Nazirlər Kabineti) tərkibini formalaşdırmaq, dövlət büdcəsini təsdiq və qanunları qəbul etmək və s. məsələlərlə bağlı Konstitusiya ilə müəyyən edilmiş səlahiyyətləri vardır.

İcraedici hakimiyyət

Baş nazirin rəhbərliyi ilə Nazirlər Kabinetinə məxsusdur. Baş nazir və müavinləri Milli Məclis ilə məsləhətləşmələr nəticəsində Prezident tərəfindən, Nazirlər Kabinetinin digər üzvləri isə Prezident və Milli Məclis ilə məsləhətləşmələrdən sonra Baş nazir tərəfindən təyin edilir.

Konstitusiyaya görə, Livan Hökuməti geniş səlahiyyətlərə malik olsa da, dövlət məsələlərini yalnız Prezidentin razılığı ilə həll edə bilər. Hökumət, yalnız dövlət başçısı ilə razılaşdırıldıqdan sonra, qanunvericilik təşəbbüsü hüququndan istifadə edərək Parlamentə qanun layihəsi təqdim edə bilər. Livan Hökuməti, zəruri hallarda ona etimadsızlıq göstərmək və istefaya göndərmək səlahiyyətinə malik olan Parlament qarşısında kollektiv məsuliyyət daşıyır.

Məhkəmə hakimiyyəti

Napoleon Məcəlləsinə əsaslanan Livan məhkəmə sistemi Ali Məhkəmədən, Konstitusiya Şurasından, 4 Kasasiya (3 mülki və 1 cinayət işləri üzrə) məhkəməsi və Hərbi məhkəmələrdən ibarətdir. Livan məhkəmələrində münsiflərdən istifadə olunmur.

Öz icmaları daxilində nikah, boşanma kimi məsələlərə dair qaydaları və miras və digər şəxsi statuslu məsələləri həll etmək səlahiyyətinə malik olan dini məhkəmə sistemi də mövcuddur.

Mənbə

• Ливан, Сирия, Израиль, Палестинские территории, Иордания // Атлас мира / Главный редактор Г. В. Поздняк. — Москва: Оникс, Роскартография, 2010.
• Густерин П. В. Города Арабского Востока. — М.: Восток—Запад, 2007.
• John C. Rolland. Lebanon: Current Issues and Background. — Nova Publishers, 2003.