Pərviz Rzayev

Rzayev Pərviz Fikri oğlu — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Radiasiya Problemləri İnstitutunun "Bərpa olunan Enerji Növlərinin Çevrilmələri" laboratoriyasının rəhbəri, Beynəlxalq Hidrogen Enerjisi Assosiasiyasının (ABŞ, Mayami) müxbir üzvü, texnika elmləri doktoru, professor.

Həyatı

Rzayev Pərviz Fikri oğlu 15 sentyabr 1937-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Yevlax şəhərində anadan olmuşdur. Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının "Neft-mexanika" fakültəsini bitirmişdir.

Elmi fəaliyyəti

Pərviz Rzayev "Bərpa olunan və qeyri-ənənəvi enerji növlərinin çevrilməsi" ixtisası üzrə mütəxəssisdir. O, 1968-ci ildə "Abşeron rayonunun iqlim şəraitində helioistilik xanasının istilik rejiminin tədqiq edilməsi və təbii enerjidən istifadə etməklə qızdırılmasının texniki-iqtisadi əsaslandırılması" adlı namizədlik, 1984-cü ildə Türkmənistanın Aşqabad şəhərində "Helioenerji akkumuliyasiyaedici qurğular" adlı doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 2010-cu ildə professor elmi adı almışdır. Alim 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının "Əməkdar mühəndis" fəxri adına layiq görülmüşdür. AMEA-nın 60 illiyində (2005) və özünün 70 illik yubileyində Fəxri Fərmanla təltif edilmişdir. Hazırda Radiasiya Problemləri İnstitutunun "Bərpa olunan Enerji Növlərinin Çevrilmələri" laboratoriyasının rəhbəridir. Alim 200-ə yaxın elmi əsərin, 40 müəlliflik şəhadətnaməsinin və patentlərin müəllifidir.

O, Günəş və külək enerji çevrilmələri mövzusu əsasında Rusiya Federasiyası, Amerika Birləşmiş Ştatları, Almaniya, Türkiyə, İran və digər ölkələrdə keçirilən Beynəlxalq konfrans və mübadilə proqramlarında iştirak etmişdir. Alimin rəhbərliyi altında 8 fəlsəfə doktoru hazırlanmışdır. 

Elmi nailiyyətləri

• 1. Yuxarı və aşağı temperatur sistemləri (helioistixanı əlavə olaraq Günəş və Külək enerjisi ilə qızdırılması) müxtəlif helioqurğuları işlənib hazırlanmışdır.
• 2. Hidrogen və hidrogen tərkibli yanar qazların alınması (neft və bitki qalıqlarından pirolizi və su buxarı ilə qazlaşma prosesindən) üçün yüksək temperaturlu Günəş energetik qurğuları yaradılmışdır və bu qurğularda eksperimental tədqiqatlar aparılmışdır.
• 3. Aparılan eksperimental təcrübələr əsasında müxtəlif Günəş radiasiyası intensivliyində neft və bitki qalıqlarının yanar qazlara çevrilməsinin qanunauyğunluqları öyrənilmiş və bu zaman baş verən reaksiyaların optimal şəraiti müəyyən edilmişdir.
• 4. Günəş enerjisi tətbiqi ilə Şəki İpək Kombinatının axıntı suları ilə kömürün qazlaşma prosesi aparılmış, yanar qazlar (H₂, CO, CH₄) alınmışdır.
• 5. İnkubasiya prosesində iştirak etmək üçün fotoskop, Günəş mətbəxi və bir sıra müxtəlif qurğular yaradılmışdır.
• 6. Mədən şəraitində xam neftin emala hazırlanması prosesində iqtisadi və ekoloji cəhətdən əlverişli olan Günəş enerjisinin istiliyindən istifadə etmək məqsədilə ikimodullu parabolosilindrik konsentratorlu Günəş energetik qurğusu işlənib hazırlanmışdır.
• 7. Abşeron klimatik şəraitində kənd və bağ evlərinin isti su təminatı üçün Günəş və Külək energetik qurğuları əsasında kombinə olunmuş sistem yaradılmışdır.
• 8. Müstəvi Günəş kollektorlarında qaynar və isti su təminatında istilik itkilərini azaltmaq, effektivliyini artırmaq üçün istilik akkumulyasiyaedici maddələr əsasında model laboratoriya qurğusu yaradılmışdır.

Elmi əsərləri

1. Устройство для и инкубации яиц. Рзаев П.Ф., Бакиров М.Я., Ахундов С.Я., Саламов О.М., Амиров О.А., Юсифов Н.И., А.С. N_ 1132878 (СССР), 1985, N_1.

2. Способ получения горючего газа. Рзаев П.Ф., Бакиров М.Я., Шукюров Ю.Г., Рустамов В.Р., Саламов О.М., А.С. N_1226835 (СССР), 1985, N_3.

3. Устройство для проведения химических реакции. Рзаев П.Ф., Бакиров М.Я., Ахундов С.Я., Саламов О.М., Мустафаева Р.М., Велиева Б.А., А.С. N_1173864 (СССР), 1985, N_18.

4. Гелиогазификация твердого топлива в присутствии окислителя пластовых вод процесса нефтедобычи. Рзаев П.Ф., Саламов О.М., Шахбазов Ш.Д., Мустафаева Р.М., 6-ой Междн. Конг. по передаче тепла и массы (декабрь) 1990, Майями США, с. 214.

5. Получение горючих газов из побочных нефтепродуктов с использованием солнечной энергией. Рзаев П.Ф., Ахундов С.Я., Эфендиева Н.Г., Мустафаева Р.М., 6-ой Междн. Симпозиум по возобновляемым источникам энергии г. Каир, Египет, (октябрь) 1990.

6. Аккумулирование солнечной энергии в энергию горючих газов. Рзаев П.Ф., Мустафаева Р.М., Ахундов С.Я., Алиев И.А, Мустафаев И.И., Междн. конфр. "Северное солнце-90", Материалы докл. (октябрь 1990) г. Ридинг (Великобритания), с. 250.

7. Получение альтернативных топлив с использованием солнечной энергии. Рзаев П.Ф., Ахундов С.Я., Курбанова М.А., Шахбазов Ш.Д., Мустафаева Р.М., Эфендиева Н.Г. 9-ый Междн. конгресс по водородной энергетике, (июнь) 1992, Париж Франция, с. 350.

8. Системы гелиотермостатирования большой энергоемкости. Рзаев П.Ф., Ахундов С.Я., Грядунов А.И., 2-й Всемирный конгресс по возобновляемым источникам энергии, сентябрь 1992, Ридинг.

9. Преобразование солнечной энергии в универсальные энергоносители водород и водородосодержащие газы. Рзаев П.Ф., Ахундов С.Я., Мустафаева Р.М., Эфендиева Н.Г., Махмудова Т.А., 3-й Междн. Симпозиум по возобновляемым источникам энергии, (декабрь-январь) 1992–1993, Каир, Египет.

10. Güneş ve rüzgar enerjisinin serlarda birlikde kullanması. Rzayev P. F., Olgun N. H., Ayhan T. A., 5 Türk-Alman Enerji Sempozyumu "Güneş ve diger yenilenebilir gelişmeleri", (19–21 nisan) 1995, Konak-İzmir, Turkey.

11. Hydrogen production with Solar Energy. Rzayev P. F., Olgun N. H., Ayhan. T. A. Proceding of the 11^th World Hydrogen Energy Conference. Stuttgard , (June 23–28) 1996.

12. Ориентировочны расчет солнечного коллектора. Рзаев П.Ф., Салманова Ф.А., Мустафаева Р.М., Махмудова Т.А., Велизаде И.Е., Гасанов В.Г. Elmi əsərlər N_4, 2015.

Pedaqoji fəaliyyəti

P. Rzayev 3 il Azərbaycan Texniki Universitetində və 4 il Türkiyə Respublikasının Trabzon Texniki Universitetində müəllimlik (professor) fəaliyyəti ilə məşğul olub.

İstinadlar

1. Rzayev Pərviz Fikri oğlu -
2. Рзаев Первиз Фикри оглы -