Pentikost bayramı

Pentikost və ya Pentekost (yun. πεντηκοστή [ἡμέρα], pentēkostē [hēmera], "əllinci gün") xristianlığın ən mühüm dini bayramlarından biri hesab olunur.

Tarixində fərqliliklər müşahidə olunsa belə, adətən hər ilin may və yaxud da iyun aylarında keçirilir. Pasxadan sonrakı 50-ci gündə qeyd olunur. Məhz bu günün İsanın ölüb yenidən dirilməsindən və göyə qalxmasından sonrakı dövrdə həvarilərin üzərinə Müqəddəs Ruh kimi endiyi gün olduğuna inanılır. Bu gün xristianlığın dünyaya qarşı vəzifələrinin başlanğıc gün hesab olunur.

Erkən xristianlıq dövründə Pentikost bayramı Pasxadan sonrakı 50 gün ərzində qeyd olunurdu. Vəftiz mərasimləri bu dövrün əvvəllərində və sonlarında həyata keçirilirdi. Vaxt keçdikcə Şimali Avropada Pentikost dövrünün axırı, yəni ki, müasir Pentikost bayramı vaxtı vəftiz üçün daha çox üstünlük verilən vaxta çevrilmişdir. Birinci dəfə İngiltərə bu gün vəftiz olunanların geyinmiş olduqları ağ paltarlara görə Ağ Bazar günü (ingiliscə: White Sunday, zamanla Whitsunday və Whitsun) kimi qeyd olunmağa başlanmışdır. Bu ad hələ də Anqlikan kilsələri tərəfindən istifadə olunur.

Tarixi

Xristianlıqda Pentikost bayramının konkret olaraq birinci dəfə nə vaxt qeyd olunmağa başlanıldığı bilinməsə də, bu bayram haqqında ilk dəfə olaraq pravoslav əsəri olan Epistola Apostolorum əsərində bəhs olunur. Bu əsər II əsrdə yazılmışdır.

Pentikostun mənşəyinin məhsul bayramı (gül bayramı) kimi də tanınan yəhudilərin Şavuot bayramına aid olduğu fikirləri də irəli sürülür. Bu bayram əvvəllər buğda biçininin ilk bəhrələrinə görə şükür günü kimi qeyd olunsa da, sonralar ravvinlər tərəfindən Musaya On Əmrin nazil olduğu gün kimi qeyd edilən bayram kimi qeyd olunmağa başlanılmışdır. Xristianlığa keçiddə isə bəhrələri (meyvələri) keçmişdə bəşəriyyətə təqdim edilmiş və müvəffəqiyyətli olmuş olan Qanunun İsanın davamçılarına yenidən təqdim edilməsini qeyd etmək üçün bir gün kimi qəbul edilmişdir.