Qaralama:Əminə Məlikova

Əminə Məlikova
Məlikova Əminə Zakir qızı
Doğum tarixi	23 noyabr 1977-ci il
Doğum yeri	Bakı
Milliyyəti	azərbaycanlı
Təhsili	Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti
Elmi dərəcəsi	sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru
Tanınır	Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin direktoru
Mükafatları

Əminə Məlikova (tam adı: Məlikova Əminə Zakir qızı; 23 noyabr 1977-ci il, Bakı) — Heydər Əliyev Mərkəzi Tədbirlərin və Sərgilərin Təşkili Departamentinin direktoru (2023-cü ildən), Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin direktoru, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi (2017) .

Həyatı

Əminə Məlikova 23 noyabr 1977-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1984-1994-cü illərdə Bakı şəhəri 1 saylı orta məktəbdə oxumuş, məktəbi fərqlənmə attestatı ilə bitirmişdir. İxtisasca iqtisadçı və sənətşünasdır.

Təhsili

1994-cü ildə “Xəzər” Universitetinin Jurnalistika fakültəsinə daxil olmuş, daha sonra “Təfəkkür Universiteti” Jurnalistika fakültəsinə keçmiş və 2000-ci ildə oranı bitirmişdir. 2007-ci ildə “Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti”- ndə iqtisadiyyat və menecment sahəsində MBA magistr Proqramı üzrə təhsilini başa vurmuşdur. 2012-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Memarlıq və İncəsənət İnstitutunda dissertanturaya daxil olmuşdur. 2016-cı ildə “Müasir dünya incəsənətində neft mövzusu” adlı sənətşünaslıq üzrə dissertasiya müdafiə etmişdir. Dissertasiyada neft mövzusu ilə bağlı Azərbaycanda və xaricdə yaradılmış sənət əsərləri dərindən təhlil edilmişdir. Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsinə layiq görülmüşdür.

Əmək fəaliyyəti

Əminə Məlikova əmək fəaliyyətinə 1999-cu ildə AR Mədəniyyət Nazirliyi xəttində başlamışdır. Belə ki, o zamanlar üç muzey və bir incəsənət qalereyasını birləşdirən Muzey Mərkəzinin administrasiyasında işə başlamış, iki ildən sonra Mərkəzin İnkişaf və Beynəlxalq Əlaqələr Departamentinin rəhbəri vəzifəsinə qədər yüksəlmişdir. Bu vəzifədə 2009-cu ilə qədər işləmişdir. 2009–cu ildən 2018-ci ilədək Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin beynəlxalq əlaqələr şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışmışdır. Bu müddət ərzində bir sıra beynəlxalq və yerli muzey və incəsənət layihələrinin təbliğində fəal iştirak etmişdir. 2018-ci ilin martından “İçərişəhər Muzey Mərkəzinin” direktor müavini vəzifəsində, 2018-ci ilin dekabrından isə direktoru vəzifəsində çalışmışdır. Fəaliyyəti dövründə ilk dəfə olaraq İçərişəhər ərazisində olan muzeylər vahid struktur çərçivəsində birləşdirilmiş, onların vahid sənədləşməsi, avadanlıq və eksponatlarının inventarlaşması həyata keçirilmiş, müvafiq sahələr üzrə mütəxəssislərin, o cümlədən bələdçilərin hazırlanması prosesi təşkil olunmuşdur. Muzey Mərkəzinə daxil olan “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət Tarix-Memarlıq qoruq-muzeyinin, “İçərişəhər” tarix muzeyinin və “Qala” Dövlət Tarix-Etnoqrafiya Qoruğunun ekspozisiyalarının müasir tələblərə cavab verməsi məqsədilə bir sıra kompleks tədbirlər həyata keçirmişdir. 2023-cü ilin əvvəlindən Heydər Əliyev Mərkəzi Sərgi və Tədbirlərin Təşkili Departamentinin direktoru vəzifəsində çalışır. Mərkəzdə keçirilmiş bir çox tədbirlərin təşkilində fəal iştirak etmişdir. “Azərbaycan və Rusiya arasında ikitərəfli münasibətlərin möhkəmləndirilməsində Heydər Əliyevin rolu” sərgisinin (RF, Moskva ş., Dövlət Duması) kuratoru, həmçinin “Heydər Əliyev və incəsənət” sərgisinin (RF, Moskva ş., Ümumrusiya Sərgi Mərkəzi, Azərbaycan pavilyonu) kuratoru və 60-cı Venesiya Biennalesində Azərbaycan paviloyunun həm-kuratoru olmuşdur.

2024-cü ildən Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin direktoru vəzifəsində çalışır.

23-24 oktyabr 2018-ci il tarixdə "Muasir Azərbaycandan tarixi Şirvanşahlar dövlətinə səyahət" adlı beynəlxalq elmi konfransın və Şirvanşahlar irsinə həsr olunmuş sərginin kuratoru olmuşdur. İlk dəfə olaraq Türkiyənin Əskəri Muzeyində qorunan və Şirvanşahlara məxsus zireh və dəbilqələr, həmçinin Gürcüstanın Milli Muzeyində saxlanılan Pirhüseyn xanəgahının kaşıları və tunc camlar Azərbaycana gətirilərək sərgidə nümayiş etdirilmişdir. Müvafiq qoloram fiqur, animasiya filmləri, Şirvanşahlar dövlətinin memarlıq abidələrini əks etdirən interaktiv maketlər hazırlanmışdır.

2019-cu il 28 sentyabr – 4 oktyabr tarixində keçirilmiş I Bakı Beynəlxalq Ənənəvi Sənətkarlıq Festivalının və bu festival çərçivəsində sentyabrın 29-30-da “İslam Dünyasında İncəsənət və Sənətkarlığın İnkişaf Perspektivləri” adlı I Bakı Beynəlxalq Konqresinin kuratorlarından biri olmuşdur.

Bakı Xan Sarayının (2020-ci ildə açılmışdır) yeni konsepsiyasının işlənib hazırlanmasına, arxeoloji qazıntılar zamanı aşkar edilmiş XVII əsrə aid hamam kompleksinin bərpası layihəsinə və kompleks daxilində muzeyin təşkilinə rəhbərlik etmişdir. Muzeyin ziyarətçilərə tam tərtibatda təqdim olunması, çap və multimedia təqdimatlarının hazırlanması və keçirilməsi istiqamətində görülən işlərdə arxeoloqlar qrupu, bərpa şirkəti, tarixçilər və texniki komanda ilə əməkdaşlıq etmişdir.

2023-cü ildə “Uzun Həsən – Ağqoyunlu dövlətinin hökmdarı” sərgisinin kuratoru olmuşdur . İlk dəfə olraq Türkiyənin Əskəri Muzeyində qorunan Ağqoyunlu Azərbaycan dövlətinin hökmdarı Uzun Həsən, oğlu Sultan Yaquba məxsus olmuş tarixi eksponatlar, həmçinin digər muzeylərdə saxlanılan XV əsr eksponatları Azərbaycana gətirilmiş, vahid sərgidə nümayiş etdirilmişdir. Uzun Həsənə aid kitab-kataloqun hazırlanmasının təşəbbüskarı olmuş, müvafiq animasiya filmi, interaktiv maketin, müxtəlif xarakterli suvenirlərin hazırlanmasının təşəbbüskarı və təşkilatçısı olmuşdur.

2024-cü ildə tanınmış italyan heykəltəraşı Canfranko Meqiatonun “Görünməyənin cizgiləri” adlı sərgisinin kuratoru olmuşdur. 40-a yaxın heykəl Venesiyadan Bakıya gətirilmiş, onlar daxili və pak ekspozisiyasında qurulmuşdur. Həmçinin sərginin kataloqu hazırlanmışdır.

İştirak etdiyi və məruzəçi kimi çıxış etdiyi konfranslar, simpoziumlar və sərgilər

2010 — “XXI əsr - Muzey idarəçiliyi” konfransı.Belarus, Minsk (məruzəçi)

2019 — “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi və İslam Tarixi, Mədəniyyəti və İncəsənəti Araşdırma Mərkəzinin (İRCİCA) birgə təşkilatçılığı ilə keçirilən “El sənəti” I Bakı Beynəlxalq Ənənəvi Sənətkarlıq Festivalı. Azərbaycan, Bakı (məruzəçi)

2021 — UNEC-də “Qarabağ iqtisadiyyatının dirçəlişində moda industriyası: real imkanlar və perspektivlər” mövzusunda respublika konfransı. Azərbaycan, Bakı (məruzəçi)

2021 — Beynəlxalq Muzeylər Günü münasibətilə beynəlxalq videokonfrans. Azərbaycan, Bakı (məruzəçi)

2022 — “Xalidə Nəsirovanın qurama dünyası” adlı sərgi. Azərbaycan, Bakı (məruzəçi)

2022 — “Qurama: əsrlərin kəsişməsində, nəsillərin baxış bucağında” adlı sərgi. Azərbaycan, Bakı (məruzəçi)

2022 — Beynəlxalq Muzeylər Şurasının (ICOM) 26-cı Baş Konfransı. Çexiya, Praqa (məruzəçi)

2024 — “Yuliys Straume - 150: Naxışlar fərqli mədəniyyətlərdə” adlı multimedia sərgi. Azərbaycan, Bakı (məruzəçi)

Elmi nəşrlər və publikasiyalar

2009-cu ildə “Nobellər və Bakı nefti”, 2010-cu ildə “Azərbaycan nefti” kitabının hazırlanmasının təşəbbüskarlarından və təşkilat qrupunun üzvlərindən biri olmuşdur.

Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənətinin müxtəlif aspektlərinə həsr olunmuş 25-dən artıq elmi məqaləsi müvafiq elmi jurnal və toplularda dərc edilmişdir.

2018-ci ildə “Şirvanşahlar irsi Dünya Muzeylərində” adlı kitabı işıq üzü görmüşdür. Kitabda ilk dəfə olaraq dünyanın aparıcı muzeylərində saxlanılan 100-dən artıq Şirvanşahlar dövlətinə aid ekponatlar barədə ətraflı məlumat verilmişdir.

2018-ci ildə “Kəlağayı sənəti” adlı kitabı işıq üzü görmüşdür. Kitabda ilk dəfə olaraq Azərbaycanın müxtəlif muzeylərində saxlanılan tarixi kəlağayılar haqqında məlumat verilmiş, respublikanın müxtəlif bölgələrində istehsal olunan kəlağayı növləri haqqında danışılmış, kəlağayı sənətinin tarixi və nəzəriyyəsi haqqında müfəssəl məlumat verilmişdir.

2021-ci ildə “Dmitri Yermakov. Bakı haqqında” adlı kitabı çap olunmuşdur. Kitabda Gürcüstan Milli Muzeyində saxlanılan XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərinə aid Bakının fotoşəkilləri haqqında məlumat verilir, fotolar nəfis tərtibatda təqdim edilir.

2022-ci ildə “Qurama” adlı kitabı çap olunmuşdur. Kitabda ilk dəfə olaraq qurma sənətinin tarixi, Azərbaycanın müxtəlif muzeylərində saxlanılan tarixi qurama tikmələri haqqında məlumat verilmiş, qurama sənətinin tarixi və nəzəriyyəsi haqqında müfəssəl məlumat verilmişdir.

2023-cü ildə “Dmitri Yermakov. Odlar yurduna səyahət” adlı kitabım işıq üzü görmüşdür. Kitabda Gürcüstan Milli Muzeyində saxlanılan XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərinə aid Bakının fotoşəkilləri haqqında məlumat verilir, fotolar nəfis tərtibatda təqdim edilir.

1. * "Nobellər və Bakı Nefti", 2009
2. * "Azərbaycan Nefti" kitabı, 2010
3. * "Neft və təsviri sənət" kitabı, 2012
4. * "Şirvanşahlar İrsi Dünya Muzeylərində" kitabı, 2018
5. * "Kəlağayı sənəti" (Kelaghayi Art) kitabı, 2018
6. * “Dmitri Yermakov. Bakı haqqında” kitabı, 2021
7. * "Qurama" kitabı, 2022
8. * “Dmitri Yermakov. Odlar yurduna səyahət” adlı kitab, 2023
9. * "Canfranko Meqiato. Görünməyənin cizgiləri” adlı kataloq, 2024
10. * 25-dən çox elmi məqalə

İctimai fəaliyyəti

"AZERBAİJAN KELAGAYİ" və "BUTALI" milli brendlərinin təsisçisidir.

Milli dəyərlərimizin ayrılmaz bir parçası kimi, milli geyim nümunələrini vətənpərvər ziyalılar öz yaradıcılıqlarında yaşadıblar. Azərbaycan xalqı daim öz milli dəyərlərinə sadiqliyini tarixi proseslərin bütün dövrlərində nümayiş etdirmişdir. Bu baxımdan Əminə Məlikova Azərbaycanın kəlağayı sənətinin tədqiq, təbliq və inkişaf etdirilməsi məqsədilə @azerbaijankelagayi milli brendini təsis etmişdir.

Milli-mənəvi dəyərlərin, mədəniyyətin, ümumilikdə xalqa məxsus böyük sərvətin qorunub saxlanılması tarixən Azərbaycan ictimai təfəkküründə milli ideya səviyyəli, aktual məsələlərdən biri olmuşdur. Bu amaldan çıxış edərək, Azərbaycanın ənənəvi zərgərlik sənətinin tədqiq, təbliq və inkişaf etdirilməsi məqsədilə @butaliofficial milli brendini təsis etmişdir.

Təşkilatlarda üzvlük

2008– 2014-cü illərdə Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ) nəzdində “Neft Muzeyi”nin yaradılması üzrə komitənin üzvü, 2010 – 2014-cü illərdə Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ) nəzdində “SOCAR +” jurnalının həmtəsisçisi və redaksiya üzvü olub.

2012-ci ildən Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvüdür.

2016– 2019-cu illərdə ICOM Beynəlxalq Muzeylər Şurası Azərbaycan Milli Komitəsinin katibi, 2019-2024-cü illərdə ICOM Azərbaycan Milli Komitəsinin idarə heyətinin üzvü olmuşdur və hazırda İCOM üzvüdür.

Təltif və mükafatları

"Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi" fəxri adı — 27 sentyabr 2017

"Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsinin 100 illiyi (1919-2019)" yubiley medalı — 31 oktyabr 2019

"Humay" milli mükafatı — 2020

Xarici keçidlər

• Əminə Məlikovanın kitabları (PDF)
• ƏMİNƏ MƏLİKOVA: "BİZ AZƏRBAYCAN MƏDƏNİYYƏTİNİN ÇİÇƏKLƏNMƏ DÖVRÜNÜ YAŞAYIRIQ"
• “Alüminium” biennalesi ölkəmizdə müasir incəsənətin inkişafına töhfə verir.
• Bakıda Beynəlxalq səviyyədə tanınan fotoqrafların sərgiləri təşkil olunacaq.
• Bakıda “Azərbaycanın qış gözəllikləri” adlı fotosərgi açılıb
• Milli Qurama Festivalı çərçivəsində bu sənət növü haqqında kitab təqdimatı olacaq.
• Heydər Əliyev Mərkəzində “Uzun Həsən – Ağqoyunlu dövlətinin hökmdarı” adlı sərgi açılıb.
• Muzey Mərkəzinin direktoru Əminə Məlikova "Səhərçağı"nın qonağıdır
• Muzeydə “Yuliys Straume - 150: Naxışlar fərqli mədəniyyətlərdə” adlı multimedia sərgisinin bağlanış mərasimi keçirilib.

Həmçinin bax

• Azərbaycan Milli Xalça Muzeyi
• Heydər Əliyev Mərkəzi