Qazaxıstan yunanları
| Ümumi sayı |
|---|
| 12.703 (1999) |
| Dili |
| Dini |
| Qohum xalqlar |
Qazaxıstan yunanları — Qazaxıstanın milli azlıqlarından biri. Onların böyük əksəriyyəti Pont yunanlarının törəmələridir. Onlar əsasən Krım, Qafqaz, Cənubi Rusiya ərazisindən deportasiya edilmişlərdir. SSRİ dönəmində 1944–1950-ci illər ərzində[1] SSRİ rəhbərliyinin həyata keçirdiyi deportasiyanın qurbanı olmuşlar.
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
XX əsrin 40-cı illərinə qədər Qazaxıstanda az saylı yunan disporası olmuşdur. Təkcə 1926-cı ildə Qazaxıstanda 157 yunan yaşayırdı[2]. Ölkəyə yunanların kütləvi şəkildə köçürülməsinə 2 iyun 1944-cü ildə başlanılmışdır. Bu zaman Qazaxıstana təkcə Krımdan 5984 yunan köçürülmüşdür. 1949-cu ilin iyunu, 1950-ci ili fevralı və iyulunda yunanlar Gürcüstan SSR, Ermənistan SSR və Şimali Qafqaz zonasından ölkəyə köçürülür. Krım tatarları, Şimali Qafqaz xalqlarını gözləyən aqibət yunan icmasınında başına gəlmişdir. Bu müddət ərzində köçürülənlərin ümumi sayı 60 000 nəfər olmuşdur. Köçürülmə şərtləri olduqca acınacaqlı idi. Belə ki, insanlar vaqonlara doldurulur və Qazaxıstan çöllərinə göndərilirdi.
Çağdaş dövr[redaktə | mənbəni redaktə et]
SSRİ 1989-cu il siyahıya alınmasına görə Qazaxıstanda 46 746 yunan yaşayırdı. Sovetlər birliyi dağıldıqdan sonra yunanların Qazaxıstandan miqrasiyası güçlənir. Yunnalar öz yurdlarına qayıtmağı üstün bilirlər. Artıq 1999-cu ildə Qazaxıstanda aparılmış siyahıya almaya görə ölkədə etnik yunanların sayı 12 703 nəfər olmuşdur. Hazırda isə Qazaxıstanda 17 yunan icması fəaliyyət göstərir. Bu icmalarda 8 819 insan birləşir. Qazaxıstan və Qırğızıstan yunanları birlikdə federasiya təşkil etmişlər. Bu birlik "FILIA" (yun. φιλία, yunan dilindən tərcümədə Dostluq deməkdir)[3] adlanır. Bu təşkilat yunanlara yunan dilini öyrənməyə yardım edir. Burada hətta qəzet hazırlanır, folklor fəaliyyətlər təşkil edilir.
Sayları[redaktə | mənbəni redaktə et]
| İl | % ümumi əhaliyə görə | sayları |
|---|---|---|
| 1926 | 0.00 | 157 |
| 1939 | 0.02 | 1 374 |
| 1959 | 0.60 | 55 543 |
| 1970 | 0.31 | 39 241 |
| 1979 | 0.34 | 49 930 |
| 1989 | 0.28 | 46 746 |
| 1999 | 0.08 | 12 703 |
| 2009[4] | 0.06 | 8 846 |
| 2014[5] | 0.05 | 8 819 |
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Алишер Кожанов. "Г. Иорданиди: «Греки чтут казахское гостеприимство»". Свобода слова. 18 Апреля 2014. 2016-08-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-24.
- ↑ Центральный Государственный Архив Научно-Технической Документации. "Публикации » Центральный Государственный Архив Научно-Технической Документации". ntd.kz. 2015-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-06.
- ↑ "Ассоциация греческих обществ Казахстана и Киргизии «ФИЛИЯ»". www.greek.ru. 2007-11-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-06.
- ↑ "Агентство Республики Казахстан по статистике. Перепись 2009". 2012-05-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-24.
- ↑ "Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на начало 2014 года". 2015-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-24.