Rudolfo Qraziani
| Rudolfo Qraziani | |
|---|---|
| it. Rodolfo Graziani | |
.jpg) | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Rodolfo Graziani |
| Doğum tarixi | 11 avqust 1882[1][2][…] |
| Vəfat tarixi | 11 yanvar 1955[3][1][…] (72 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | İtaliya krallığı, İtaliya Sosialist Respublikası |
| Qoşun növü | İtaliya Kral Ordusu |
| Xidmət illəri | 1903–1945 |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri |
               |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Rudolfo Qraziani (it. Rodolfo Graziani; 11 avqust 1882[1][2][…] – 11 yanvar 1955[3][1][…], Roma[3]) — Benito Mussoliniyə sədaqəti ilə tanınan italyan feldmarşal və siyasətçi.
O, hərbi karyerasına 1903-cü ildə başlamışdır. 1906-cı ildə ikinci leytenant rütbəsinə layiq görülmüşdür. Birinci Dünya müharibəsindən əvvəl Eritreya və Liviyada, sonra Makedoniya və Tripolidə xidmət etmişdir . 1920-ci illərdə o, Liviyada olan italyan hərbi qüvvələrinə komandanlıq etmişdir. 1926–1930-cu illər arasında o, Liviyada İtalyan Kirenaikasının qubernatorunun köməkçisi vəzifəsini icra etmişdir. 1930-cu ildə Kirenaikanın qubernatoru olmuşdur. O, 1930–1934-cü illərdə İtaliyanın Liviya qüvvələrinin baş komandanı, 1936–1937-ci illərdə İtaliyanın Somali qubernatoru, 1938-ci ildən isə İtalyan Şərqi Afrikasının fəxri qubernatoru vəzifələrində işləmişdir. 1935–1936-cı illərdə İkinci İtaliya-Həbəş müharibəsi zamanı cənub cəbhəsinin komandiri olmuşdur.
Bədəvilərə qarşı hücumlar təşkil etmişdir. 1936-cı ildə Efiopiyanın regenti (kral köməkçisi) olmuşdur. O, Liviya İtaliya Qüvvələrinin baş komandanı olarkən Liviyadakı 20 ildir davam edən müqaviməti yox etdiyinə görə marşal rütbəsinə layiq görülmüşdür. Məhz o, Liviya müqavimətinin lideri Ömər Muxtarın asılmasını əmr etmişdir.
1939–1941-ci illərdə İtaliyanın Baş Qərargah rəisi vəzifəsində işləmişdir.
28 iyun 1940-cı ildə feldmarşal İtalo Balbo dost atəşi ilə həlak olduqdan sonra onu İtalyan Şimali Afrikasının baş komandanı və Liviya general-qubernatoru kimi əvəz etdi. Avqustun 8-də İtaliya diktatoru Benito Mussolini tərəfindən İtaliyanın 10-cu Ordusuna Misiri işğal etmək əmri verildi. 1940-cı ildə Misirə qarşı hücumda Ser Archibald Wavell tərəfindən qəti şəkildə məğlub edildi və vəzifəsindən istefa verdi. 1943-cü ildə İtaliyada atəşkəs əldə edildikdən sonra Benito Mussolininin alman dəstəyi ilə qurduğu İtaliya Sosial Respublikasında hərbi nazir vəzifəsinə gətirilmiş və partizanlara qarşı mübarizədə aktiv formada iştirak etmişdir. General Alfredo Quzzoninin rəhbərliyi altında olan qarışıq italyan-alman Liquriya Ordu Qrupuna (Armee Ligurien) rəhbərlik edənlərdən biri olmuşdur. 1944-cü ilin dekabrında Qarfaqnana döyüşündə müttəfiqlər tərəfindən məğlubiyyətə uğradılmışdır.
1945-ci ildə İkinci Dünya müharibəsinin sonunda Amerika hərbçiləri tərəfindən əsir götürülmüş və müxtəlif məhkəmələrdə mühakimə olunmuşdur. Müttəfiqlərin nəzarətini altına verilməzdən əvvəl Milanda San Vittore Həbsxanasında bir neçə gün keçirmişdir. O, 1946-cı ilin fevralına qədər orada qalmış və sonradan Amerikanın nəzarətində yenidən Afrikaya gətirilmişdir. Daha sonra sui-qəsd və ya edam edilmə təhlükəsi ilə əlaqədar olaraq Müttəfiq qüvvələr tərəfindən İtaliyanın Procida həbsxanasına qaytarılmışdır.
Nasistlərlə əməkdaşlıq etdiyinə görə 1948-ci ildə İtaliya Hərbi Məhkəməsi tərəfindən 19 il həbs cəzasına məhkum edilsə də, bir neçə ay cəza çəkdikdən sonra azadlığa çıxmağı bacarmışdır. 1950-ci illərin əvvəllərində o, neofaşist "Movimento Sociale Italiano" ilə birləşərək bəzi siyasi fəaliyyətlərlə məşğul olmuş və 1953-cü ildə bu İtaliya partiyasının "Fəxri prezidenti" elan edilmişdir.
O, 11 yanvar 1955-ci ildə Romada təbii səbəblərə görə həyatını itirmişdir.
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Rodolfo Graziani, marquess di Neghelli // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 3 4 Грациани Родольфо // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.