Sevasti Qiriazi
| Sevasti Qiriazi | |
|---|---|
| alb. Sevasti Qiriazi | |
_portrait.jpg) | |
| Doğum tarixi | 1871 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 30 avqust 1949 |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | jurnalist |
.svg){kind=small} |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sevasti Qiriazi (alb. Sevasti Qiriazi, və ya Sevasti Qiriazi-Dako; 1871, Bitola – 30 avqust 1949, Tirana) — Alban vətənpərvər, qadın təhsilinin qabaqcılı.
Bioqrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
1871-ci ildə Osmanlı imperiyasının Manastır şəhərində, indi Makedoniyanın Bitola şəhərində iki qardaş və iki bacı olan Qiriazi ailəsində anadan olub.
Alban yazıçısı və publisist Naim Fraşeri alban qadınlarının təhsili və tərbiyəsi ilə daha da məşğul olmaq üçün Sevastinin İstanbuldakı Robert Kollecində oxumasını təklif edib. O, 1891-ci ilin iyununda Amerika protestant kollecində təhsil alan ilk alban qadın olmuşdur. 1891-ci il oktyabrın 15-də Korca şəhərinə gələrək burada ilk alban məktəbini açır, burada qardaşı Gerasim və bacısı Paraskevi ona kömək edirlər[1]. Sevasti Manastır Konqresində iştirak edib, burada alban əlifbasının standartlaşdırılması məsələləri müzakirə olunub. İbtidai siniflər üçün qrammatika dərsliklərinin hazırlanmasında və nəşrində köməklik göstərmiş, tarix dərsliyinin redaktoru olmuşdur. Bu məktəb Birinci Dünya müharibəsindən xeyli sonra Qiriasi ailəsinin adı ilə tanınırdı.
Birinci Dünya müharibəsinin başlaması ilə Qiriasi həyat yoldaşı, jurnalist, yazıçı və siyasətçi Kristo Dako və bacısı ilə birlikdə Rumıniyaya köçür, oradan da ABŞ-a mühacirət edir. Burada Paraskevi qəzetdə işləyirdi və Krsto Dako Amerikada ilk alban məktəblərini açır. 1920-ci illərin əvvəllərində bütün ailə Albaniyaya qayıdır, burada Sevasti Tiranada "Kyrias" adlı qadın institutunun, habelə Kamez şəhərindəki məktəbin (əri və bacısı ilə birlikdə) qurucularından və direktorlarından biri olur. İkinci Dünya müharibəsi illərində antifaşist baxışlarına görə Sevasti və Paraskevi əsir götürülərək Belqrad yaxınlığındakı Banitsa konslagerinə yerləşdirildi, müharibədən sonra isə onlar azad edilərək Tiranaya qayıdırlar. Kristo Dakonun Alban kralı Zoqu ilə əlaqələri səbəbindən o, oğulları və gəlinləri də daxil olmaqla, ailəsi ilə birlikdə repressiyalara məruz qalıb, həbs edilib. Oğlunun ölümündən sonra baş verən verən həyəcanlanmalardan və insultdan sonra Sevasti Qiriazi 30 avqust 1949-cu ildə Tiranada vəfat edir.
Xatirə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qiriazi bacıları "Alban təhsilinin anaları" hesab olunurlar[2]. Alban yaşayış məntəqələrindəki bir çox təhsil müəssisələri, xüsusən də Korca şəhərindəki məktəb onların adlarını daşıyır[3].
Nyu-Yorkdakı Alban Amerika Qadınlar Təşkilatı Qiriazi bacılarının adını daşıyır.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Elsie, Robert. Historical Dictionary of Albania (англ.). — Scarecrow Press Inc., 2010. — P. 377–378. — ISBN 978–0810861886.
- ↑ "Nënat e kombit, historia e motrave Sevasti dhe Parashqevi Qiriazi" (alban). "Bota Sot" Online. 2012-03-30. 2016-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-09.
- ↑ Shkolla 9-vjeçare "Sevasti Qiriazi" (Korçë) Arxivləşdirilib 2016-04-17 at the Wayback Machine (alb.)