Kartvel dilləri: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1: Sətir 1:
[[Kartvel dilləri]] - [[Cənubi Qafqaz]]ın qərbində əsasən [[Gürcüstan]]da yayılmş dil ailəsi. Əvvəllər elmi ədəbiyyatda səhvən Qafqaz dil ailəsinin tərkibinə daxil edilmişdir, hazırda özlüyündə müstəqil dil ailəsi olduğu linqvistiklər tərəfindən təsdiqlənmişdir.<ref name="введение">Общая характеристика картвельских языков: [http://www.randevu-zip.narod.ru/caucase/addon/kart2.pdf введение]</ref> Bu dil ailəsinin tərkibinə [[Gürcü dili|gürcü]] (və ya ''kartvel''), [[Meqrel dili|meqrel]] (laz və meqrel dilləri birlikdə ''zan'' və ya ''kolx'' dili adlanır), [[Laz dili|laz]] (və ya ''çan'') və [[Svan dili|svan]] dilləri daxildir. Qrammatik yaxınlıqlarına və leksik fərqliliklərinə görə bu dillərin dördü də qohum hesab olunsa da üç əsas qrupa ayrılırlar: şimali kartvel qrupu-[[Svan dili|svan]] dili, zan qrupu-[[Meqrel dili|meqrel]] və [[Laz dili|laz]] dilləri və cənubi kartvel qrupu-[[Gürcü dili|gürcü]] dili. [[Gürcü dili|Gürcü]] dili onlarla ləhçəyə və yüzlərlə şivəyə sahibdir. Zan qrupu bəzən bir dil, [[Laz dili|laz]]ca və [[Meqrel dili|meqrel]]cə isə onun ləhçələri hesab edilirlər. Şimali kartvel qrupunu təşkil edən [[Svan dili|svan]] dili özlüyündə dörd ləhçəni ehtiva edir:yuxarıbal, aşağıbal, laşx və lentex ləhçələri hazırki [[Gürcüstan Respublikası]]nın şimalında dağlıq bölgədə dar ərazidə İnqura və Tsxenis-Tsxali yüksəklikləri arasında yayılmışdır, bütün ləhçələri bir-birindən xeyli ölçüdə fərqlənir.<ref name="введение"></ref> Yalnız gürcü dilinin yazısı vardır.<ref name="введение"></ref> Kartvel dil ailəsinə aid dillərin ən qədim yazı nümunəsi V əsrdə [[Qüds]]də inşa edilmiş kilsənin üzərində tapılmışdır.<ref name="введение"></ref> Bu yazı qədim gürcü dilində yazılmışdır. Bu dildə olan yazılara V-XI əsrlərdə inşa edilmiş abidələrin üzərində təsadüf edilir.<ref name="введение"></ref> Fonoloji sistemində 6-7 sait və 28-30 samit fonemin olduğu göstərilir.
[[Kartvel dilləri]] - [[Cənubi Qafqaz]]ın qərbində əsasən [[Gürcüstan]]da yayılmş dil ailəsi. Əvvəllər elmi ədəbiyyatda səhvən Qafqaz dil ailəsinin tərkibinə daxil edilmişdir, hazırda özlüyündə müstəqil dil ailəsi olduğu linqvistiklər tərəfindən təsdiqlənmişdir.<ref name="введение">Общая характеристика картвельских языков: [http://www.randevu-zip.narod.ru/caucase/addon/kart2.pdf введение]</ref> Bu dil ailəsinin tərkibinə [[Gürcü dili|gürcü]] (və ya ''kart dili''), [[Meqrel dili|meqrel]] (laz və meqrel dilləri birlikdə ''zan'' və ya ''kolx'' dili adlanır), [[Laz dili|laz]] (və ya ''çan'') və [[Svan dili|svan]] dilləri daxildir. Qrammatik yaxınlıqlarına və leksik fərqliliklərinə görə bu dillərin dördü də qohum hesab olunsa da üç əsas qrupa ayrılırlar: şimali kartvel qrupu-[[Svan dili|svan]] dili, zan qrupu-[[Meqrel dili|meqrel]] və [[Laz dili|laz]] dilləri və cənubi kartvel qrupu-[[Gürcü dili|gürcü]] dili. [[Gürcü dili|Gürcü]] dili onlarla ləhçəyə və yüzlərlə şivəyə sahibdir. Zan qrupu bəzən bir dil, [[Laz dili|laz]]ca və [[Meqrel dili|meqrel]]cə isə onun ləhçələri hesab edilirlər. Şimali kartvel qrupunu təşkil edən [[Svan dili|svan]] dili özlüyündə dörd ləhçəni ehtiva edir:yuxarıbal, aşağıbal, laşx və lentex ləhçələri hazırki [[Gürcüstan Respublikası]]nın şimalında dağlıq bölgədə dar ərazidə İnqura və Tsxenis-Tsxali yüksəklikləri arasında yayılmışdır, bütün ləhçələri bir-birindən xeyli ölçüdə fərqlənir.<ref name="введение"></ref> Yalnız gürcü dilinin yazısı vardır.<ref name="введение"></ref> Kartvel dil ailəsinə aid dillərin ən qədim yazı nümunəsi V əsrdə [[Qüds]]də inşa edilmiş kilsənin üzərində tapılmışdır.<ref name="введение"></ref> Bu yazı qədim gürcü dilində yazılmışdır. Bu dildə olan yazılara V-XI əsrlərdə inşa edilmiş abidələrin üzərində təsadüf edilir.<ref name="введение"></ref> Fonoloji sistemində 6-7 sait və 28-30 samit fonemin olduğu göstərilir.
== Xarici keçidlər ==
== Xarici keçidlər ==
*[http://www.randevu-zip.narod.ru/caucase/addon/kart1.rar Подробная характеристика картвельских языков]
*[http://www.randevu-zip.narod.ru/caucase/addon/kart1.rar Подробная характеристика картвельских языков]

10:26, 18 sentyabr 2012 tarixindəki versiya

Kartvel dilləri - Cənubi Qafqazın qərbində əsasən Gürcüstanda yayılmş dil ailəsi. Əvvəllər elmi ədəbiyyatda səhvən Qafqaz dil ailəsinin tərkibinə daxil edilmişdir, hazırda özlüyündə müstəqil dil ailəsi olduğu linqvistiklər tərəfindən təsdiqlənmişdir.[1] Bu dil ailəsinin tərkibinə gürcü (və ya kart dili), meqrel (laz və meqrel dilləri birlikdə zan və ya kolx dili adlanır), laz (və ya çan) və svan dilləri daxildir. Qrammatik yaxınlıqlarına və leksik fərqliliklərinə görə bu dillərin dördü də qohum hesab olunsa da üç əsas qrupa ayrılırlar: şimali kartvel qrupu-svan dili, zan qrupu-meqrel və laz dilləri və cənubi kartvel qrupu-gürcü dili. Gürcü dili onlarla ləhçəyə və yüzlərlə şivəyə sahibdir. Zan qrupu bəzən bir dil, lazca və meqrelcə isə onun ləhçələri hesab edilirlər. Şimali kartvel qrupunu təşkil edən svan dili özlüyündə dörd ləhçəni ehtiva edir:yuxarıbal, aşağıbal, laşx və lentex ləhçələri hazırki Gürcüstan Respublikasının şimalında dağlıq bölgədə dar ərazidə İnqura və Tsxenis-Tsxali yüksəklikləri arasında yayılmışdır, bütün ləhçələri bir-birindən xeyli ölçüdə fərqlənir.[1] Yalnız gürcü dilinin yazısı vardır.[1] Kartvel dil ailəsinə aid dillərin ən qədim yazı nümunəsi V əsrdə Qüdsdə inşa edilmiş kilsənin üzərində tapılmışdır.[1] Bu yazı qədim gürcü dilində yazılmışdır. Bu dildə olan yazılara V-XI əsrlərdə inşa edilmiş abidələrin üzərində təsadüf edilir.[1] Fonoloji sistemində 6-7 sait və 28-30 samit fonemin olduğu göstərilir.

Xarici keçidlər

Mənbə

Mənbə:
 Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.


  1. ↑ 1 2 3 4 5 Общая характеристика картвельских языков: введение
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Kartvel_dilləri&oldid=2323952"