Yalançı mətbuat
Yalançı mətbuat (alm. Lügenpresse, hərf. yalanlar mətbuatı) — əsasən çap mətbuatı və bütövlükdə kütləvi informasiya vasitələri üçün istifadə olunan təhqiredici və aşağılayıcı siyasi termin. Bu, təbliğatın vacib hissəsi kimi istifadə olunur, buna görə də adətən qeyri-dürüstdür və ya diqqətli araşdırmaya əsaslanmır.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
"Lügenpresse" termini XIX əsrdən bəri fasilələrlə Almaniyada siyasi polemikalarda, müxtəlif qruplar və hərəkatlar tərəfindən müxtəlif müzakirələr və qarşıdurmalarda istifadə olunmuşdur.[1] Təcrid olunmuş istifadələri Martdan əvvəlki dövrə qədər izləmək olar.[2] Bu termin 1848-ci ilin Mart inqilabında katolik dairələri tərəfindən yüksələn, düşmənçilik edən liberal mətbuata hücum etmək məqsədilə istifadə edilən zaman maraq əldə etmişdir. Fransa–Prussiya müharibəsi (1870–1871) və xüsusilə Birinci Dünya müharibəsində (1914–1918) Almaniya ziyalıları və jurnalistləri düşmənin müharibə təbliğatı olduğuna inandıqları şeyi pisləmək üçün bu termindən istifadə etmişdilər. "Evangelischer Pressedienst" öz missiyasını "düşmənin ən güclü silahı" hesab etdiyi "yalançı mətbuata" qarşı mübarizə aparmaq olaraq müəyyən etmişdir.[3] Müharibədən sonra Karl Radek və Aleksandr Parvus kimi almandilli marksistlər sinfi mübarizə ritorikasının bir hissəsi kimi "burjua yalançı mətbuatı"nı təhqir etmişdilər.[4][5]
Nasistlər bu termini yəhudi, kommunist və daha sonra xarici mətbuata qarşı təbliğatları üçün qəbul etmişdilər. 1922-ci ildə Adolf Hitler marksist mətbuat üçün "yalançı mətbuat" ittihamından istifadə etmişdir.[6] O, "Mənim mübarizəm" adlı kitabının müharibə təbliğatına dair fəslində Birinci Dünya müharibəsində düşmən təbliğatının fövqəladə təsiri kimi gördüklərini təsvir etmişdir. O, Almaniya təbliğatını səmərəsiz kimi tənqid etmiş və guya ki, İngiltərə, Fransa və ya ABŞ-nin təbliğatı kimi psixoloji effektivliyə yönəlməli olan "daha yaxşı" təbliğata çağırmışdır.[7] Onun çıxışlarında "sosial-demokrat mətbuat", yəhudi liberalları və s. kimi yerli jurnalistikaya qarşı "yalan danışmaq" ittihamlarına rast gəlmək olar.[8]
Herman Görinq bu ifadəni 23 mart 1933-cü ildə Reyxstaqda 1933-cü il qanununa dair müzakirələr zamanı çıxışında istifadə etmişdir. O, eyni çıxışında yəhudi dükanlarına edilən hücumları, sinaqoqların və yəhudi qəbiristanlıqlarının təhqir olunmasını inkar etmişdir.[9]
Bəzi Holokostu inkar edənlər yalançı mətbuat ittihamı ilə Almaniyanın hərbi cinayətlərini inkar edən bu modelə qayıdırlar. Məsələn, 1990-cı illərdə Remer dispeçi iddia etmişdir ki, Holokostu inkar edən Yurgen Qrafa qarşı cinayət işi "yalançı mətbuatın və yəhudi aktyorların təzyiqi"dir.[10]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ See also timeline Arxivləşdirilib 2017-11-24 at the Wayback Machine in "Lying Press? Germans Lose Faith in the Fourth Estate". Spiegel Online. 2016-02-24. 2020-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-05.
- ↑ Wiener Zeitung, 2 September 1835, p. 990; Allgemeine Zeitung, no. 69, 9 March 1840, p. 547
- ↑ Hafenbrack, Hans. Geschichte des Evangelischen Pressedienstes. Evangelische Pressearbeit von 1848 bis 1981 (alman). Bielefeld: Luther-Verlag. 2004. ISBN 978-3-7858-0488-9.
- ↑ Weber, Hermann. Die Gründung der KPD: Protokoll und Materialien des Gründungsparteitages der Kommunistischen Partei Deutschlands 1918/1919 mit einer Einführung zur angeblichen Erstveröffentlichung durch die SED (alman). Dietz. 1993. səh. 78.
- ↑ "Die Glocke – sozialistische Wochenschrift" (alman). 10 (40–52). Parvus/Verlag für Sozialwissenschaft. 1925: 1450.
- ↑ Hitler, 17 February 1922. wilhelm-der-zweite.de Arxivləşdirilib 2023-07-08 at the Wayback Machine
- ↑ Adolf Hitler: Mein Kampf. Kapitel „Kriegspropaganda".
- ↑ Volltextsuche in Mein Kampf.
- ↑ Deutscher Reichsanzeiger Nr. 71 24 March 1933.
- ↑ Peter Niggli, Jürg Frischknecht: Rechte Seilschaften: wie die „unheimlichen Patrioten" den Zusammenbruch des Kommunismus meisterten. Rotpunktverlag, 1998, S. 666 Arxivləşdirilib 2023-11-12 at the Wayback Machine.