Zəylik (Kəlbəcər)
| Zəylik | |
|---|---|
 | |
| 40°01′25″ şm. e. 45°56′08″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Rayon | Kəlbəcər rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Rəsmi dili | Azərbaycan dili |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg)
Zəylik — Azərbaycan Respublikasının Kəlbəcər rayonunun Zəylik kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.[1]
Hopurlu və Şeyinli kəndləri ilə birlikdə Zəylik kənd inzibati ərazi dairəsini təşki l edirlər.[2]
1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 25 noyabr 2020-ci ildə erməni işğalından azad edilmişdir.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kənd dağətəyi ərazidədir. Rusiya-İran müharibəsi (1826-1828) zamanı bir qrup Azərbaycan ailələr Kəlbəcərdən indiki Ermənistan ərazisinə köçüb getmişdilər. Sonralar onlar geri qayıdaraq bir müddət Zar kəndindı yaşamış və nəhayət burada su çatışmadığına görə Zəylik çayının sahilinə köçərək orada məskunlaşmışdılar. Yaşayış məntəqəsi adını Zəylik çayinin adından almışdır.[3]
Bu kəndin yerləşdiyi ərazidə kristal şəklində «Zəy» adlanan kimyəvi maddə çıxır. Zəy bəzi mikrobları məhv edir. Zəylik sözü buradan götürülmüşdür.[4] Zəylik kəndinin əsası Alıpənah (Alpana) və Həsən (boyu hündür və barmaqları uzun olduğundan el arasında Şana ləqəbi ilə tanınırmış) adlı iki qardaş tərəfindən qoyulmuşdur. Bu qardaşlar İraqın Kərkük və Mosul vilayətlərində yaşayan türkmanların Farukhanlılar (Faruxkanlılar) nəslindəndir. Onlar XVIII əsrin sonlarına doğru İraqdan Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz mahalına gəlmiş, bir neçə il burada yaşadıqdan sonra Kəlbəcərin Zəylik kəndinə köçmüşlər. Zəylik kənd əhalisi əsasən bu qardaşların törəmələridir: Alpana (Alıpənah) oğulları və Şana (Həsən) oğulları.
Alpana (Alıpənah) oğullarına aşağıdakı tayfalar aiddir: Hacı uşağı-Hacı Babaverdinin törəmələri, Məşədi uşağı-Məşədi Şahzadənin törəmələri, Sultan uşağı-Kərbəlayi İmamverdinin törəmələri (Kərbəlayi İmamverdi cavan yaşlarında rəhmətə getdiyindən tayfa onun həyat yoldaşının adı ilə - Sultan uşağı adlandırılmışdır), Xudaverdi uşağı-Məşədi Xudaverdinin törəmələri, Şahverdi uşağı, Həsən uşağı.
Şana (Həsən) oğullarına aşağıdakı tayfalar aiddir: Ələsgər uşağı, Məhərrəm uşağı, Haqverdi uşağı, Tanrıverdi uşağı, Bayram uşağı (Məşədi Bayramın törəmələri).
Yaylaqlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Təkdam, Curtdalı, Hacı Qurbanın yurdu, Hacı Əsədin yurdu, Çilənin gəzi, Məşədi Bayram, Otqayası, Mədətin yurdu, Dalıkigüney, Xaraba, Dərə yurdu, Kor Hüseyn yurdu, Hasarların yurdu, Məhərrəm uşağının yurdu, Yal yurdu, Qaraçıdərəsi, Zeynal oğlu ölən yurd, Dəli Hüseynin yurdu, Məsimqalası, Dəlihəsən, Arxacburnu, Məşədi Mustafanın yurdu, Keçibelinin gəzi, Təpəlin yurdu, İmanların yurdu, Orucun qızı yanan yurd.
Bulaqlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Eylonun bulağı, Əli bulağı, Aralığın bulağı, Curtdalı bulağı, Kərəmin bulağı, Məşədi Bayram bulağı, Xarabanın bulağı, Hasarların bulağı, Binənin yuxarı bulağı, Həmidin bulağı, Yurdun bulağı, Qaramalı bulaq, Silvinin bulağı, Bavonun bulağı, Qaraçı dərəsinin bulağı, Qaraqayanın quzey bulağı, Gölün bulağı, Çınqılın bulağı.
Məşhur yerlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kərimin dərəsi, Dərinqobu, Şəldinin Hasarı, Sallığın düzü, Samanlı ğəz, Qobu yerləri, Qəmbəralı qayası, Alxanın çuxuru, Qaraqaya, Şişqaya, Nəbinin çalası, Orucun qızı yanan yurd, Qarrax, Göl binəsinin çuxuru, Sultanuşağının çuxuru, Slo biçənəyi, Sonanın biçənəyi, Qonur dağ, Tiryolları, Qarıkahası, Tumlar, Silvinin qüzeyi, Alobarmağı, Qazax biçənəyi, Koralıdaş, Məşədi Həsən çuxuru, Ələsgərlilərin çuxuru, Hacı Keytilərin çuxuru, Hacı Məhərrəm, Bayda çuxuru, Novruzalı, Ayrım barmaqları, Mamonun şişi, Çilədərəsi, Milliyurdu, Nəcəfin damı, Aralığın qüzeyi, Qaş biçənəyi, Şahzadə biçənəyi, Alpanabiçən, Həsənqulunun çeyili, Güney, Molla oğlu Əlinin hasarı, Cəfəroğlunun döşü, Tələlər, Mədətin biçənəyi, Kolanı yerləri, Süleymanbiçən, Qoşakahalar, Qarıqəbri, Eylonun biçənəyi, Tülkü yerləri, İmonunyastısı, Camışuçan, Çimli barmaq, Aralığınçatımı, Xarabanın yalı, Əsədbiçən, Hasarlıbiçənək, Hacı Edilxanın yurdu, Çuxurlar, Süleymanın damı, Hopurlu yurdları, Şakkar, Yüzyuva qayası, Çəvliyin qayası, Qaraqayanın qüzeyi, Dəvədaşı, Böyükzəhman, Naxırçıların yurdu, Çıpıtmalar, Yoxuşun ayağı, Məşədi Sadığın gavı, Orucvurulan təpə, Yal yurdunun güneyi, Bayrambiçən, Zəylik çayı, Dərə çayı, Sandığın suyu, Qazağın suyu, Coyun suyu, Çilədərəsinin suyu, Aralığın suyu, Təkdam suyu.[4]
Binələr-Qışlaqlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Göl binəsi, Qazax binəsi, Qaraçı dərəsinin binəsi.[4]
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi 13 oktyabr 1992-ci ildə Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında qəbul etdiyi № 327-li qərarı[ölü keçid]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
- ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi:İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatının qüvvədə olan variantı (2013-cü il nəşri): Cəbrayıl rayonu — 60500001 Arxivləşdirilib 2013-08-25 at the Wayback Machine
- ↑ Zəylik (Kəlbəcər) // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. II cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN 978-9952-34-156-0.
- ↑ 1 2 3 Məzahir Təhməzov Kəlbəcər Ensiklopedik məlumatlar Toponimlər fotoşəkillər xəritələr.
