Maqsud İbrahimbəyov

Vikipediya, azad ensiklopediya
Toghrul R (müzakirə | töhfələr) tərəfindən edilmiş 18:36, 27 aprel 2020 tarixli redaktə
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Maqsud İbrahimbəyov
Doğum tarixi 11 may 1935(1935-05-11)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 22 mart 2016(2016-03-22) (80 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Atası Məmmədibrahim İbrahimbəyli
Təhsili
  • Ali rejissor və ssenarist kursu[d]
Fəaliyyəti yazıçı, dramaturq, siyasətçi, kinorejissor, ssenarist, film ssenaristi[d]
Fəaliyyət illəri 1960–2016
Əsərlərinin dili Azərbaycan dili, rus dili
Janrlar nəsr, teatr pyesi
Mükafatları "Azərbaycan Respublikasının xalq yazıçısı" fəxri adı — 1998 "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 1979 Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 1976
"İstiqlal" ordeni — 2005 "Şərəf" ordeni — 2015 "Şöhrət" ordeni — 1995 "Dostluq" ordeni (Rusiya) — 2005 "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni — 1984
maksudibragimbekov.az

Maqsud Məmmədibrahim oğlu İbrahimbəyov (11 may 1935, Bakı – 22 mart 2016, Bakı) — Azərbaycan yazıçısı, nasir, kinodramaturq, rejissor, 1964-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Respublikasının xalq yazıçısı (1998), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1976), Azərbaycan Respublikası Sülh Komitəsinin sədri, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin millət vəkili (1995, 2000, 2005), Azərbaycan Respublikası Əsilzadələr Məclisinin sədri, ABŞ-ın Luiziana ştatının Fəxri Senatoru, ABŞ-ın Minneapolis şəhərinin Fəxri vətəndaşı, Azərbaycan Respublikası PEN klubunun prezidenti.[2] "Şöhrət" (1995) və "İstiqlal" (2005), "Şərəf" (2015) ordenləri laureatı. Azərbaycan Respublikasının xalq yazıçısı Rüstəm İbrahimbəyovun böyük qardaşıdır.

Həyatı

Maqsud İbrahimbəyov 11 may 1935-ci ildə Bakı şəhərində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur.Atası-Məhəmmədibrahim İbrahimbəyov, anası- Fatma İbrahimbəyova (Məşədibəyova) Burada orta məktəbi bitirdikdən sonra 1955-1960-cı illərdə Azərbaycan Texniki Universitetinin inşaat fakültəsində təhsil almışdır. Eyni zamanda universitetin çoxtirajlı "Politexnik" qəzetində ştatdankənar müxbir kimi çalışmışdır. Tələbə inşaat dəstələrinin tərkibində istehsalat praktikasını xam torpaqlarda tikinti işlərində keçirmişdir (1958-1959). Bundan sonra Mərkəzi Radioda xüsusi müxbir vəzifəsində çalışaraq dövri mətbuatda hekayələtini dərc etdirməyə başlayıb. 1964-cü ildə Moskvada Ali ssenari, 1973-cü ildə isə Ali rejissorluq kurslarını bitirib.

Onun ilk kitabı 1961-ci ildə işıq üzü görüb. Yazıçının kitabları dünyanın bir çox ölkəsində dərc edilib. 36 xarici dilə tərcümə olunub. SSRI-nin və Azərbaycanın Dərgilərində çap olunub. Maqsud İbrahimbəyovun ən məşhur romanları arasında "Bütün yaxşılıqlara görə ölüm", "Truskaveçə kim gedəcək" , "Ondan yaxşı qardaş yox idi", " Qoy o bizimlə qalsın", "Bayquş gəldi", "Kərgədan buynuzu" və digərlərinin adını çəkmək olar. Onun bir çox əsərləri həm Azərbaycanda, həm də ölkənin hüdularından kənarda müxtəlif kinostudyalarda ekranlaşdırılıb, pyesləri isə 50 teatrda tamaşaya qoyulub.

Azərbaycan SSR Tikinti Nazirliyinin ağır sənaye inşaatı trestində mühəndis (1960-1962), Moskva Ali Ssenaristlər Kursunda müdavim (1962-1964)[3], Mərkəzi Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinin Azərbaycan üzrə xüsusi müxbiri (1964-1971), Moskva Ali Rejissorluq Kurslarında müdavim (1971-1973) olmuşdur.

Maqsud İbrahimbəyov 22 mart 2016-cı ildə Bakı şəhərində gecə saatlarında vəfat etmişdir və 23 mart 2016-cı ildə Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrında vida mərasimi keçirilərək I Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.[4][5][6]

Yaradıcılığı

Bədii yaradıcılığa 1960-cı illərdən başlamışdır. Nasir, dramaturq, kinossenarist[7] və rejissor kimi çoxcəhətli fəaliyyəti ilə SSRİ miqyasında tanınmışdır. Onun "Mezozoy əhvalatı" pyesi Mədəniyyət Nazirliyinin keçirdiyi ən yaxşı pyeslər müsabiqəsində birinci yeri tutmuşdur. ."Mezozoy əhvalatı", "Bayquş gəlmişdi", "Yay tətili", "Bütün yaxşılıqlar üçün — ölüm!", "Truskavetsə kim gedir?", "Sən nəğməmsən mənim", "Ona görə ki, mən Ayvar Lidakam" və s. ssenariləri əsasında filmlər çəkilmişdir.

"Qəza", "Bir az da sevinc", "Eşitmədiyim mahnı", "Qoy o bizimlə qalsın" və s. adlı kitabları Moskva nəşriyyatlarında kütləvi tirajla buraxılmışdır. Əsərləri keçmiş SSRİ və xarici ölkə xalqlarının dillərinə tərcümə olunmuşdur. "Bayquş gəlmişdi" və "Bütün yaxşılıqlar üçün — ölüm!" əsərlərinə görə ona 1976-cı ildə Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı verilmişdir.

Azərbaycan Penklubunun (beynəlxalq yazıçılar təşkilatının) sədridir. Azərbaycan Yazıçılar Birliyi katibliyi heyətinə (Beynəlxalq əlaqələr üzrə katib) seçilmişdir (1991). Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin üzvüdür. Kuba (1967) və İspaniyaya (1980) sovet nümayəndə heyətinin tərkibində rəsmi səfərdə, Monqolustan (1978) və Almaniya Demokratik Respublikasında (1980) yaradıcılıq ezamiyyətində olmuşdur. Amerikanın Luiziana ştatının fəxri senatoru və Minneapolis şəhərinin fəxri vətəndaşı seçilmişdir.

Mükafatları

Əsərləri

  1. Катастрофа. Баку: Азернешр, 1963, 72 стр.
  2. Фисташковое дерево. Баку: Азернешр, 1965, 114 стр.
  3. Последняя ночь детства. М.: Детская литература, 1968, 112 стр.
  4. Где та дорога. Баку: Гянджлик, 1969, 80 стр.
  5. Немного весенного праздника. М.: Советский писатель, 1973, 208 стр.
  6. Незнакомая песня. М.: Молодая гвардия, 1974, 271 стр.
  7. Две повести. Баку: Гянджлик, 1975, 157 стр.
  8. Мезозойская история. М.: Искусство, 1976, 68 стр.
  9. За всё хорошее — смерть. Баку: Гянджлик, 1978, 158 стр.
  10. В один прекрасный день. М.: Советский писатель, 1980, 526 стр.
  11. Пусть он останется с нами. Новосибирск, Изд. Западный Сибирь, 1982, 192 стр.
  12. История с благополучным концом. Баку: Язычы, 1983, 598 стр.
  13. История с благополучным концом (второе издание). Баку: Язычы, 1984, 598 стр.
  14. Böyük şəhərin nağılları. Bakı: Gənclik, 1985, 284 səh.
  15. Bütün yaxşılıqlara ölüm. Bakı: Azərnəşr, 1993, 376 səh.

Filmoqrafiya

  1. Arvadım mənim, uşaqlarım mənim (film, 1978)
  2. Aslan və iki öküz (film, 1970)
  3. Ayı və siçan (film, 1970)
  4. Azadlıq adasında (film, 1967)
  5. Azadlıq adasının elçiləri Azərbaycanda (film, 1968)
  6. Bakı qalası (film, 1973)
  7. Bakı. Müharibə illəri (film, 1985)
  8. Bayquş gələndə... (film, 1978)
  9. Bir az da Bahar bayramı (film, 1979)
  10. Bir nəfər hamıya görə (film, 1989)
  11. Bizim Cəbiş müəllim (film, 1969)
  12. Böyük ömrün anları (film, 2006)
  13. De ki, məni sevirsən! (film, 1977)
  14. Ən vacib müsahibə (film, 1971)
  15. Gənc qadının kişisi (film, 1988)
  16. Günlərin bir günü... (film, 1976)
  17. Heyif siqnalından (film, 1978)
  18. Məğlubedilməzlər (film, 1983)
  19. Mezozoy əhvalatı (film, 1976)
  20. Orijinal üsul (film, 1983)
  21. Super ağcaqanad (film, 1981)
  22. Sürücünün aqibəti (film, 1973)
  23. Uşaqlığın son gecəsi (film, 1968)
  24. Yarımçıq qalmış mahnı (film, 1979)
  25. Yaxşı qurtardıq (film, 1985)
  26. Yeddi gözəl (film, 1982)

İstinadlar

  1. ↑ Prezident İlham Əliyev Xalq Yazıçısı Maqsud İbrahimbəyovun məzarını ziyarət edib
  2. ↑ Maqsud İbrahimbəyov
  3. ↑ Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 13.
  4. ↑ Maqsud İbrahimbəyovu itirdik
  5. ↑ Maqsud İbrahimbəyov vəfat etdi
  6. ↑ Səda — Maqsud İbrahimbəyovla vida mərasimi keçirilib (23.03.2016)
  7. ↑ Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 272-274.
  8. ↑ Ədəbiyyat, incəsənət və arxitektura sahəsində 1976-cı il Azərbaycan SSR Dövlət mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan KP MK-nın və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1976-cı il tarixli Qərarı — anl.az saytı
  9. ↑ Respublikanın ədəbiyyat xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adlarının verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 30 iyul 1979-cu il tarixli Fərmanı — anl.az saytı
  10. ↑ M. M. İbrahimbəyovun “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı
  11. ↑ "Xalq yazıçısı" fəxri adının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı
  12. ↑ Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
  13. ↑ M. M. İbrahimbəyovun "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
  14. ↑ M.M. İbrahimbəyovun “Şərəf” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

Mənbə

  • Xamis Muradov. Kinofabrikdən başlanan yol. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 4.
  • Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 814.

Xarici keçidlər

Həmçinin bax

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Maqsud_İbrahimbəyov&oldid=5133351"