Çoy (hərf)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Alban əlifbası

Matenadaran MS 7117 versiyası

Sinay palimpsestləri versiyası
Noto Sans Caucasian Albanian fontunda
Səslənməsi/tɕ/
Rəqəm dəyəri800
Unicode ünvanıU+10549
Alban əlifbası
𐔰
Alt
𐔱
Bet
𐔲
Gim
𐔳
Dat
𐔴
Eb
𐔵
Zarl
𐔶
Eyn
𐔷
Jil
𐔸
Tas
𐔹
Ça
𐔺
Yud
𐔻
Ja
𐔼
İrb
𐔽
Şa
𐔾
Lan
𐔿
İnya
𐕀
Xeyn
𐕁
Dyan
𐕂
Çar
𐕃
Djox
𐕄
K'ar
𐕅
Lyit
𐕆
Heyt
𐕇
Qay
𐕈
Aor
𐕉
Çoy
𐕊
Çi
𐕋
Çyay
𐕌
Maq
𐕍
Q'ar
𐕎
Nuts
𐕏
Cyay
𐕐
Şak
𐕑
Cayn
𐕒
On
𐕓
Tyay
𐕔
Fam
𐕕
Cay
𐕖
Çat
𐕗
Pen
𐕘
Ğeys
𐕙
Rat
𐕚
Seyk
𐕛
Veyz
𐕜
Tüyr
𐕝
Şoy
𐕞
Ün
𐕟
Çyau
𐕠
Tsayn
    𐕡
Yayd
𐕢
Püyr
𐕣
Küy
   

𐕉 (səslənməsi /tɕ/, transkripsiyası Ć, ć) — Alban əlifbasının 26-cı hərfi. Matenadaran MS 7117 əlyazmasında hərfin adı erm. Ցոյ (Cʿoy) kimi verilmişdir. Bu qrafemin ermənicə adının oxunması mütəxəssislər arasında fikir ayrılığına səbəb olub. Tədqiqatçılar Jost Gippert və Wolfgang Schulze'nin fikrincə bu hərfin əsl adı "Ćoy" olmalıdır, çünki tərkibində bu hərf olan bəzi Qafqaz alban sözlərinin udi ekvivalentlərində "č̣" hərfinə çevrilmişdir.[1] Tədqiqatçılar bunun üçün üz mənasına gələn alb. 𐕉𐔰 (ća) və udi č̣o sözünü nümunə gətirmişdir. Erməni tədqiqatçı Aşot Abramyan isə düşünürdü ki, bu hərfin düzgün transkripsiyası ö olmalıdır.[2] Sergey Murayevin fikrincə isə Y hərfinin bir forması idi.[3] Georgi Klimov bu hərfin nə formasını, nə də mənasını başa düşməyib.[4]

  1. J. Gippert, W. Schulze, Z. Aleksidze, J.-P. Mahé — The Caucasian Albanian Palimpsests of Mount Sinai, Brepols Publishers, ISBN 978-2-503-53116-8, 2008; 1-ci cild, səh. II-4–6
  2. Aşot Qareqinoviç Abramyan — Дешифровка надписей Кавказских агван Arxivləşdirilib 2023-07-03 at the Wayback Machine (Qafqaz albanlarının yazısının deşifri), Mitk, 1964, səh. 31
  3. Sergey Murayyev — Три этюда о кавказско-албанской письменности (Qafqaz albanlarının hərfləri haqda üç etüd), İber-Qafqaz dilçiliyinin məcmuəsi. cild. 8. Tbilisi: Metsniereba. 1981. səh. 258
  4. Klimov G. О составе агванского (кавказско-албанского) алфавита (Ağvan (Qafqaz-Alban) əlifbasının tərkibi haqqında), SSRİ Elmlər Akademiyasının Materialları, ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası, cild 49, sayı 6. Moskva, 1990, səh. 497