2022 FİFA Dünya Kuboku seçmə mərhələsi (UEFA)

2022 FİFA Dünya Kuboku seçmə mərhələsi (UEFA)
2022 FİFA Dünya Kuboku seçmə mərhələsi (UEFA)
Yarış məlumatları
Tarix	24 mart 2021 – 29 mart 2022
Başlama tarixi	24 mart 2021
Komanda sayı	55
Yarış statistikası
Oyun sayı	50
Qol sayı	153 (matç başına: 3.06)
Mükafat sahibləri
Bombardir(lər)	3 qol:; Tomaş Souçek; Henri Anier; Stevan Yovetiç; Artyom Dzyuba; Aleksandar Mitroviç; Burak Yılmaz; Saşa Kalayziç; Teemu Pukki; Aleksandar Traykovski; Robert Levandovski
	← 2018

2022 FİFA Dünya Kuboku seçmə mərhələsinin Avropa hissəsi — Qətərdə keçiriləcək 2022 FİFA Dünya Kuboku üçün Avropa Futbol Assosiasiyaları İttifaqına üzv olan milli komandalar üçün seçmə mərhələ rolunu oynayır^[1].

Daxil olanlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

UEFA-dan FİFA-ya bağlı 55 milli komandanın hamısı seçmə mərhələyə girəcək.

9 dekabr 2019-cu il tarixində WADA, RUSADA-nın manipulyasiya olunmuş laboratoriya məlumatlarını müstəntiqlərə təhvil verməyə uyğun olmadığı aşkar edildikdən sonra Rusiyaya bütün böyük idman tədbirlərinə dörd illik qadağa verdi. Buna baxmayaraq Rusiya millisi yenə də seçmə mərhələyə daxil edildi, çünki qadağa yalnız dünya çempionlarına qərar vermək üçün son turnirə aiddir. WADA-nın qərarı ilə dopinqlə əlaqəsi olmayan idmançıların yarışmasına icazə verildi, lakin böyük beynəlxalq idman tədbirlərində Rusiya bayrağının və himninin istifadəsi qadağan edildi. İdman Arbitraj Məhkəməsinə apellyasiya şikayəti verildi, lakin WADA-nın qərarı qüvvədə qaldı və iki illik qadağaya endirildi. CAS qərarında, "Tərəfsiz İdmançı" və ya "Tərəfsiz Komanda" sözləri bərabər dərəcədə fərqlənərsə, "Rusiya" adının formalarda göstərilməsinə icazə verilə bilər. Rusiya turnirin final mərhələsinə vəsiqə qazansa, futbolçular, millətin bütün idman növlərində dünya çempionatlarına və Olimpiya Oyunlarına iki illik qadağan etməsi nəticəsində Dünya Kubokunda ölkələrinin adından, bayrağından və ya himnindən tək istifadə edə bilməyəcəklər.

Turnirin formatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Seçmə mərhələnin formatı UEFA İcraiyyə Komitəsi tərəfindən 4 dekabr 2019-cu il tarixində İsveçrənin Nyon şəhərində keçirilən iclasda təsdiqləndi. Seçim UEFA Avro 2020-dən daha az dərəcədə olsa da, 2020–21 UEFA Millətlər Liqasının nəticələrindən asılı olacaq. Quruluş UEFA-nın adi 'qrup mərhələsi / pley-off mərhələsi' quruluşunu qoruyacaq, yalnız play-off'un müəyyən formatında dəyişiklik ediləcək.

Qrup mərhələsi: Dünya kuboku finallarına vəsiqə qazanan qrup qalibləri ilə 5 və ya 6 komandadan ibarət 10 qrup (2021 UEFA Millətlər Liqasının final mərhələsinə çıxan 4 komanda ilə).
Pley-off mərhələsi: 10 qrup ikincisinə, seçmə qruplarının ilk ikisinin xaricində bitən Millətlər Liqasının ümumi sıralamasına əsasən ən yaxşı 2 Millətlər Liqası qrup qalibləri qatılacaq. Bu 12 komanda, Dünya Kubokuna vəsiqə qazanan 3 yol qalibi ilə iki tur tək matçlı play-off (yarımfinal və final, ev komandaları çəkiləcək) oynayaraq üç play-off yoluna çəkiləcək.

UEFA İcraiyyə Komitəsi, seçmə mərhələlər üçün video köməkçi hakim sistemindən istifadəni də təsdiqlədi.

Cədvəl[redaktə | mənbəni redaktə et]

Aşağıda 2022 FİFA Dünya Kuboku üçün Avropa seçmə mərhələsinin təqvimi verilmişdir.

Mart 2020-də UEFA, COVID-19 pandemiyası səbəbiylə UEFA Avro 2020-nin iyun və iyul 2021-ə dəyişdirilməsindən sonra 2021-ci ilin iyun ayında keçirilməsi planlaşdırılan iki oyun gününün dəyişdiriləcəyini açıqladı. Planlaşdırıldığı kimi 2021-ci ilin noyabr ayında seçmə qrup mərhələsinin başa çatmasına imkan vermək üçün UEFA 24 sentyabr 2020-ci il tarixində FİFA Beynəlxalq Maç Təqvimindəki mart və sentyabr 2021 pəncərələrinin iki oyun günündən üç günə qədər genişləndirildiyini elan etdi. 2021-ci ilin mart və sentyabr ayları üçün Beynəlxalq Maç Təqvimində hər pəncərəni bir gün uzadan dəyişikliklər, 4 dekabr 2020-ci ildə FİFA Şurası tərəfindən təsdiqləndi.

Tur	Oyun günü	Tarixlər
Birinci mərhələ (qrup mərhələsi)	1-ci oyun günü	24–25 Mart 2021
	2-ci oyun günü	27–28 Mart 2021
	3-cü oyun günü	30–31 Mart 2021
	4-cü oyun günü	1–2 Sentyabr 2021
	5-ci oyun günü	4–5 Sentyabr 2021
	6-cı oyun günü	7–8 Sentyabr 2021
	7-ci oyun günü	8–9 Oktyabr 2021
	8-ci oyun günü	11–12 Oktyabr 2021
	9-cu oyun günü	11–13 Noyabr 2021
	10-cu oyun günü	14–16 Noyabr 2021
İkinci mərhələ (pley-offlar)	Yarım finallar	24–25 Mart 2022
İkinci mərhələ (pley-offlar)	Finallar	28–29 Mart 2022

Pandemiyadan əvvəl planlaşdırıldığı kimi, seçmə qrup mərhələsinin ilkin cədvəli belə idi.

İlkin qrup mərhələsi cədvəli
Oyun günü	Tarixlər
1-ci oyun günü	25–27 Mart 2021
2-ci oyun günü	28–30 Mart 2021
3-cü oyun günü	4–5 İyun 2021
4-cü oyun günü	7–8 İyun 2021
5-ci oyun günü	2–4 Sentyabr 2021
6-cı oyun günü	5–7 Sentyabr 2021
7-ci oyun günü	7–9 Oktyabr 2021
8-ci oyun günü	10–12 Oktyabr 2021
9-cu oyun günü	11–13 Noyabr 2021
10-cu oyun günü	14–16 Noyabr 2021

Birinci mərhələ[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təsnifatlanma[redaktə | mənbəni redaktə et]

Birinci turun (qrup mərhələsi) püşkatma mərasimi İsveçrənin Sürix şəhərində 7 dekabr 2020-ci il, saat 18:00-da (UTC+01:00) keçirilmişdir. Lakin COVID-19 pandemiyası səbəbindən çəkiliş federasiyaya üzv nümayəndələrinin iştirakı olmadan virtual bir tədbir olaraq keçirildi. Əvvəlcə 29 Noyabr 2020-də keçirilməsi planlaşdırılırdı. 18 iyun 2020-ci ildə UEFA İcraiyyə Komitəsi seçmə qrup mərhələsi üçün püşkatma qaydalarını təsdiqlədi. Püşkatma ispaniyalı jurnalist Kristina Qullon tərəfindən təqdim edildi və FİFA-nın yarışlar direktoru vəzifəsini icra edən Xayme Yarza tərəfindən aparıldı. Püşkləri çıxarmaqda keçmiş futbolçular Daniele De Rossi və Rafael Van der Vart kömək etdi.

55 komanda, 2020-21 UEFA Millətlər Liqasının liqa mərhələsi başa çatdıqdan sonra, FİFA-nın Noyabr 2020 Dünya Sıralamasına əsasən altı qaba ayrıldı. 1-5 nömrəli qablarda on komanda, 6 nömrəli qabda beş komanda var idi. Komandalar on qrupa ayrıldı: beş komandadan ibarət beş qrup (A-E qrupları) və altı komandadan ibarət beş qrup (F-J qrupları). Püşkatma 1-ci səbət ilə başladı və 6-cı səbətlə tamamlandı, buradan bir komanda çəkildi və əlifba sırası ilə mövcud ilk qrupa təyin edildi. Buna görə, hər altı komanda qrupunda altı qabın hər birindən bir komanda, hər beş komanda qrupunda ilk beş qabın hər birindən bir komanda var.

Kompüter yardımı ilə aşağıdakı məhdudiyyətlər tətbiq edildi:

Millətlər Liqasının finalçıları: 2021 UEFA Millətlər Liqası Finalında iştirak edən dörd komanda (Belçika, Fransa, İtaliya və İspaniya) beş komanda ilə (A-E Qrupları) bir qrupa çəkildi. Əlavə olaraq, bir qrupda ən çox bir Millətlər liqası finalçısı ola bilərdi, lakin dörd komanda da heç-heçə üçün eyni qazan içərisində idilər.
Qadağan olunmuş qarşılaşmalar: Siyasi səbəblərdən, aşağıdakı qrup cütləri arasındakı matçlar eyni qrupa düşə bilməyən qadağan olunmuş qarşılaşmalar hesab edildi: Kosova - Bosniya və Herseqovina, Kosovo-Serbiya, Kosovo-Rusiya, Rusiya-Ukrayna. (Ermənistan-Azərbaycan və Cəbəllütariq-İspaniya da qadağan olunmuş qarşılaşmalar olaraq təyin olundu, lakin əvvəlki cütlükdəki komandalar heç-heçə üçün eyni səbətdə idilər, sonuncu cütlükdəki komandalar isə heç-heçə səbətləri və şərtlərinə görə fərqli ölçülü qruplarla məhdudlaşdı.)
Qış məkanları: Məkanlarının ağır və ya orta dərəcədə qış şərtlərinə sahib olduğu müəyyən edilən ən çox iki komanda hər qrupa yerləşdirilə bilər: Belarus, Estoniya, Farer adaları, Finlandiya, İslandiya, Latviya, Litva, Norveç, Rusiya, Ukrayna.
- İki "sərt qış məkanı" (Farer adaları və İslandiya) ümumiyyətlə mart və ya noyabr aylarında oyunlara ev sahibliyi edə bilməzlər və bu səbəbdən bir araya gətirilə bilmədilər; digərləri isə mart və noyabr aylarında mümkün qədər az ev matçı keçirəcək.
Həddindən artıq səyahət: Hər bir qrupa, digər ölkələrə nisbətən həddindən artıq səyahət məsafəsi ilə müəyyən edilmiş maksimum bir cüt cütlük yerləşdirilə bilər:
- Azərbaycan: İslandiya, Cəbəllütariq, Portuqaliya ilə.
- İslandiya: Ermənistan, Kipr, Gürcüstan, İsrail ilə.
- Qazaxıstan: İngiltərə, Fransa, Cəbəllütariq, İslandiya, Malta, Şimali İrlandiya, Portuqaliya, İrlandiya Respublikası, Şotlandiya, İspaniya, Galler. (Andorra və Farer adaları da həddindən artıq səyahət məsafəsinə görə Qazaxıstanla müəyyənləşdi, lakin komandalar heç-heçə üçün eyni səbətdə idilər.)