Aşıq Nəcəf Daşkəndli
| Aşıq Nəcəf | |
|---|---|
| Nəcəf Allahverdi oğlu Bayramov | |
 | |
| Təxəllüsü | Daşkəndli |
| Doğum tarixi | 1876 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 fevral 1919 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | Ermənilər tərəfindən belinə odlu samovar bağlanaraq öldürülüb |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | aşıq |
 Aşıq Nəcəf Daşkəndli Vikimənbədə | |
Aşıq Nəcəf (1876, Daşkənd, Yeni Bəyazid qəzası – 5 fevral 1919, Göyçə mahalı, Yeni Bəyazid qəzası) — Ustad aşıq, şair. Aşıq Ələsgərin şəyirdi.
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Nəcəf Allahverdi oğlu 1876-cı ildə Göyçə mahalının Daşkənd kəndində anadan olub. Nəcəf olduqca yaraşıqlı, boylu-buxunlu, cüsəlli insan olub. Mükəmməl bilik, dərin hafizə, möcüzəli səs sahibi olan Aşıq Nəcəf səliqə-səhmanı, ədəb-ərkanı ilə həmişə diqqəti çəkər, aşıqdan çox bəyə, bəyzadələrə oxşayarmış.
Aşıq Nəcəf Aşıq Ələsgərə on il şəyirdlik edib, onunla ağır məclislər yola salıb. Dədə Ələsgərin ən çox sevdiyi şəyirdlərindən biri olmuşdur. Onun səsi Aşıq Əsədin səsi ilə uyğun gəldiyindən hər ikisinə məsləhət görərmiş ki, siz daim bir yerdə olun, bir yerdə çalıb oxuyun. Yüksək səs tempirinə görə Aşıq Nəcəflə Aşıq Əsəd otuzluq lampanı dəfələrlə toy məclislərində söndürərmişlər. Aşıq Əsəd həmişə səmimiyyətlə etiraf edərmiş ki, Daşkəndli Aşıq Nəcəfin səsi mənimkindən yüksək və məlahətli idi. Aşıq Nəcəflə, Aşıq Əsəd 1910-cu ildə İran səfərində olarkən Təbriz aşıqlarının ustadı onlara hörmət və ehtiram əlaməti olaraq hər birinə on telli saz bağışlamışdır. Bu saza "Xətai sazı" da deyilir — qolunun içi boşdur.
Aşıq Nəcəfin bir çox qüdrətli aşıqlar və şairlər ilə yaxın dostluq münasibətləri olmuşdur. Hətta Aşıq Hüseyn Bozalqanlı Aşıq Nəcəfin oğlanları Şəmistan və Şəmiddinin kirvəsi olmuşdur. Aşıq Nəcəfin Şəmistan, Şəmiddin, Mikayıl, Astan və İsmayıl adında beş oğlu olmuşdur.
5 fevral 1919-cu ildə erməni polkovniki Bolyanikin başçılığı ilə Göyçə mahalında "Küllü" təpə deyilən yerdə Aşıq Nəcəfin belinə odlu samovar bağlanmış və beş oğlu ilə birlikdə vəhşicəsinə öldürülmüşdür. Bir çox yazarlar Aşıq Nəcəfin öldürülməsini erməni generalı Selikovun Zod kəndində öldürülməsinin əvəzi kimi qeyd edirlər.[1]
Yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Aşıq Nəcəfin acınacaqlı həyatı və yaradıcılığı haqqında geniş məlumat bir neçə kitablarda verilmişdir:
- Sərraf Şiruyənin "Ağlama, bülbül, ağlama" (1994) kitabında "Aşıq Nəcəf və Gülüstan" (səh.348–371) dastanı, "İgid ölər, adı qalar" (2002) kitabında "Göyçəli Hacı Rəhim dastanı" (səh.258–296)
- Eldar İsmayılın "Allah amanatı" (1994) kitabında "Nəcəf" poeması (səh. 85–109).
- Tərlan Göyçəlinin "Göyçə aşıq məktəbi" (1998) kitabında (səh.92–105)
- Xasay Zeynalovun "Göyçəsiz günlərim" (Bakı, "Nurlan", 2006) kitabında "Aşıq Nəcəf dastanı" (səh.129–168)
- Araz Yaquboğlu, Daşkənd aşıqları və şairləri, Bakı, "Nurlan", 2008.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Qara Namazov. "Aşıqlar" (I kitab), Bakı, "Səda", 2004. səh.320.
- Araz Yaquboğlu, Daşkənd Aşıqları və Şairləri, Bakı-2008
- Sərraf Şiruyə "Ermənilər Aşıq Nəcəfi necə öldürdülər?", Bütöv Azərbaycan qəzeti. № 05. 11 dekabr 2008-ci il.
- Azad Ozan Kərimli, "Musiqi dünyası" jurnalı, № 3–4, 2000-ci il. səh.132.
- Musa Nəbioğlu. "Ozan-aşıq dünyası". Bakı: Nurlan, 2010, (şəkilli), səh.10.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Sərraf Şiruyə. "Ermənilər Aşıq Nəcəfi necə öldürdülər?" (az.). artpress.az. 18.03.2013. 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-02-17.
- Aşıq Nəcəf Arxivləşdirilib 2009-07-17 at the Wayback Machine
- "Azərbaycan Aşıqlar Birliyi: Ozan dünyası. №3(6)" (az.). "Ozan dünyası" jurnalı. 2011. 2016-04-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-14.
- Savalan Fərəcov. "Nəfs tox olarsa, ürək dar olmaz" (PDF) (az.). "Ozan dünyası" jurnalı. 2014. 2016-08-11 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-11.
- "Sazlı-sözlü Göyçə (II kitab)" (PDF) (az.). Elm və təhsil. 2018. 2018-06-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-06-01.
- ↑ Azərbaycan Aşıqlar Birliyi. "Ustad nəfəsli saz-söz ərməğanı" (PDF) (az.). “Zərdabi Nəşr” MMC nəşriyyatı. 2020. Archived from the original on 2023-06-16. İstifadə tarixi: 17 iyun 2023.