Anni Fişer

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Anni Fişer
mac. Fischer Annie
Ümumi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Budapeşt, Avstriya-Macarıstan
Vəfat tarixi (80 yaşında)
Vəfat yeri Budapeşt, Macarıstan
Dəfn yeri Farkaşreti qəbiristanlığı
Vətəndaşlığı Macarıstan Macarıstan
Milliyyəti yəhudi
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti pianoçu
pedaqoq
Janr klassik musiqi
Musiqi aləti fortepiano
Albom şirkətləri Hungaroton[d], EMI[d], Doyçe Qrammofon[d]
Təhsili
Mükafatları "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni — 1974
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Anni Fişer (mac. Fischer Annie; 5 iyul 1914[1][2][…], Budapeşt – 10 aprel 1995[2][3], Budapeşt) — yəhudi əsilli macar pianoçusu. Təsirli ifası, "danışan", canlı səsləri, nəfis özünəməxsusluğu ilə daha da məşhurlaşmışdır.

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Anni Fişer[4] 5 iyul 1914-cü ildə anadan olmuşdur. 1922-ci ildə, 8 yaşında ikən Budapeştdə Bethovenin 1 saylı konsertini ifa etmişdir. Ferens List Musiqi Akademiyasında tanınmış pianoçular Arnold Sekey və Ernst fon Donanyinin sinfində təhsil almışdır. 1933-cü ildə Ferens List adına 1-ci Beynəlxalq Müsabiqənin qalibi olmuşdur. 1940-cı ildə Macarıstan Berlin-Roma-Tokio oxu ölkələrinin ittifaqına qoşularkən həyat yoldaşı ilə birlikdə İsveçə qaçmış və 1946-cı ildə yenidən Budapeştə qayıtmışdır. Ferens List Musiqi Akademiyasında dərs demiş, 1965-ci ildə isə professor adına layiq görülmüşdür.

1926-cı ildə etibarən konsertlər vermişdir. Tamaşaçılar həmişə pianoçunu böyük şövqlə qarşılayır və hətta onun çıxışlarını Svyatoslav Rixterin ifasına bənzədirdilər. Fişerin əsas repertuarını Mosart, Bethoven, Şubert və Şuman kimi bəstəkarlar təşkil edirdi. Lakin pianoçu həmin sıraya List, Bartok, Koday kimi həmvətənlərinin də əsərlərini əlavə etmişdi. Avropa ölkələrində ABŞ-da, Kanadada, SSRİ-də qastrol proqramları ilə çıxış etmişdir.

Verdiyi konsertlər zamanı yazılmış bütün səsyazmaların buraxılışına qəti surətdə etirazını bildirmişdir. Fişer fikrini izah edərək, həmin səsyazmaların orijinal ifanın mükəmməlliyini əks etdirmədiyini əsas gətirirdi. Digər tərəfdən, studiya yazılışının da əleyhinə çıxırdı. Pianoçunun fikrincə canlı tamaşaçı kütləsi olmadan istənilən ifa edilmiş əsər qeyri-təbiilik nümunəsidir. Eyni zamanda, 1977-ci ildən etibarən Bethovenin bütün sonataları üzərində çalışaraq, həyatının 15 ilini studiya işinə sərf etmişdir. Bu silsilə Fişerin sağlığında işıq üzü görməsə də, sonradan yüksək qiymətləndirilmişdir.

Anni Fişer 10 aprel 1995-ci ildə vəfat etmiş və Farkaşreti qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.[5]

Ailəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Həyat yoldaşı (1937-ci ildən) — Alador Tot (1898–1968), musiqişünas, tənqidçi.

Rəylər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sovet musiqişünasları Yakov Platek və Lev Qriqoryevin fikrincə, "onun interpretasiyasının hər bir müxtəlifliyini güclü həyatverici qüvvə və nikbinlik birləşdirir. Bu o demək deyil ki, Anni Fişer dramatizmdən, kəskin təzadlardan və dərin həyəcanlardan uzaqdır. Əksinə, məhz musiqidə, bütöv romantik yüksəliş və böyük ehtiraslar sona qədər onun istedadını meydana çıxarır. Lakin bununla yanaşı, musiqiçinin ifasında daima fəal, iradi, təşkilati başlanğıc, özündə fərdiliyi əks etdirən hansısa "müsbət enerji" mövcuddur".[6]

Xatirəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2014-cü ilin aprelində Macarıstan Dövlət Opera Teatrında Anni Fişerin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə konsert təşkil edilmişdir.[7].

Mükafatlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 Annie Fischer // FemBio database (alm.).
  3. ↑ Anni Fischer // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  4. ↑ İjon-Piser Sullyet, 88 notes pour piano solo, "Solo nec plus ultra", Neva Editions, 2015, p.50. ISBN 978 2 3505 5192 0.
  5. ↑ "Annie Fischer" (ingilis). Find a Grave. 2014-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-26.
  6. ↑ Григорьев Л., Платек Я. Современные пианисты. — 2-е изд., испр. и доп. — М.: Советский композитор, 1990.
  7. ↑ "Fischer Annie-emlékkoncert az Operaházban" (macar). Nagyar Hírlap online. 2014-04-01. 2014-04-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-15.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Anni_Fişer&oldid=7677901"