Azərbaycan və İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı
İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı 1985-ci ildə Türkiyə, İran və Pakistanın əməkdaşlığı ilə yaradılmış hökumətlərarası təşkilatdır. Bu təşkilatın həlledici məqsədi dayanıqlı iqtisadi inkişafa nail olmaq, ticarəti təşviq etmək, dünya iqtisadiyyatına inteqrasiya etmək və səmərəli nəqliyyat sistemini inkişaf etdirməkdir. Azərbaycan təşkilata 1992-ci ildə qoşulub. 2012-ci ilin avqustundan 2016-cı ilə qədər İƏT-in baş katibi Azərbaycandan olan nümayəndədir.[1]
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]İnkişaf naminə Regional Əməkdaşlıq 1964-cü ildə İran, Pakistan və Türkiyə tərəfindən təsis edilib. 1985-ci ildə onun adı dəyişdirilərək “ECO” adlandırıldı. 1992-ci ildə Sovet İttifaqının dağılmasından sonra təşkilata Əfqanıstan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkmənistan və Azərbaycan qoşulub. Ümumilikdə dövlətlər Asiyanın ən böyük regional bloklarından birini təşkil edirdilər. İƏT üzvü regional inkişafı sürətləndirmək üçün əməkdaşlıq edir.[2]
Azərbaycanla əməkdaşlıq
[redaktə | mənbəni redaktə et]Azərbaycan Respublikası İƏT (İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı) çərçivəsində iqtisadiyyatın liberallaşdırılması prosesində iştirak edir. Azərbaycan “İƏT-ə üzv dövlətlər arasında ticarət əməkdaşlığına dair Çərçivə Sazişi”, “İƏT regionunda tranzit nəqliyyat haqqında Saziş”, “İƏT regionunda investisiyaların təşviqi və qorunması haqqında Saziş” kimi sazişlər imzalayıb. Bu sazişlərin məqsədi üzv dövlətlər arasında iqtisadi əməkdaşlığı gücləndirmək və daxili ticarəti inkişaf etdirməkdir. Nazirlər Şurasının 21-ci iclasında Bakıda İƏT Araşdırma Mərkəzinin yaradılması haqqında qərar qəbul edilib.
2013-cü ildə Qəzvin-Rəşt-Astara İran-Astara Azərbaycan dəmir yolu layihəsi çağırılıb. 2013 və 2014-cü illərdə İƏT-ə üzv ölkələrin birinci və ikinci Bakı formaları keçirilib. İqtisadi ziyalılar bir araya gələrək iqtisadi artım və əməkdaşlıq məsələlərini müzakirə ediblər.[3]
Azərbaycan enerji sahəsində əməkdaşlıq üçün yeni strategiya təklif edib. Hazırda Azərbaycan öz tərəfdaşları ilə birlikdə dəyəri 40 milyard dollar olan “Cənub Qaz Dəhlizi” layihəsini həyata keçirir. Layihə regionda minlərlə yeni iş yerinin açılmasına və üzv dövlətlər arasında dostluq və əməkdaşlığın möhkəmlənməsinə imkan verəcək.[4]
Azərbaycanda keçirilən görüşlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]2012-ci il mayın 2 və 3-də AZPROMO Bakıda İƏT-ə üzv ölkələrin Ticarətin Təşviqi Təşkilatları rəhbərlərinin ikinci iclasını təşkil etmişdir. 2012-ci il iyulun 16-17-də yeddinci iclas da Bakıda keçirilib. Bakıda İƏT-in 9-cu sammiti keçirilib. 2012-ci il oktyabrın 16-da Bakıda İƏT-in 12-ci Sammiti keçirilib. 2 illik sədrlik Azərbaycana keçdi. 2017-ci ildə Bakıda Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Təşkilatı rəhbərlərinin və İƏT ombudsmanlarının 3-cü görüşü keçirilib.
İƏT-in 12-ci Sammiti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Sammit zamanı İlham Əliyev çıxış edib: “Biz bir sıra beynəlxalq və regional layihələrin həmkarları və təşkilatçılarıyıq və İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivəsində konkret layihələrin sayını çox artırmaq istəyirik. Biz tədqiqat məsələlərini konkret həll etməliyik və irəliləyiş prosesi üçün lazım olan bütün tədbirləri görməliyik...” Əliyev həmçinin İƏT-in uğurlu fəaliyyətinə böyük diqqət yetirdiyini qeyd edib.O, həmçinin qeyd edib ki, Azərbaycan ilə digər ölkələr arasında ticarət dövriyyəsi də yüksək səviyyədədir. İƏT ölkələri 2011-ci ildən (2011-ci ildə dövriyyə 28%) 2012-ci ilə qədər 20%-dən çox artıb. Sammitdən sonra İƏT-in Azərbaycan Respublikasına həsr olunmuş “ECO Chronicle” jurnalının xüsusi buraxılışı işıq üzü görüb. Burada Heydər Əliyev haqqında məqalələr, İlham Əliyevin İƏT-in 11-ci Zirvə toplantısındakı çıxışından əsas məqamlar və Elmar Məmmədyarovun İƏT Nazirlər Şurasının 19-cu iclasındakı çıxışı, Azərbaycanda neft strategiyası və turizmin inkişafı haqqında məqalələr yer alıb.[3]
13-14 sentyabr 2004-cü il – Düşənbə də keçirilən VIII sammitdə Azərbaycanı baş nazir Artur Rasizadə təmsil edib. Görüş iştirakçıları 2015-ci ilədək İƏT məkanında azad ticarət zonasının yaradılmasını əsas məsələ hesab ediblər.
İƏT üzv dövlətlərinin özəlləşdirmə qurumları rəhbərlərinin 1-ci iclası 2004-cü ilin yanvar ayında Tehranda (İran İslam Respublikası), 2-ci iclası 2007-ci ilin aprel ayında İslamabadda (Pakistan İslam Respublikası), 3-cü iclası isə 2008-ci ilin apreli ayında Antalyada (Türkiyə) keçirilmişdir. Hazırda 4-cü iclasın 2009-cu ildə Bakıda (Azərbaycan) keçirilməsi planlaşdırılır. Azərbaycan tərəfi buna rəsmi razılığını bildirmişdir.
- ↑ "ECO". İqtisadiyyat Nazirliyi (ingilis). 2018-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-07.
- ↑ Organization, Economic Cooperation. "About ECO". www.eco.int. 2018-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-07.
- ↑ 1 2 "President Ilham Aliyev attended 13th Summit of Economic Cooperation Organization in Islamabad VIDEO" (ingilis). 2018-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-07.
- ↑ "ECONOMIC COOPERATION ORGANIZATION: CURRENT SITUATION AND PROSPECTS". avim.org.tr (Blog). 2018-01-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-07.