Başqırd Uralı
| Başqırd Uralı biosfer qoruğu | |
|---|---|
| başq. Башҡортостан Уралы | |
 | |
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu).svg){kind=logo} |
|
| Sahəsi | 479 000 ha |
| Yaradılma tarixi | 2012 |
| Yerləşməsi | |
| 53°02′ şm. e. 57°03′ ş. u. | |
| Ölkə |
 Rusiya |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
«Başqırd Uralı» — kompleks biosfer qoruğu. Qoruq Başqırdıstan Respublikasının qərbində, Cənubi Ural silsiləsinin yamacında yerləşir. 2012-ci ilin 12 iyulunda yaradılmış qoruq UNESCO-nun Biosfer qoruqlarının ümumdünya şəbəkəsi kompleksinə daxildir[1][2]. Rusiyanın sayca 41-ci biosfer qoruğudur.[3]
«Başqırd Uralı» biosfer qoruğuna daxildir: Şulqan Daş qoruğu,Başqırdıstan Milli Parkı, Muradımov vadisi, Altın-Solak və İkskiy yasaqlıqları. Kuqərsen, Mələuez, İşembay, Böryən və Yılayır rayonlarının ərazisində yerləşən biosfer qoruğunun ümumu sahəsi 346 min hektardır. Ərazi 3 hissəyə bölünür: özək sahə 48 min hektar, bufer zona 90 min hektar və keçid zona 207 min hektar.
Flora və faunası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qoruq ərazisində 1800 bitki növü qeydiyyata alınmış və bunlardan 895 növ ali bitkilərdi. Ali bitkilərin 34 növü endemik, 30 növ isə reliktdir. Ümumən bitkilərin 56 növü Başqırdıstanın qırımızı kitabına, 12 növü isə Rusiyanın qırmızı kitabına daxil edilmişdir.
Ərazidə 2150 heyvan növünə rast gəlinir. Onlardan onurğasızlar — 1800, balıqlar — 31, suda-quruda yaşayanlar — 9, sürünənlər — 9, quşlar — 237, məməlilər— 71 növdür. Bunların 84 növü Başqırdıstanın, 40 növü isə Rusiyanın Qırmızı kitabına daxil edilib.
2013-cü ildən qoruq ərazində maralların populyasiyasının bərpasına start verilmişdir. İlk öncə 28 maral əraziyə buraxılmışdır. Əraziyə yaxşı uyğunlaşmış maral sürüsündə artıq 2014-cü ilin iyununda 8 maral balası qeydiyyata alınmışdır[4].
Turizm[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qoruğun əsas ərazisində bütün təsərrüfat fəaliyyət növləri qadağan olunub. Bufer zonada ekoloji turizmə və təsərrüfat fəaliyyətinə icazə verilir. Keçid zonada isə turizm infrastrukturuna izasə verilir.
Istinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "UNSECO MAB — Bashkirskiyi Ural" (ingilis). 2024-02-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-06.
- ↑ Распопов, Павел. "«Башкирский Урал» попал в список ЮНЕСКО". Ураловед (rus). 2012-12-09. 2024-02-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-06.
- ↑ парка «Башкирия», Пресс-служба национального. "Биосферный резерват «Башкирский Урал»". npbashkiria.ru (rus). 2023-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-04.
- ↑ "На территории биосферного резервата «Башкирский Урал» восстановят популяцию маралов". ecology.bashkortostan.ru. 2022-02-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-12.